Πανεπιστήμιο του Τόκιο

Το Πανεπιστήμιο απέκτησε το καταστατικό του και το σημερινό του όνομα από την κυβέρνηση Μεϊτζί το 1877, αλλά προήλθε από τη συγχώνευση παλαιότερων κρατικών σχολών ιατρικής και δυτικής παιδείας. Μετονομάσθηκε σε «Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο» (帝國大學, Teikoku daigaku) το 1886 και σε Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο του Τόκιο (東京帝國大學, Tōkyō teikoku daigaku) το 1897, όταν δημιουργήθηκε το σύστημα των «Επτά Εθνικών (Αυτοκρατορικών) Πανεπιστημίων». Τον Σεπτέμβριο του 1923 ένας μεγάλος σεισμός και οι πυρκαγιές που επακολούθησαν κατέστρεψαν περί τις 700 χιλιάδες τόμους της βιβλιοθήκης του.^[6][7]

Το 1947, μετά την ήττα της Ιαπωνίας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το πανεπιστήμιο έλαβε την αρχική του επωνυμία. Με την έναρξη ισχύος του νέου συστήματος πανεπιστημίων το 1949, το Todai προσάρτησε την πρώην «Πρώτη Ανώτερη Σχολή», που αποτελεί τη σημερινή Πανεπιστημιόπολη του Κομάμπα, και την πρώην «Ανώτερη Σχολή του Τόκιο», οι οποίες από τότε ανέλαβαν το καθήκον να διδάσκουν τους πρωτοετείς και τους δευτεροετείς φοιτητές, ενώ οι σχολές στην κυρίως Πανεπιστημιόπολη του Χόνγκο δίδασκαν τους τριτοετείς και τους τεταρτοετείς.

Παρότι το Πανεπιστήμιο του Τόκιο ιδρύθηκε κατά την περίοδο Μεϊτζί, οι πρώτες του ρίζες ανευρίσκονται στην Αστρονομική Υπηρεσία (天文方), που ιδρύθηκε το 1684, στο Γραφείο Σπουδών Σοχεϊζάκα (Shoheizaka, 昌平坂学問所), που ιδρύθηκε το 1797, και στην Υπηρεσία Μεταφράσεως Δυτικών Βιβλίων (蕃書和解御用), που ιδρύθηκε το 1811.^[8] Αυτοί οι θεσμοί ήταν κυβερνητικές υπηρεσίες ή γραφεία που ιδρύθηκαν κατά την περίοδο Τοκουγκάβα (1603–1867) και διεδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην εισαγωγή και μετάφραση βιβλίων από την Ευρώπη.

Ο Κικούτσι Νταϊρόκου, μία σημαντική μορφή της ιαπωνικής εκπαιδεύσεως, υπηρέτησε ως πρόεδρος του Αυτοκρατορικού Πανεπιστημίου του Τόκιο.

Κατά τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1964, το Πανεπιστήμιο φιλοξένησε το αγώνισμα του δρόμου του μοντέρνου πεντάθλου.^[9]

Στις 20 Ιανουαρίου 2012 το Τοντάι ανεκοίνωσε ότι θα μετέθετε την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους από τον Απρίλιο στον Σεπτέμβριο, ώστε να ευθυγραμμισθεί με τα διεθνώς ισχύοντα. Η μετατόπιση θα γινόταν βαθμιαία κατά τη διάρκεια 5 ετών.^[10][11]

Σύμφωνα με την εφημερίδα Japan Times, τον Φεβρουάριο του 2012 το Πανεπιστήμιο είχε 1282 καθηγητές, από τους οποίους οι 58 ήταν γυναίκες.^[10]

Το φθινόπωρο του 2012 για πρώτη φορά στην ιστορία του το Πανεπιστήμιο του Τόκιο άρχισε δύο προπτυχιακά προγράμματα σπουδών (στην Κομάμπα) με αποκλειστική διδασκαλία στην αγγλική γλώσσα, προσανατολισμένα προς τους αλλοδαπούς φοιτητές: το Διεθνές Πρόγραμμα για την Ιαπωνία στην Ανατολική Ασία και το Διεθνές Πρόγραμμα Περιβαλλοντικών Επιστημών.^[12][13]

Χόνγκο

Η κύρια Πανεπιστημιόπολη στο Χόνγκο, καταλαμβάνει τα πρώην κτήματα της οικογένειας σαμουράι Μαέντα της περιόδου Έντο, φεουδαρχών της Επαρχίας Κάγκα. Απομεινάρι εκείνης της εποχής είναι ένα από τα γνωστότερα τοπόσημα του ιδρύματος, η Akamon (Κόκκινη Πύλη). Το Χόνγκο φιλοξενεί το ετήσιο Φεστιβάλ του Μαΐου του Πανεπιστημίου.^[14]

• 
  Το Κέντρο Πληροφοριών
• 
  Το Πρώτο κτήριο της Ιατρικής
• 
  Η Γενική Βιβλιοθήκη

Η λιμνούλα Σανσίρο

Η τεχνητή λιμνούλα Σανσίρο (Sanshiro ike, 三四郎池) στην Πανεπιστημιόπολη του Χόνγκο χρονολογείται από το 1615. Μετά την πτώση του Κάστρου της Οσάκα, οι σογκούν δώρισαν τη λίμνη και τον περιβάλλοντα κήπο στον Μαέντα Τοσιτσούνε. Με την παραπέρα ανάπτυξη του κήπου από τον Μαέντα Τσουνανόρι, το μέρος έγινε γνωστό ως ένα από τα ομορφότερα πάρκα του `Εντο (του σημερινού Τόκιο), υπό την ονομασία Ikutoku-en (= Κήπος της διδάσκουσας αρετής). Το περίγραμμα της λιμνούλας έχει το σχήμα του χαρακτήρα kokoro ή shin (= καρδιά), κι έτσι το επίσημο όνομά της σήμερα είναι Ikutoku-en Shinjiike. Αποκαλείται στην καθομιλούμενη «Σανσίρο» από το ομότιτλο μυθιστόρημα του Νατσούμε Σοσέκι.

Κομάμπα

Η Πανεπιστημιόπολη του Κομάμπα φιλοξενεί το Κολέγιο Τεχνών και Επιστημών, τη Μεταπτυχιακή Σχολή Τεχνών και Επιστημών, τη Μεταπτυχιακή Σχολή Μαθηματικών Επιστημών και κάποιες εγκαταστάσεις εξειδικευμένης έρευνας, καθώς και πανεπιστημιακές υπηρεσίες. Εδώ περνούν τη φοιτητική τους ζωή όλοι οι πρωτοετείς και δευτεροετείς του Πανεπιστημίου: Το Πανεπιστήμιο του Τόκιο είναι το μοναδικό στην Ιαπωνία που έχει ένα σύστημα διετών σπουδών γενικής παιδείας προτού οι φοιτητές να μπορούν να επιλέξουν και να συνεχίσουν σε ειδικά πεδία σπουδών. Η Πανεπιστημιόπολη του Κομάμπα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της γενικής παιδείας και χαρακτηρίσθηκε ως «κέντρο αριστείας» για τρεις νέες περιοχές έρευνας από το Υπουργείο Παιδείας και Επιστήμης της Ιαπωνίας. Σήμερα υπάρχουν πάνω από 7 χιλιάδες φοιτούντες στα μαθήματα γενικής παιδείας (πρωτοετείς και δευτεροετείς), περίπου 450 (τριτοετείς και τεταρτοετείς) που σπουδάζουν την επιστήμη τους στο Κολέγιο Τεχνών και Επιστημών, και 1.400 μεταπτυχιακοί φοιτητές.

Σιροκανεντάι

Η σχετικώς μικρή Πανεπιστημιόπολη του Σιροκανεντάι^[15] φιλοξενεί το Ινστιτούτο Ιατρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Τόκιο (IMSUT), αφιερωμένο αποκλειστικά σε μεταπτυχιακές μελέτες. Η δραστηριότητα στο Σιροκανεντάι είναι εστιασμένη στην έρευνα του γονιδιώματος, π.χ. με το Κέντρο Ανθρώπινου Γονιδιώματος (HGC), που διαθέτει τον μεγαλύτερο υπερυπολογιστή στο πεδίο.^[16]

Σχολές

^[17]

• Νομική
• Ιατρική
• Πολυτεχνική
• Γραμμάτων
• Φυσικών Επιστημών
• Γεωπονική
• Οικονομική
• Τεχνών και Επιστημών
• Παιδαγωγική
• Φαρμακευτικών Επιστημών

Μεταπτυχιακές σχολές

^[17]

• Επιστημών του Ανθρώπου και Κοινωνιολογίας
• Παιδαγωγική
• Νομική και Πολιτικών Επιστημών
• Οικονομική
• Τεχνών και Επιστημών
• Φυσικών Επιστημών
• Πολυτεχνική
• Αγροτικών και Βιολογικών Επιστημών
• Ιατρική
• Φαρμακευτικών Επιστημών
• Μαθηματικών Επιστημών
• Επιστημών αιχμής
• Επιστήμης της πληροφόρησης και Τεχνολογίας
• Διεπιστημονικών Σπουδών Πληροφορικής
• Μεταπτυχιακή Σχολή Δημοσιολογίας (Public Policy)

Ερευνητικά ινστιτούτα

^[17]

• Ινστιτούτο Ιατρικών Επιστημών
• Ινστιτούτο Σεισμικών Ερευνών
• Ινστιτούτο Ανατολικών Πολιτισμών
• Ινστιτούτο Κοινωνικής Επιστήμης
• Ινστιτούτο Βιομηχανικών Μελετών
• Ιστοριογραφικό Ινστιτούτο
• Ινστιτούτο Μοριακών και Κυτταρικών Βιοεπιστημών
• Ινστιτούτο Ερευνών κοσμικών ακτίνων
• Ινστιτούτο Φυσικής Στερεάς Καταστάσεως
• Ινστιτούτο Ερευνών Ατμοσφαίρας και Ωκεανού
• Ερευνητικό Κέντρο Προηγμένης Επιστήμης και Τεχνολογίας

Η Σχολή Φυσικών Επιστημών του πανεπιστημίου και το Ινστιτούτο Σεισμικών Ερευνών έχουν αμφότερα εκπρόσωπο στην εθνική Συντονιστική Επιτροπή για την Πρόγνωση των Σεισμών.^[18]

Βιβλιοθήκες

Η «Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Τόκιο» αποτελείται από τις εξής επιμέρους βιβλιοθήκες: Τη Γενική Βιβλιοθήκη, που παρέχει υπηρεσίες σε όλους τους φοιτητές και ερευνητές του ιδρύματος, τη Βιβλιοθήκη Κομάμπα, που υποστηρίζει τις σπουδές των πρωτοετών και δευτεροετών φοιτητών, τη Βιβλιοθήκη Κασίβα, όπου αποθηκεύονται οι παλαιότεροι τόμοι των περιοδικών φυσικών επιστημών, και περισσότερες από 60 επιμέρους θεματικές βιβλιοθήκες σχολών και ινστιτούτων του Πανεπιστημίου. Συνολικά, το σύστημα αυτό βιβλιοθηκών διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή βιβλίων σε ολόκληρη την Ιαπωνία, περισσότερους από 8.000.000 τόμους.

• Σύμφωνα με την «κατάταξη της Σαγκάης» το Πανεπιστήμιο του Τόκιο ήταν το καλύτερο πανεπιστήμιο ολόκληρης της Ασίας και 20ό καλύτερο στον κόσμο το 2012.
• Τα Times Higher Education World University Rankings κατέταξαν το Πανεπιστήμιο του Τόκιο 27ο στον κόσμο και πρώτο στην Ασία το 2013.^[19][20]
• Παρόμοια, τα QS World University Rankings^[21] το 2011 αξιολόγησαν το Πανεπιστήμιο ως 25ο καλύτερο στον κόσμο, ωστόσο στην αξιολόγησή τους για τα ασιατικά πανεπιστήμια του ίδιου έτους, που ακολουθεί διαφορετική μεθοδολογία, το κατέταξαν 4ο.^[22]
• Το Global University Ranking αξιολόγησε το Πανεπιστήμιο του Τόκιο ως 3ο στον κόσμο και πρώτο στην Ασία.^[23]
• Η École nationale supérieure des mines των Παρισίων κατέταξε το Πανεπιστήμιο του Τόκιο ως το πρώτο παγκοσμίως με κριτήριο τον αριθμό αποφοίτων του σε θέσεις CEO στις 500 μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κόσμου.^[24]

• Το Πανεπιστήμιο του Τόκιο έχει ανάμεσα στους αποφοίτους του περισσότερους αξιόλογους ανθρώπους από κάθε άλλο στην Ιαπωνία. 15 πρωθυπουργοί της Ιαπωνίας έχουν σπουδάσει σε αυτό.^[25] Ο πρώην πρωθυπουργός Κιίτσι Μιγιαζάβα διέταξε τις ιαπωνικές κυβερνητικές υπηρεσίες να μειώσουν το ποσοστό εργαζομένων σε αυτές που είχαν αποφοιτήσει από τη νομική σχολή του Πανεπιστημίου σε λιγότερο από 50% εξαιτίας ανησυχιών σχετικών με την ποικιλότητα των προσεγγίσεων στα γραφειοκρατικά θέματα.^[26]

Τιμημένοι με Βραβείο Νόμπελ

Επτά απόφοιτοι του Πανεπιστημίου του Τόκιο έχουν λάβει Βραβείο Νόμπελ (κι ένας, ο Κουνιχίκο Κοντάιρα, Μετάλλιο Φιλντς, το αντίστοιχο των Νόμπελ για τα μαθηματικά, το 1954):

1. Γιασουνάρι Καβαμπάτα, Λογοτεχνίας, 1968
2. Λέο Εσάκι, Φυσικής, 1973
3. Εϊσάκου Σάτο, Ειρήνης, 1974
4. Κενζαμπούρο Όε, Λογοτεχνίας, 1994
5. Μασατόσι Κοσίμπα, Φυσικής, 2002
6. Γιοϊτσίρο Νάμπου, Φυσικής, 2008
7. Έι-ίτσι Νεγκίσι, Χημείας, 2010

• 
  Γιασουνάρι Καβαμπάτα, Λογοτεχνία, 1968
• 
  Λέο Εσάκι, Φυσική, 1973
• 
  Εϊσάκου Σάτο, Ειρήνη, 1974
• 
  Κενζαμπούρο Όε, Λογοτεχνία, 1994
• 
  Γιοϊτσίρο Νάμπου, Φυσική, 2008
• 
  Έι-ίτσι Νεγκίσι, Χημεία, 2010

Διάφοροι επιστήμονες και μηχανικοί

• 
  Ταντατόσι Ακίμπα, μαθηματικός, δήμαρχος της Χιροσίμα
• 
  Τσαρλς Ντίκινσον Γουέστ, μηχανολόγος μηχανικός
• 
  Κιγιόσι Ίτο, μαθηματικός
• 
  Χαντάρο Ναγκαόκα, φυσικός
• 
  Ουκιτσίρο Νακάγια, φυσικός
• 
  Γιόσιο Νισίνα, φυσικός
• 
  Γιότζι Τοτσούκα, φυσικός
• 
  Κατσουσαμπούρο Γιαματζίβα, παθολόγος
• 
  Κιτασάτο Σιμπασαμπούρο, ιατρός και βακτηριολόγος
• 
  Κικουνάε Ικέντα, χημικός
• 
  Τζοκίτσι Τακαμίνε, χημικός
• 
  Ουμετάρο Σουζούκι, χημικός

• Επίσημος ιστότοπος
• Kato, Mariko: «Todai still beckons nation's best, brightest but goals diversifying», Japan Times, 11 Αυγούστου 2009, σελ. 3.