Φιλοσοφία του νου

Η φιλοσοφία του νου είναι ένας κλάδος της φιλοσοφίας που μελετά τη φύση του νου, τα νοητικά γεγονότα, νοητικές λειτουργίες, νοητικές ιδιότητες, συνείδηση, και τη σχέση τους με το φυσικό σώμα, ιδιαίτερα στον εγκέφαλο. Το πρόβλημα νου-σώματος, δηλαδή η σχέση του νου με το σώμα, συνήθως θεωρείται ως ένα βασικό ζήτημα στη φιλοσοφία του νου, αν και υπάρχουν και άλλα θέματα που αφορούν τη φύση του νου που δεν αφορούν τη σχέση του με το φυσικό σώμα, όπως το πώς είναι δυνατή η συνείδηση και η φύση συγκεκριμένων νοητικών καταστάσεων.^[2][3][4]Ο δυϊσμός και μονισμός είναι οι δύο μεγάλες σχολές σκέψης που προσπαθούν να επιλύσουν το πρόβλημα νου-σώματος. Ο δυϊσμός μπορεί να αναχθεί στον Πλάτωνα,^[5] και τη Σάνκια και Γιόγκα σχολές της Ινδουστικής φιλοσοφίας,^[6] αλλά πιο ακριβέστερα διατυπώθηκε από τον Ρενέ Ντεκάρτ τον 17ο αιώνα.^[7] Οι ουσιακοί δυϊστές υποστηρίζουν ότι ο νους είναι μια ανεξάρτητη υπάρχουσα ουσία, ενώ οι δυϊστές ιδιοτήτων υποστηρίζουν ότι ο νους είναι μια ομάδα ανεξάρτητων ιδιοτήτων που προκύπτουν από και δεν μπορούν να περιοριστούν στον εγκέφαλο, αλλά δεν είναι μια ξεχωριστή ουσία.^[8]

Ο μονισμός είναι η θέση ότι το μυαλό και το σώμα δεν είναι οντολογικά ξεχωριστά είδη οντοτήτων (ανεξάρτητες ουσίες). Η άποψη αυτή υποστηρίχθηκε για πρώτη φορά στη δυτική φιλοσοφία από τον Παρμενίδη τον 5ο αιώνα π.Χ., και αργότερα υιοθετήθηκε τον 17ο αιώνα από τον ρασιοναλιστή Μπαρούχ Σπινόζα.^[9] Οι φυσικαλιστές υποστηρίζουν ότι μόνο οντότητες που υποστηρίζονται από τη φυσική θεωρία υπάρχουν, και ότι οι διανοητικές διαδικασίες τελικά θα εξηγηθούν με όρους των εν λόγω οντοτήτων καθώς η φυσική θεωρία συνεχίζει να εξελίσσεται. Οι φυσικαλιστές διατηρούν διάφορες απόψεις σχετικά με τις προοπτικές για τον υποβιβασμό των νοητικών ιδιοτήτων σε φυσικές ιδιότητες (πολλές από τους οποίος υιοθετούν συμβατές μορφές δυϊσμού ιδιοτήτων),^{[10][11][12][13][14][15]} και η οντολογική κατάσταση των εν λόγω νοητικών ιδιότητες παραμένει ασαφής.^[14][16][17] Οι ιδεαλιστές υποστηρίζουν ότι ο νους είναι το μόνο που υπάρχει και ότι ο εξωτερικός κόσμος είναι είτε νοητικός ο ίδιος, είτε μια ψευδαίσθηση που δημιουργείται από το μυαλό. Ουδέτεροι μονιστές όπως ο Ερνστ Μαχ και ο Γουίλιαμ Τζέιμς υποστηρίζουν ότι τα γεγονότα στον κόσμο μπορεί να θεωρηθεί είτε ως νοητικά (ψυχολογικά) ή φυσικά ανάλογα με το δίκτυο των σχέσεων μέσα στο οποίο μπαίνουν, και οι αμφίπλευροι μονιστές, όπως ο Σπινόζα τηρούν την θέση ότι υπάρχει κάποια άλλη, ουδέτερη ουσία, και ότι τόσο η ύλη όσο και το μυαλό είναι ιδιότητες αυτής της άγνωστης ουσίας. Οι πιο συχνοί μονισμοί στον 20ό και τον 21ο αιώνα έχουν όλα τις παραλλαγές του φυσικαλισμού. Οι θέσεις αυτές περιλαμβάνουν το συμπεριφορισμό, τη θεωρία ταυτότητας τύπου, τον ανώμαλο μονισμό και τον φονξιανολισμό.^[18]

Οι περισσότεροι σύγχρονοι φιλόσοφοι του νου υιοθετούν είτε αναγωγική ή μη-αναγωγική φυσικαλιστική θέση, διατηρώντας με διαφορετικούς τρόπους ότι ο νους δεν είναι κάτι ξεχωριστό από το σώμα.^[18] Οι προσεγγίσεις αυτές έχουν ιδιαίτερη επιρροή στις επιστήμες, ιδίως στους τομείς της κοινωνιοβιολογίας, της επιστήμη των υπολογιστών, της εξελικτικής ψυχολογίας και διάφορες νευροεπιστήμες.^{[19][20][21][22]} Άλλοι φιλόσοφοι, όμως, διατηρούν μια μη φυσικαλιστική θέση που αμφισβητεί την άποψη ότι ο νους είναι μια καθαρά σωματική δομή. Οι αναγωγικοί φυσικαλιστές ισχυρίζονται ότι όλες οι νοητικές καταστάσεις και ιδιότητες τελικά θα εξηγηθούν από επιστημονικές καταγραφές φυσιολογικών διεργασιών και καταστάσεων.^[23][24][25]  Μη-αναγωγικοί φυσικαλιστές υποστηρίζουν ότι παρόλο που το μυαλό δεν είναι μια ξεχωριστή ουσία, οι νοητικές ιδιότητες επισυμβαίνουν στις φυσικές ιδιότητες, ή ότι τα κατηγορήματα και το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται στις νοητικές περιγραφές και εξηγήσεις είναι αναγκαία, και δεν μπορούν να υποβιβαστούν στη γλώσσα και τις χαμηλότερου επιπέδου ερμηνείες της φυσικής επιστήμης.^[26][27] Συνεχιζόμενη νευροεπιστημονική πρόοδος συνέβαλε στο να διευκρινιστούν ορισμένα από αυτά τα θέματα· ωστόσο, απέχουν πολύ από το να λυθούν. Σύγχρονοι φιλόσοφοι του νου συνεχίζουν να ρωτούν πώς οι υποκειμενικές ποιότητες και η αποβλεπτικότητα των νοητικών καταστάσεων και ιδιοτήτων μπορούν να εξηγηθούν με νατουραλιστικούς όρους.^[28][29]