Δολοφονία του Αντρέι Κάρλοφ
Ο Αντρέι Κάρλοφ, Ρώσος πρέσβης στην Τουρκία, δολοφονήθηκε από τον Μεβλούτ Μερτ Αλτιντάς, έναν Τούρκο αστυνομικό εκτός υπηρεσίας,[2] σε μια έκθεση τέχνης στην Άγκυρα της Τουρκίας το βράδυ της 19ης Δεκεμβρίου 2016. Η δολοφονία έλαβε χώρα μετά από πολυήμερες διαμαρτυρίες στην Τουρκία για τη ρωσική εμπλοκή στον Συριακό Εμφύλιο Πόλεμο και τη μάχη για το Χαλέπι.[3][4][5]
| Δολοφονία του Αντρέι Κάρλοφ | |
|---|---|
 Ο Αντρέι Κάρλοφ, το θύμα της δολοφονίας, το 2016. | |
| Ώρα | 20:15 |
| Ημερομηνία | 19 Δεκεμβρίου 2016 |
| Τοποθεσία | Άγκυρα, Τουρκία |
| Συντεταγμένες | 39°54′31″N 32°51′27″E / 39.9086°N 32.8576°E 32°51′27″E / 39.9086°N 32.8576°E |
| Τύπος |
|
| Αιτία | Ρωσική εμπλοκή στον συριακό εμφύλιο πόλεμο. |
| Στόχος | Αντρέι Κάρλοφ |
| Οργανωτές | Κίνημα Γκιουλέν (σύμφωνα με Τούρκους αξιωματούχους)[1] |
| Έκβαση | Επιτυχής |
| Θάνατοι | 2 (Κάρλοφ και ο δράστης) |
| Τραυματισμοί | 3 |
Ιστορικό
Η δολοφονία έλαβε χώρα μετά από μια μακρά περίοδο άκρως πολωμένης πολιτικής ατμόσφαιρας στην Τουρκία,[6][7] και μετά από αρκετές ημέρες διαμαρτυριών από τους Τούρκους κατά της ρωσικής εμπλοκής στον συριακό εμφύλιο πόλεμο και συγκεκριμένα στη μάχη για το Χαλέπι.[8] Ρώσοι και Τούρκοι αξιωματούχοι είχαν συνομιλίες για τη διαμεσολάβηση για κατάπαυση του πυρός στη Συρία κατά την εκκένωση του Χαλεπίου.[9] Η Ρωσία, η Τουρκία και το Ιράν σχεδίαζαν να συναντηθούν για να διαπραγματευτούν μια διευθέτηση του Συριακού Εμφυλίου Πολέμου.[10][11]
Δολοφονία
Ο Κάρλοφ, ο Ρώσος πρέσβης στην Τουρκία, είχε προσκληθεί να εκφωνήσει ομιλία στα εγκαίνια έκθεσης τουρκικής φωτογραφίας της ρωσικής υπαίθρου. Η έκθεση με τίτλο «Η Ρωσία μέσα από τα μάτια των Τούρκων», πραγματοποιήθηκε στο κέντρο μοντέρνων τεχνών Cagdas Sanat Merkezi που ανήκει στον δήμο, στην περιοχή Τσάνκαγια (Çankaya) της Άγκυρας.[12]
Ο Μεβλούτ Αλτιντάς μπήκε στην αίθουσα χρησιμοποιώντας την αστυνομική του ταυτότητα, οδηγώντας την ασφάλεια της γκαλερί και τους παρευρισκόμενους να πιστέψουν ότι ήταν ένας από τους προσωπικούς σωματοφύλακες του Κάρλοφ.[13] Ο Κάρλοφ είχε ξεκινήσει την ομιλία του όταν ο Αλτιντάς πυροβόλησε ξαφνικά στην πλάτη τον Ρώσο πρέσβη, τραυματίζοντάς τον θανάσιμα και τραυματίζοντας πολλούς άλλους ανθρώπους.[3][12]
Η όλη σκηνή του φόνου και των μετέπειτα λεπτών απαθανατίσθηκε με ευκρίνεια από ηλεκτρονικές κάμερες. Ο δολοφόνος εμφανίζεται να φωνάζει «Μην ξεχνάτε το Χαλέπι, μην ξεχνάτε τη Συρία!» και «Ο Αλλάχ είναι μεγάλος», ενώ κρατά ένα όπλο στο ένα χέρι και κινεί το άλλο στον αέρα στην έκφραση του ταουχίντ.[14] Φώναζε τόσο στην αραβική, όσο και στην τουρκική γλώσσα επί λίγα λεπτά με το όπλο στο χέρι, ώστε κανείς δεν τολμούσε να προστρέξει σε βοήθεια του πρέσβη που ήταν ξαπλωμένος δίπλα στο βήμα. Κατόπιν οι δυνάμεις ασφαλείας που προσέτρεξαν πυροβόλησαν τον Αλτιντάς.[15] Αμφότεροι θύτης και θύμα τοποθετήθηκαν σε φορεία και μεταφέρθηκαν εσπευσμένα στο νοσοκομείο, αλλά τελικώς πέθαναν από τα τραύματά τους.
Κίνητρο
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι οι πυροβολισμοί είχαν σκοπό να διαταράξουν την θέρμανση των σχέσεων Ρωσίας-Τουρκίας.[16] Οι New York Times ανέφεραν ότι ένα πιθανό κίνητρο ήταν η εκδίκηση για τη στόχευση της ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας σε περιοχές που ελέγχονται από τους αντάρτες στο Χαλέπι.[17]
Αν και φαινομενικά ήταν μια πράξη εκδίκησης κατά της ρωσικής στρατιωτικής ανάμειξης στο Χαλέπι στο πλαίσιο του συνεχιζόμενου εμφυλίου πολέμου στη Συρία, ορισμένοι υποπτεύονται ότι τα αντιρωσικά αισθήματα είναι η αιτία της επίθεσης. Σε δήλωσή του, ο εκλεγμένος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ κατηγόρησε τον δολοφόνο ότι είναι «ριζοσπαστικός ισλαμιστής τρομοκράτης».[18]
Έχουν διατυπωθεί ισχυρισμοί για εμπλοκή των τζιχαντιστικών κινημάτων του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) και της Τζαμπάτ Φατάχ αλ-Σαμ (παλαιότερα γνωστή ως Μέτωπο Αλ Νούσρα/ Αλ Κάιντα στη Συρία). [19] Οι τουρκικές αρχές φέρεται να διερεύνησαν τις σχέσεις του Αλτιντάς με το κίνημα Γκιουλέν. Σε ομιλία του, ο Ερντογάν είπε ότι ο δράστης ήταν μέλος της οργάνωσης «FETÖ».[13][20] Η επίθεση εγκωμιάστηκε από λογαριασμούς που συνδέονται με το Ισλαμικό Κράτος και την Αλ Κάιντα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.[21] Τα λόγια που είπε ο δολοφόνος είναι παρόμοια με τον ανεπίσημο ύμνο της Jabhat Fatah al-Sham.[22]
Ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν προσπάθησε να αποδώσει τη δολοφονία στο κίνημα Γκιουλέν, αλλά δεν προσέφερε στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό.[23] Ενώ Τούρκοι και Ρώσοι αξιωματούχοι καταδίκασαν τη δολοφονία, αποκαλώντας την απόπειρα υπονόμευσης των τουρκο-ρωσικών σχέσεων,[24] Ρώσοι αξιωματούχοι δίσταζαν να αποδώσουν τη δολοφονία στο κίνημα Γκιουλέν πριν από μία περαιτέρω έρευνα.[25][26][27]
Εμπλεκόμενοι
Θύμα
Γεννημένος στη Μόσχα το 1954, ο Αντρέι Γεναντέγιτς Κάρλοφ σπούδασε στο Κρατικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας και στη Διπλωματική Ακαδημία. Ξεκίνησε την καριέρα του με την κυβέρνηση στο Υπουργείο Εξωτερικών της ΕΣΣΔ το 1976. Ο Κάρλοφ μιλούσε άπταιστα Κορεάτικα και κατείχε διάφορες διπλωματικές θέσεις στη ρωσική πρεσβεία στη Βόρεια Κορέα, συμπεριλαμβανομένου του Ρώσου πρεσβευτή στη Βόρεια Κορέα από τον Ιούνιο του 2001 έως τον Δεκέμβριο του 2006. Ήταν Ρώσος πρεσβευτής στην Τουρκία από τον Ιούλιο του 2013.[28]
Ο Αντρέι Κάρλοφ είναι ο τέταρτος Ρώσος διπλωμάτης που πέθανε εν ώρα αποστολής, μετά τον Αλεξάντρ Γκριμπογέντοφ (σκοτώθηκε ως αυτοκρατορικός Ρώσος πρέσβης στην Περσία Κατζάρ το 1829), τον Βάτσλαβ Βορόφσκι (σκοτώθηκε ως εκπρόσωπος της Σοβιετικής Ένωσης στη Διάσκεψη της Λωζάνης το 1923) και τον Πιότρ Βόικοφ. (σκοτώθηκε ως Σοβιετικός πρέσβης στην Πολωνία το 1927).[29]
Δράστης
Ο δολοφόνος ταυτοποιήθηκε ότι ήταν ο Μεβλούτ Μερτ Αλτιντάς (24 Ιουνίου 1994 – 19 Δεκεμβρίου 2016), εκτός υπηρεσίας Τούρκος αστυνομικός.[2]
Αφού απέτυχε δύο φορές στις εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο,[30] αποφοίτησε από την Αστυνομική Σχολή της Σμύρνης το 2014.[31] Η αδερφή του φέρεται να είπε ότι «άρχισε να κάνει προσευχή πέντε φορές την ημέρα στην αστυνομική σχολή».[32] Υπηρέτησε σε μια επίλεκτη μονάδα της αστυνομίας ταραχών της Άγκυρας για δυόμισι χρόνια και ήταν μέρος της προσωπικής ασφαλείας του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε οκτώ περιπτώσεις από τον Ιούλιο του 2016[2]
Τουρκική εφημερίδα ανέφερε ότι ο Αλτιντάς είχε τεθεί σε διαθεσιμότητα στις αρχές Οκτωβρίου 2016 για ύποπτη συμμετοχή στην απόπειρα πραξικοπήματος της Τουρκίας του 2016, αλλά επέστρεψε στην υπηρεσία του στα μέσα Νοεμβρίου.[33]
Ο Αλτιντάς είχε επισκεφθεί το Κατάρ αρκετές φορές. Μετά τη δολοφονία, οι δραστηριότητές του στο Κατάρ βρίσκονται υπό έρευνα.[34]
Το σώμα του Αλτιντάς απορρίφθηκε από την οικογένειά του καθώς οι γονείς του δήλωσαν ότι «ντρεπόμαστε λόγω του φόνου και δεν θα διεκδικήσουμε τη σορό ενός προδότη». Η σορός του θάφτηκε σε νεκροταφείο για αζήτητα πτώματα.[35]
Συνέπεια
Την επομένη της δολοφονίας, οι τουρκικές αρχές συνέλαβαν ορισμένα μέλη της οικογένειας του Αλτιντάς στην επαρχία του Αϊδινίου, καθώς και τον συγκάτοικό του στην Άγκυρα, κρατώντας τα μέλη της οικογένειας για μία ημέρα.[36] Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ επιβεβαίωσε επίσης ότι μια ρωσική ερευνητική ομάδα επρόκειτο να φτάσει στην Τουρκία στις 20 Δεκεμβρίου για να βοηθήσει στην έρευνα.[12]
Στις 29 Ιανουαρίου 2017, οι Τούρκοι εισαγγελείς δήλωσαν ότι ολόκληρο το email του Αλτιντάς είχε διαγραφεί από την πλατφόρμα του Gmail δυόμισι ώρες μετά τη δολοφονία, οπότε ο Αλτιντάς πυροβολήθηκε από την αστυνομία.[37] Τον Μάρτιο του 2017, η Google είπε στους Τούρκους εισαγγελείς που ζητούσαν τα email ότι όλα τα email του Altıntaş είχαν διαγραφεί ανεπανόρθωτα.[38]
Ο φωτογράφος του Associated Press, Μπουρχάν Οζμπιλιτζί (Burhan Ozbilici), ήταν στην έκθεση όταν συνέβη η δολοφονία και τράβηξε αντανακλαστικά φωτογραφίες του ενόπλου, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν ως «εμβληματικές» και «[τις] πιο δυνατές και συγκλονιστικές φωτογραφίες ντοκουμέντο αυτής της χρονιάς».[39] Η φωτογραφία θα κέρδιζε αργότερα το βραβείο World Press Photo of the Year. [40]
Αντιδράσεις
.jpg)
Πολλές κυβερνήσεις και αρχηγοί κρατών καταδίκασαν την επίθεση και εξέφρασαν συλλυπητήρια στην οικογένεια του Κάρλοφ και σε άλλα θύματα του δράστη, καθώς και στον ρωσικό λαό.[3][41][42]
Αν και ο ISIS δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για τη δολοφονία, πανυγηρίστηκε από τους υποστηρικτές του.[43] Ο ισλαμιστικός συνασπισμός Jaish al-Fatah, ο οποίος περιλαμβάνει την Jabhat Fatah al-Sham (πρώην Μέτωπο Al-Nusra), ανέλαβε την ευθύνη για τη δολοφονία, σύμφωνα με την αιγυπτιακή εφημερίδα Al-Youm Al-Sabea.[44]
Ένας δημοσιογράφος από το Κατάρ, ο Elham Badar, είπε ότι ο πυροβολισμός ήταν μια "ανθρώπινη" απάντηση στη "ρωσική βαρβαρότητα" στο Χαλέπι και σε άλλα μέρη της σύγκρουσης.[45] Ο αρθρογράφος της New York Daily News, Γκερς Κούντζμαν, δέχθηκε έντονη κριτική όταν συνέκρινε τη δολοφονία του Κάρλοφ με τη δολοφονία του Ναζί Γερμανού διπλωμάτη Ερνστ φομ Ρατ από τον Εβραίο φοιτητή Έρσελ Γκρίνσπαν, λέγοντας ότι «αποδόθηκε δικαιοσύνη».[46]
Ενα στέλεχος στο διοικητικό συμβούλιο του Al Jazeera είπε ότι πιστεύει ότι η δολοφονία του Καρλόφ ήταν δικαιολογημένη λόγω της αιματοχυσίας στην οποία συνέβαλε η Ρωσία στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας.[47]
Τουρκική αντίδραση
Στην Τουρκία, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα του ότι «οι σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας είναι ζωτικής σημασίας για την περιοχή και όσοι είχαν στόχο να βλάψουν τους δεσμούς δεν πρόκειται να πετύχουν τους στόχους τους», αφού μίλησε νωρίτερα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, προσθέτοντας ότι και οι δύο συμφώνησαν ότι η δολοφονία του πρεσβευτή της Ρωσίας στην Άγκυρα από έναν ένοπλο ήταν μια πράξη πρόκλησης από αυτούς που ήθελαν να βλάψουν τις σχέσεις των χωρών μας.[48] Το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών δεσμεύτηκε να καταβάλει κάθε προσπάθεια ώστε να μην αφήσει «αυτή η επίθεση να σκιάσει την τουρκο-ρωσική φιλία».[49] Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ανακοίνωσε ότι ο δρόμος στον οποίο βρίσκεται η ρωσική πρεσβεία θα πάρει το όνομα του πρέσβη.[36]
Η Τουρκία απαγόρευσε προσωρινά την πρόσβαση στο Facebook, το Twitter και το WhatsApp μετά την επίθεση.[50] Μια εβδομάδα αργότερα, απαγόρευσε επίσης τη μετάδοση εικόνων της επίθεσης, ενώ η έρευνα ήταν σε εξέλιξη.[51]
Ρωσική αντίδραση
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε ότι Η τρομοκρατία δεν θα περάσει. Θα την πολεμήσουμε αποφασιστικά.[16] Ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι πιστεύει ότι ένα έγκλημα έχει διαπραχθεί και ήταν χωρίς αμφιβολία μια πρόκληση με στόχο να χαλάσει την εξομάλυνση των ρωσοτουρκικών σχέσεων και να χαλάσει τη συριακή ειρηνευτική διαδικασία που προωθείται ενεργά από τη Ρωσία, την Τουρκία, το Ιράν και οι υπόλοιπους. Διέταξε επίσης την ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας στις ρωσικές πρεσβείες σε όλο τον κόσμο και δήλωσε ότι πρέπει να μάθουμε ποιος καθοδήγησε το χέρι του δολοφόνου.[16][52]