Ινδικές θρησκείες
Οι Ινδικές θρησκείες, γνωστές και ως Νταρμικές θρησκείες, είναι οι θρησκείες που προέρχονται από την Ινδική υποήπειρο (δηλαδή ο Ινδουισμός, ο Τζαϊνισμός, ο Βουδισμός και ο Σιχισμός).[web 1][note 1] Αυτές οι θρησκείες ταξινομούνται ως Ανατολικές θρησκείες. Αν και οι Ινδικές θρησκείες συνδέονται μεταξύ τους μέσω της ιστορίας της Ινδίας, αποτελούν ένα ευρύ φάσμα θρησκευτικών κοινοτήτων και δεν περιορίζονται γεωγραφικά στην Ινδική υποήπειρο.
Υπάρχουν στοιχεία για ύπαρξη προϊστορικής θρησκείας στην Ινδική υποήπειρο με βάση διεσπαρμένες ζωγραφιές σε βράχους από τη μεσολιθική εποχή. Οι Χαραπανοί του πολιτισμού της Κοιλάδας του Ινδού (3300 με 1300 π.Χ., περίοδος ωρίμανσης: 2600-1900 π.Χ.) είχαν ένα πρώιμο αστικοποιημένο πολιτισμό ο οποίος προηγείται της βεδικής θρησκείας.[1][χρειάζεται καλύτερη πηγή]
Η τεκμηριωμένη ιστορία των Ινδικών θρησκειών ξεκινά με την ιστορική Βεδική θρησκεία, τις θρησκευτικές πρακτικές των πρώιμων Ινδοϊρανών, οι οποίες συλλέγησαν και επιμελήθηκαν σε ένα κείμενο, στους Βέδες. Η περίοδος σύνθεσης, επιμέλειας και σχολιασμού των κειμένων είναι γνωστή ως Βεδική περίοδος (η οποία διαρκεία περίπου από το 1750 μέχρι το 500 π.Χ.).[2] Τα φιλοσοφικά κείμενα των Βέδων συνοψίστηκαν στις Ουπανισάδες, κοινώς γνωστές ως Βεντάντα. Οι Βεντάντα ερμηνεύονται ποικιλοτρόπως, είτε ως "τελευταία κεφάλαια και μέρη των Βέδων" ή ως "το αντικείμενο, ο ύψιστος σκοπός των Βέδων".[3] Οι πρώιμες Ουπανισάδες είχαν ήδη συντεθεί κατά την γέννηση τρου Χριστού, ενώ πέντε από τις έντεκα κύριες Ουπανισάδες συντέθηκαν κατά πάσα πιθανότητα πριν τον 6ο αιώνα π.Χ.,[4] Ουπανισάδες οι οποίες περιλαμβάνουν τις πρώτες αναφορές για την [5] Γιόγκα κτη αι Μόκσα.[6]
Η σραμανική περίοδος (800 - 200 π.Χ.) σηματοδοτεί το "σημείο καμπής μεταξύ του Βεδικού Ινδουισμού και του Πουρανικού Ινδουισμού".[7] Το κίνημα Σραμάνα, ένα αρχαίο Ινδικό θρησκευτικό κίνημα αλλά ξεχωριστή από την Βεδική παράδοση, συχνά αψήφησαν πολλές από τις έννοιες των Βέδων και των Ουπανισάδων για τη ψυχή (Άτμαν) και την απόλυτη πραγματικότητα (Βραχμάν). Στον 6ο αιώνα π.Χ. το Σραμανικό κίνημα ωρίμασε με την δημιουργία του Τζαϊνισμού[8] και του Βουδισμού[9] και ευθύνεται για το σχίσμα των Ινδικών θρησκειών στους δύο κύριους φιλοσοφικούς κλάδους της αστίκας, η οποία τιμά την Βέδα (π.χ., έξι ορθόδοξες σχολές του Ινδουισμού) και την νάστικα (π.χ. Βουδισμός, Τζαϊνισμός, Τσαρβάκα κτλ.). Ωστόσο, και οι δύο κλάδοι μοιράζονται τις σχετιζόμενες έννοιες της γιόγκα, τη σαμσάρα (τον κύκλο της γέννησης και του θανάτου) και τη μόκσα (απελευθέρωση από αυτόν τον κύκλο).[11][13][14]
Η πουρανική περίοδος (200 π.Χ. - 500 μ.Χ.) και η Πρώιμη Μεσαιωνική περίοδος (500-1100 μ.Χ.) έδωσε αφορμή για την δημιουργία νέων διαμορφώσεων του Ινδουισμού, ειδικά την μπάκτι και τον Σαϊβισμό, τον Σακτισμό, τον Βαϊσναβισμό, τη Σμάρτα και μικρότερες ομάδες όπως η συντηρητική Σραούτα.
Η πρώιμη Ισλαμική περίοδος (1100-1500 μ.Χ.) επίσης έδωσε αφορμή για την δημιουργία νέων κινημάτων. Ο Σιχισμός ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα βασισμένος στις διδασκαλίες του Γκουρού Νανάκ και τους εννιά επόμενους Γκουρού των Σιχ στην Βόρεια Ινδία.[web 2] Η συντριπτική πλειοψηφία των οπαδών του Σιχισμού κατάγεται από την περιοχή του Παντζάμπ.
Με την αποικιακή κυριαρχία των Βρετανών προέκυψε μια νέα ερμηνεία και σύνθεση του Ινδουισμού, η οποία βοήθησε το Ινδικό κίνημα ανεξαρτησίας.
