Hejma perforto
Hejma perforto, hejma violento, familia violento aŭ familiperforto, estas modelo de konduto kiu implikas perforton aŭ alian fitraktadon de unu persono kontraŭ alia en hejma kunteksto, kiel ekzemple en geedziĝo aŭ kunvivado. Ĝi povas esti nomita intimpartnera perforto kiam transigita fare de edzo aŭ partnero en intima rilato kontraŭ la alia geedzo aŭ partnero, kaj povas okazi en aliseksemaj aŭ sam-seksemaj rilatoj, aŭ inter iamaj geedzoj aŭ partneroj. Hejma perforto ankaŭ povas impliki perforton kontraŭ infanoj, gepatroj, aŭ maljunuloj, kaj escepte povas esti farita por mem-defendo. Ĝi prenas kelkajn formojn, inkluzive de fizika, parola, emocia, ekonomia, religia, genera, kaj seksa misuzo, kiu povas intervali de subtilaj, trudaj formoj ĝis edzeca seksperforto kaj ĝis perforta fizika fitraktado kiel ekzemple sufokado, batado, ina genitala kripligo kaj acidĵetado kiu rezultas ofte en deformado aŭ morto. Hejmaj murdoj inkludas ŝtonumon, bruligon de novedzino, honormurdojn, kaj dommortigojn.
Tutmonde, la viktimoj de hejma perforto estas ĉefe virinoj, kaj virinoj plej ofte travivas pli severajn formojn de perforto.[1][2] En kelkaj landoj, hejma perforto ofte estas vidita kiel pravigita, precipe en kazoj de fakta aŭ ŝajna malfideleco sur la parto de la virino, kaj estas laŭleĝe permesita. Esplorado establis ke tie ekzistas rekta kaj signifa korelacio inter la nivelo en la lando de seksegaleco kaj proporcioj de hejma perforto.[3] Foje viroj povas uzi intimpartneran violenton kiel memdefendo. Hejma perforto estas inter la plej subraportitaj krimoj tutmonde kaj por viroj kaj por virinoj.[4][5] Pro sociaj antaŭjuĝoj koncerne masklan ĉikanadon, viroj renkontas pliigitan verŝajnecon esti preteratentitaj fare de sanlaboristoj.[6][7][8][9]
Hejma perforto okazas kiam la misuzanto kredas ke fitraktado estas rajto, akceptebla, pravigita, aŭ supozeble ne raportita. Ĝi povas produkti intergeneraciajn ciklojn de fitraktado en infanoj kaj aliaj familianoj, kiuj povas senti ke tia perforto estas akceptebla aŭ tolerita. Tre malmultaj homoj rekonas sin kiel misuzantoj aŭ viktimoj ĉar ili povas konsideri siajn travivaĵojn familiaj konfliktoj kiuj forlasis kontrolon.[10] Konscio, percepto, difino kaj dokumentado de hejma perforto devias vaste de lando al lando. Hejma perforto ofte okazas en la kunteksto de devigita geedzeco aŭ infana geedzeco.[11]
En maltrankvilaj rilatoj, povas ekzisti ciklo de fitraktado dum kiu streĉitecoj pliiĝas kaj perfortago estas farita, sekvita antaŭ periodo de repaciĝo kaj trankvilo. Viktimoj de hejma perforto povas esti kaptitaj en hejmaj furiozaj situacioj tra izoliteco, troa potenco kaj kontrolo,[12] kultura akcepto, manko de financaj resursoj, timo, honto, aŭ por protekti infanojn. Kiel rezulto de fitraktado, viktimoj povas travivi fizikajn handikapojn, disregulitan agreson, konstantajn sanproblemojn, mensmalsanon, limigitan financadon, kaj malbonan kapablon krei sanajn rilatojn. Viktimoj povas travivi severajn psikologiajn malsanojn, kiel ekzemple posttraŭmata streĉa perturbo. Infanoj kiuj vivas en domanaro kun perforto ofte montras psikologiajn problemojn de frua aĝo, kiel ekzemple evitado, hiperatentemo ĝis minacoj, kaj disregulita agreso kiuj povas kontribui al substitua traŭmatigo.[13]