Internacia Ligo de Virinoj por Paco kaj Libereco
Internacia Ligo de Virinoj por Paco kaj Libereco (WILPF - angle Women's International League for Peace and Freedom) estas civila organizo laboranta por paco kaj malarmado de ŝtatoj. La ligo laboras kun la celo "kunigi virinojn de malsamaj politikaj vidoj, filozofiaj kaj religiaj fonoj kiuj estas celkonsciaj studi kaj disvastigi la kialojn de milito kaj labori por permanenta paco" kaj unuigi virinojn ĉirkaŭ la mondo kiuj kontraŭbatalas subpremon kaj seksismo kaj ekspluadon. WILPF havas filiojn en 37 landoj. Ekde 1948, la Internacia Virina Ligo por Paco kaj Libereco estas konsila organizaĵo de Unuiĝintaj Nacioj (konsulta statuso). La Ligo estas unu el la unuaj organizaĵoj en la mondo ricevinta tiun ĉi statuson kaj la unua virina organizo [1]. Internacia Virina Ligo por Paco kaj Libereco estas la plej malnova virina pacorganizo en la mondo [2].
| Internacia Ligo de Virinoj por Paco kaj Libereco | ||
|---|---|---|
| Internasjonal kvinneliga for fred og frihet | ||
 | ||
 | ||
| ne-registara organizaĵo • virina asocio • internacia organizaĵo | ||
| Komenco | 28-a de aprilo 1915 vd | |
| Antaŭe | International Committee of Women for Permanent Peace vd | |
| Lando(j) | Svislando vd | |
| Sidejo | Ĝenevo | |
| Fondinto(j) | Jane Addams vd | |
| Ĉefestro(j) | Sylvie Jacqueline Ndongmo vd | |
| Membro de | Campaign to Stop Killer Robots • Forum Menschenrechte • Deutsches Friedenskartell vd | |
| Retejo | Oficiala retejo | |
Historio
Internacia virina ligo por paco kaj libereco estis fondita ĉe la Internacia Virina Kongreso kiu kunvenis kiel protesto kontraŭ 1-a Mondmilito, en Hago, Nederlando, en 1915. Ĝia nuna nomo ricevis al ĝi en 1919 [3][4]. La unua prezidanto de WILPF estis Jane Addams, kiu fondis la Virinan Pacan Partion en Usono en januaro 1915. Tiu ĉi grupo poste iĝis la usona filio de la Ligo [5].
Virina Internacia Ligo por Paco kaj Libereco kontraŭbatalas perfortajn internaciajn militojn kaj konfliktojn. Fronte al la decida fakto, ke milito ĉiam malobservas la liberecon de la individuo kaj lian liberecon, la Ligo laboras, per diversaj oficialaj iloj, por ĉesigi militojn. Inter la ĉefaj agoj faritaj de la organizo estis malfermita letero al la Ĝenerala Sekretario de UN por fini la Korean Militon, la starigo de la Internacia Tago por la Elimino de Ĉiuj Nukleaj Armiloj, peticioj kaj opiniesprimoj pri diversaj aferoj kiel: armiloj, seksa perforto kaj homaj rajtoj de virinoj.
Virina Paca Partio (Usono)
En la unua enkarniĝo, la Internacia virina ligo por paco kaj libereco estis Virina Paca Partio establita en januaro 1915 en Vaŝingtono per komuna iniciato de Jane Addams kaj Chapman Catt [6].Ĉe ilia flanko, Mary McDowell, Florence Kelley, Alice Hamilton, Anna Howard Shaw, Emily Green Balch, Jeannette Rankin, Lillian Wald, Edith Abbott, Grace Abbott, Crystal Eastman, Sophonisba Breckinridge kaj aliaj [7]. Ĉirkaŭ 3 000 virinoj partoprenis en la fondo de la partio kaj postulis pligrandigo de la voĉdonrajto por virinoj kaj kunvoko de konferenco de la neŭtralaj landoj por peri inter la rivalaj registaroj ĝis la fino de la milito [8]. Reprezentantoj de la Virina Partio por Paco partoprenis ankaŭ en la Internacia Virina Kongreso por Paco kaj Libereco, okazinta en Hago.
Internacia Virina Kongreso, Hago, 1915
La kongreson organizis la feministo, Anita Augspurg, la unua germana juristo kaj Lida Gustava Heymann, germana feministo kaj pacifisto, kaj laŭ invito de la nederlanda kuracisto kaj aktivulo por la virinaj rajtoj, Aletta Jacobs, por protesti kontraŭ la milito kiu furiozas en Eŭropo., kaj proponi manierojn por malhelpi militojn en la estonteco [9]. La Kongreso inaŭguriĝis la 28-an de aprilo kaj ĉeestis delegacioj el 12 landoj [10]. En la Kongreso partoprenis Rosa Manus, Rosika Schwimmer kaj feministoj el la tuta Eŭropo [9].
Dum la tri tagoj de la kongreso oni diskutis pri alternativoj por solvi konfliktojn senperforta kaj el la kongreso venis alvoko por daŭra mediacio ĝis atingo de interkonsentoj inter la militantaj landoj. En la konferenco, la Internacia Komitato de Virinoj por Konstanta Paco (ICWPP) estis establita. Jane Addams estis elektita prezidanto. El la Kongreso kaj la komitato kreskis la Internacia Virina Ligo por Paco kaj Libereco [10]
Post la Kongreso en Hago, Jane Addams skribis al la Prezidanto de Usono kaj Woodrow Wilson. En sia letero, ŝi avertis pri la danĝeroj kaj la gigantaj implicoj de Usono eniro en la militon, por la usona nacio kaj por aliaj landoj kiuj decidos, sekvante ŝin, ankaŭ endanĝerigi siajn soldatojn. "Usono havas la potencon kaj influon por fini la militon kaj vi devas uzi ĝin", Adams skribis al la prezidanto [11][12].
Dua kongreso - kondamno de imperiismo 1919
La dua kongreso de la Internacia Virina Kongreso okazis en Hago samtempe kun la Pariza Packonferenco. La organizantoj volis ke la kongreso okazu en Versailles, esperante influi la pacinterkonsenton, sed la movadlimigoj truditaj al virinoj de la Centraj Potencoj igis ilin okazigi la konferencon en Zuriko. La Kongreso okazis inter la 12-a kaj la 17-a de majo 1919 kaj partoprenis 200 virinoj el 17 landoj, sed la plimulto de la delegacioj venis el Usono, Britio kaj Germanio [13].
La partoprenantoj en la kongreso en Zuriko vidis la starigon de la Ligo de Nacioj, kiu disponigas internacian platformon por reprezenti la volon de la nacioj kaj antaŭenigi internacian kunlaboron, kiel pozitivan paŝon. Tamen, la delegacio kondamnis la interkonsentojn atingitajn ĉe la Pariza Packonferenco, ĉar neniu provo estis farita por senarmigi la venkintajn landojn. La intertraktadoj ĉe la Versajla konferenco temigis la kostojn de kompenso kaj teritoria distribuo. La partoprenantoj de la Kongreso kondamnis la Traktaton de Versajlo sur la tereno ke ĝi ne estis packontrakto sed daŭrigo de la milito. Ili kritikis la fakton ke la Aliancitaj Potencoj "punis" Germanion kaj antaŭdiris ke "malriĉeco, malsano kaj malespero kondukos al disvastiĝo de malamo kaj anarkio" [13].
En la Kongreso estis oficiale decidite pri la nomo de la organizo: Internacia virina ligo por paco kaj libereco [14]. Ankaŭ, 12-punkta kongreso estis akceptita, kiu postulis la rajton voĉdoni por virinoj, por permesi al virinoj integriĝi en ŝlosilajn postenojn en la Ligo de Nacioj, por egalaj salajroj kaj egalaj ŝancoj en dungado kaj edukado; financa subteno por patrinoj kaj rasa egaleco [2][13]. La delegacioj kiuj venis al la kongreso establis lokajn filiojn en malsamaj urboj aŭ aliĝis al lokaj organizoj kiuj subtenis similajn celojn. Ekzemple, Helen Crawford de Glasgovo kiu fondis la virinan marŝon por paco [15].
Inter la mondmilitoj
En la periodo inter la mondmilitoj, multaj klopodoj estis faritaj de neregistaraj movadoj kaj organizoj por serĉi manierojn malhelpi la venontan militon. La ŝoko de la nombro da mortintoj, fizike kaj mense vunditaj kaj la detruo kreis senton de urĝeco trovi alternativajn manierojn solvi konfliktojn. Internacia virina ligo por paco kaj libereco interligis la klopodojn kune kun aliaj organizoj. Landoj ankaŭ, per la Ligo de Nacioj kaj la Internacia Kortumo, petis alternativajn vojojn al milito [2]. En 1932, antaŭ la kunvoko de la Ligo de Nacioj-konferenco en Ĝenevo pri la temo de malarmado, la Ligo kolektis ses milionojn da subskriboj de virinoj kaj viroj tra la mondo alvokantaj al malarmado kaj malhelpi la venontan militon. La Ligo ankaŭ postulis la reprezentadon de virinoj en la debatoj, sed tiu postulo ne estis plenumita [16][2].
La Ligo agis kaj sur la loka nivelo, pere de la filioj, kaj sur la internacia nivelo, en temoj koncerne la rajtojn de laboristinoj, la rajton voĉdoni por virinoj kaj la postulon je virina reprezentantaro en la reprezentadoj de la landoj al la Komunumo de Nacioj kaj en la Asembleaj komitatoj [2].
Dum la Dum mondmilito
Dum la Dua Mondmilito, la reprezentantoj de la Ligo provis helpi siajn membrojn eskapi de la nazioj. Liganoj en Japanio estis arestitaj kaj malliberigitaj. La plej multaj el la filioj ne estis aktivaj dum la milito aŭ ĉar ili estis fermitaj fare de la aŭtoritatoj aŭ ĉar la firmaoj ĉesis siajn agadojn. Nur la agadoj de la usona filio estis sufiĉe memcertaj por esprimi sian opozicion koncerne la rasan diskriminacion en la usona militistaro, la malliberigo de amerikaj civitanoj de japana origino kaj la malakcepto de judaj rifuĝintoj kiuj serĉis azilon en Usono [2].
Post la Dua mondmilito
Post la milito, la Internacia virina ligo por paco kaj libereco komencis rehabiliti kaj reveni al loka kaj internacia agado. En 1948, la organizo ricevis la statuson de konsila organizo de Unuiĝintaj Nacioj [1]. La Ligo daŭre aktivas por paco, malarmado kaj koncentriĝis ĝis la fino de la 20-a jarcento al nuklea malarmado. En sia vizio, la Ligo celas antaŭenigi mondon liberan de perforto, malriĉeco, media poluado kaj kontrolo. Internacia virina ligo por paco kaj libereco kredas je egaleco por ĉiuj homoj en la mondo sen rasismo, seksismo kaj homofobio; laboras por paco per malarmado en la mondo; kaj ŝanĝi la ordon de prioritatoj de la registaroj dum emfazo al homaj bezonoj.
Du gvidantoj de la Internacia Paca Ligo de virinoj gajnis la Nobel-premion pri paco : Jane Addams en 1931 kaj Emily Green Baltz en 1946.
Fontoj
- Women's International League for Peace, and Freedom. International Congress of the Women's International League for Peace and Freedom. No. 5 (1926) online.
Referencoj
Eksteraj ligiloj
- Oficiala retejo
- WILPFa aŭstralia sekcio oficiala retejo
- Jane Addams paca asocio
- Pacaj Virinoj
- Atingante kritikan volon
- Internacia ligo de virinoj por paco kaj libereco, Internaciaj sidejaj registraĵoj, Universitato de Kolorado ĉe Boulder
- Internacia ligo de virinoj por paco kaj libereco, usonaj sekciaj registraĵoj, Kolekta DG 043, Swarthmore Altlernejo
- Internacia ligo de virinoj por paco kaj libereco, britaj sekciaj registraĵoj, Londona Lernejo de Ekonomiko, Arkiva Divido
- Internacia ligo de virinoj por paco kaj libereco elektitajn paperojn kaj fotojn inkluzivita en Paco kaj Internacioismo cifereca kolekto, LSE cifereca biblioteko
- Rekordoj, 1915-1977. Schlesinger Biblioteko, Radcliffe Instituto, Harvard Universitato
- Internacia ligo de virinoj por paco kaj libereco Kolekto (ARS.0056), Stanford Arkivo de registrita sono
- Arkivoj de la brita sekcio de WILPF
- Newspaper clippings about Women's International League for Peace and Freedom in the 20th Century Press Archives of the ZBW