Μέριλιν Μονρόε
Η Μέριλιν Μονρόε (προφέρεται: /ˈmærəlɪn_mənˈroʊ/, γεννημένη ως Νόρμα Τζιν Μόρτενσον,1 Ιουνίου 1926 - 4 Αυγούστου 1962) ήταν Αμερικανίδα ηθοποιός, μοντέλο και τραγουδίστρια. Γνωστή για την ερμηνεία των κωμικών χαρακτήρων "ξανθιά σεξοβόμβα", έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή σύμβολα του σεξ της δεκαετίας 1950 και 1960, αλλά και ορόσημο της σεξουαλικής επανάστασης της εποχής.[14][15] Ήταν κορυφαία ηθοποιός για μια δεκαετία και οι ταινίες απέσπασαν $200 εκατομμύρια (ισάξια με $2 δισεκατομμύρια το 2021) μέχρι τη στιγμή που απεβίωσε το 1962.[16] Η Μονρόε παραμένει ένα τεράστιο είδωλο της ποπ κουλτούρας μέχρι και σήμερα. Το 1999, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την κατέταξε στην έκτη θέση της λίστας με τους μεγαλύτερους γυναικείους θρύλους της οθόνης από την Χρυσή Εποχή του Χόλιγουντ. Πολλοί κριτικοί ταινιών έχουν αναφερθεί στην Μονρόε ως μία από τις καλύτερες ηθοποιούς που δεν απέσπασαν υποψηφιότητα για Βραβείο Ακαδημίας.[17][18]
Βιογραφία
Η Μονρόε γεννήθηκε ως Νόρμα Τζιν Μόρτενσον την 1η Ιουνίου 1926 στο Νοσοκομείο της Κομητείας Λος Άντζελες στην Καλιφόρνια. Η μητέρα της, Γκλάντις Περλ Μπέικερ (το γένος Μονρόε), γεννήθηκε στο Negras, Coahuila του Μεξικό από μια φτωχή οικογένεια που μετακόμισε στην Καλιφόρνια με την αλλαγή του αιώνα.[19] Στην ηλικία των 15 ετών, η Γκλάντις παντρεύτηκε των Τζον Νιούτον Μπέικερ, έναν μεγαλύτερό της κατά εννέα χρόνια. Μαζί απέκτησαν δύο παιδιά, τον Ρόμπερτ (1917–1933) και την Μπερνίς (1919–2014). Η ίδια έκανε αίτηση διαζυγίου και ζήτησε αποκλειστικότητα το 1923, αλλά ο Μπέικερ σύντομα απήγαγε τα παιδιά και μετακόμισε μαζί τους στην πατρίδα του, το Κεντάκι.
Η Μονρόε δεν είχε μάθει ότι έχει αδερφή μέχρι τα 12 έτη της. Γνωρίστηκαν για πρώτη φορά το 1944, όταν η Μονρόε ήταν 17 ή 18. Μετά το διαζύγιο, η Γκλάντις εργάστηκε ως κόπτρια αρνητικού φιλμ στο εργαστήριο επεξεργασίας ταινιών Consolidated Film Industries. Το 1924 παντρεύτηκε των Μάρτιν Έντουαρντ Μόρτενσεν, αλλά χωρίστηκαν λίγους μήνες αργότερα και χώρισαν το 1928. Το 2022, ένα τεστ DNA έδειξε ότι πατέρας της Μονρόε ήταν ο Τσαρλς Στάνλεϊ Γκίφορντ, ένας συνεργάτης με τον οποίο είχε η Γκλάντις δεσμό το 1925.[20]
Τον Ιούνιο του 1942 και σε ηλικία 16 ετών, εγκατέλειψε το σχολείο για να παντρευτεί τον γείτονα της, τον εργάτη Τζέιμς Ντόχερτι.[21] Χώρισαν τον Σεπτέμβριο του 1946, την ίδια χρονιά όπου άλλαξε το όνομα της σε Μέριλιν Μονρόε.[22] Κατά την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου εργάστηκε σε εργοστάσιο κατασκευής drone. Εκεί την ανακάλυψε ο συγγραφέας και φωτογράφος Ντέιβιντ Κόνοβερ το 1944, που παρατήρησε τη φωτογένειά της καθώς εργαζόταν για το περιοδικό Yank.[23]
Τα πρώτα χρόνια ξεκίνησε ως μοντέλο - κομπάρσος. Οι πρώτες της επιτυχίες ως ηθοποιού ήρθαν το 1950 με τις ταινίες Η ζούγκλα της ασφάλτου του Τζον Χιούστον και Όλα για την Εύα με τη Μπέτι Ντέιβις. Την ίδια περίοδο προκλήθηκε σκάνδαλο όταν και γνωστοποιήθηκε ότι παλιότερα είχε ποζάρει γυμνή για το περιοδικό Playboy.
Η αισθησιακή πλευρά της εκφράστηκε στο Οι άντρες προτιμούν τις ξανθές (1953), με συμπρωταγωνίστρια την Τζέιν Ράσελ. Το 1955 πρωταγωνίστησε στην ταινία Επτά χρόνια φαγούρα. Ο δεύτερος σύζυγός της ήταν ο παίκτης του μπέιζμπολ Τζο Ντι Μάτζιο με τον οποίο και χώρισε μετά από εννεάμηνη συμβίωση. Ήθελε να παίξει σε σοβαρούς ρόλους γι' αυτό και φοίτησε στο Άκτορς Στούντιο της Νέας Υόρκης. Το 1956 έπαιξε στην ταινία Στάση του λεωφορείου για την οποία προτάθηκε για χρυσή σφαίρα. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τον συγγραφέα Άρθουρ Μίλερ. Είχε συνεργαστεί με τον Σερ Λόρενς Ολίβιε. Το 1959 συμπρωταγωνίστησε μαζί με τον Τζακ Λέμον και τον Τόνι Κέρτις στην ταινία Μερικοί το προτιμούν καυτό, όπου και θριάμβευσε.
Η ταινία του Τζον Χιούστον Οι αταίριαστοι αποδείχθηκε προφητική για τη Μέριλιν. Το σενάριο υπέγραψε ο Άρθουρ Μίλερ, ο οποίος το έγραψε ειδικά για την Μέριλιν. Η ταινία γυρίστηκε το 1960 και προβλήθηκε το 1961, όταν το ζευγάρι είχε χωρίσει. Ο Μίλερ ανέφερε ότι "Πρόκειται για την αδυναμία των ανθρώπων να συνάψουν μεταξύ τους σχέσεις σταθερές και ασφαλείς. Πρόκειται για την τραγωδία του χωρισμού". Τον Ιανουάριο του 1961, η Μονρόε υπέβαλε αίτηση διαζυγίου στο δικαστήριο του Χουάρεθ στο Μεξικό εναντίον του Μίλερ, λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων.[24] Αργότερα εισήχθη σε ψυχιατρική κλινική. Το 1962 απολύθηκε από την εταιρεία 20th Century Fox, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας Κάτι Πρέπει να Δώσεις, που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, λόγω της ασυνέπειας, των αργοποριών και των ιδιοτροπιών της. Η αποζημίωσή της ήταν 200.000 δολάρια.
Θάνατος
Η Μέριλιν Μονρόε απεβίωσε σε ηλικία 36 ετών, στις 4 Αυγούστου του 1962. Βρέθηκε νεκρή από την οικονόμο της μία μέρα αργότερα, τα ξημερώματα Κυριακής 3:45 π.μ. στις 5 Αυγούστου, στο σπίτι της στο προάστιο Μπρέντγουντ του Λος Άντζελες. Στο ένα χέρι κρατούσε το ακουστικό του τηλεφώνου ενώ δίπλα της υπήρχε ένα κενό φιαλίδιο υπνωτικών. Ο θάνατός της αποδόθηκε σε υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών. Η είδηση του τόσο απροσδόκητου τέλους της έκανε τον γύρο του κόσμου. Οι συνθήκες του θανάτου της παραμένουν ανεξήγητες. Το μυστήριο δεν έχει ακόμη λυθεί ενώ εκδοχές και σενάρια διατυπώνονται από τότε αδιαλείπτως. Ο δεύτερος σύζυγός της, πρωταθλητής του μπέιζμπολ Τζο Ντι Μάτζιο, κατηγόρησε ευθέως το Χόλιγουντ και τους Κένεντι, ενώ ο τρίτος, ο θεατρικός συγγραφέας Άρθουρ Μίλερ απέκλεισε το ενδεχόμενο της αυτοκτονίας. "Σε κάθε 100 κυβικά εκατοστά του αίματος της νεκρής υπήρχαν 4,5 χιλιοστόγραμμα υπνωτικού φαρμάκου. Αρκούν 2,5 για να προκαλέσουν τον θάνατον", απεφάνθησαν μετά την ιατροδικαστική εξέταση. Είπε, κάποτε, για τη ζωή της: "Θα ήταν μια ανακούφιση εάν τελείωνε. Είναι σαν να βρίσκεσαι σε έναν αγώνα δρόμου, να φτάνεις κάπου κι έπειτα να ξαναρχίζεις από την αρχή".[25]
Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την έχει κατατάξει έκτη στη λίστα με τις 25 μεγαλύτερες σταρ όλων των εποχών.[26]
Φιλμογραφία
| Χρονιά | Αγγλικός Τίτλος | Ελληνικός τίτλος | Ρόλος | Σκηνοθέτης |
|---|---|---|---|---|
| 1947 | The Shocking Miss Pilgrim | τηλεφωνήτρια (χωρίς αναφορά) | Τζορτζ Σίτον | |
| 1947 | Dangerous Years | Επικίνδυνα χρόνια | Ίβι | Άρθουρ Πίροσν |
| 1948 | You Were Meant for Me | Φλάππερ (δεν της έχει πιστωθεί) | Ελόιντ Μπέικον | |
| 1948 | Scudda Hoo! Scudda Hay! | Μπέτι (δεν της έχει πιστωθεί) | Χιου Χέρμπερτ | |
| 1948 | Green Grass of Wyoming | Χορεύτρια στην πλατεία (δεν της έχει πιστωθεί) | Λούις Κινγκ | |
| 1948 | Ladies of the Chorus | Η βασίλισσα της παράστασης | Πέγκι Μάρτιν | Φιλ Κάρφσον |
| 1949 | Love Happy | πελάτισσα του Γκρυνιόν (δεν της έχει πιστωθεί) | Ντέιβιντ Μίλερ | |
| 1950 | A Ticket to Tomahawk | Κλάρα (δεν της έχει πιστωθεί) | Ρίτσαρντ Σέιλ | |
| 1950 | Right Cross | Ντάσκι Λεντού (δεν της έχει πιστωθεί) | Τζον Στέρτζις | |
| 1950 | The Fireball | Πόλι | Τέι Γκάρνετ | |
| 1950 | The Asphalt Jungle | Η Ζούγκλα της Ασφάλτου | Άντζελα Φίνλεϊ | Τζον Χιούστον |
| 1950 | All About Eve | Όλα για την Εύα | κα. Κλώντια Κάσουελ | Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς |
| 1951 | Love Nest | Ρομπέρτα Στίβενς | Τζόζεφ Μ. Νιούμαν | |
| 1951 | Let's Make It Legal | Τζόις Μάνερινγκ | Ρίτσαρντ Σέιλ | |
| 1951 | Home Town Story | Ίρις Μάρτιν | Άρθουρ Πίρσον | |
| 1951 | As Young as You Feel | Όσο νέος νιώθεις | Χάριετ | Χάρμαν Τζόουνς |
| 1952 | O. Henry's Full House | Άτομο που περπατά στον δρόμο | Χένρι Κόστερ | |
| 1952 | Monkey Business | Ο Βαρνάβας, η Εντβίνα, η Μαϊμού και το Μπογκόμολετς | Λόις Λόρελ | Χάουαρντ Χοκς |
| 1952 | Clash by Night | Σύγκρουση εραστών | Πέγκι | Φριτς Λανγκ |
| 1952 | We're Not Married! | Αν ο Γάμος σας Ήταν Άκυρος τι θα Κάνατε; | Άναμπελ Νόρις | Έντμουντ Γκούλντινγκ |
| 1952 | Don't Bother to Knock | Το έκτο κλειδί της γκαρσονιέρας / Φλογισμένα χείλη | Νελ Φορμπς | Ρόι Ουόρντ Μπέικερ |
| 1953 | Niagara | Νιαγάρας | Ρόουζ Λούμις | Χένρι Χάθαγουεϊ |
| 1953 | Gentlemen Prefer Blondes | Οι άντρες προτιμούν τις ξανθές | Λορελέι Λι | Χάουαρντ Χοκς |
| 1953 | How to Marry a Millionaire | Πως να παντρευτείτε έναν εκατομμυριούχο | Πόλα Ντεμπεβουάζ | Ζαν Νεγκουλέσκο |
| 1954 | River of No Return | Ποτάμι χωρίς επιστροφή | Κέι Ουέστον | Ότο Πρέμιγκερ |
| 1954 | There's No Business Like Show Business | Ο χορός είναι η ζωή μου | Βίκι | Ουόλτερ Λανγκ |
| 1955 | The Seven Year Itch | Επτά χρόνια φαγούρα | κοπέλα | Μπίλι Γουάιλντερ |
| 1956 | Bus Stop | Στάση λεωφορείου | Σερί | Τζόσουα Λόγκαν |
| 1957 | The Prince and the Showgirl | Ο πρίγκηπας και η χορεύτρια | Έλζι Μαρίνα | Λόρενς Ολίβιε |
| 1959 | Some Like It Hot | Μερικοί το προτιμούν καυτό | Σούγκαρ Κέιν Κοβάλτσικ | Μπίλι Γουάιλντερ |
| 1960 | Let's Make Love | Έλα ν' αγαπηθούμε | Αμάντα Ντελ | Τζορτζ Κιουκόρ |
| 1961 | The Misfits | Οι αταίριαστοι | Ρόσλιν Τέιμπερ | Τζον Χιούστον |
| 1962 | Something's Got To Give (Ημιτελές) | Έλεν Ουάγκσταφ Άρντεν | Τζορτζ Κιουκόρ |