Neguko boilur
Neguko boilurra (Tuber brumale) Tuberaceae familiako onddo askomizeto jangarria da.[1] Iluna da, biribil antzekoa. Italian, Frantzian eta Alemania hegoaldean aurkitzen da.[2] Hipogeoa, baina oso aromatikoa delako, usaimen handiko animalien laguntzaz biltzen da, hala nola txakurrak, txerriak edota baita euliak ere. Mochatum aldaera bezalakoak daude, kalitate baxuagokoak.
| Neguko boilur | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Pezizomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Pezizales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Tuberaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Tuber | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Tuber brumale Vittad., 1831 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Sinonimoak: Tuber brumale var. moschatum.
Deskribapena
Karpoforoa: Gaztetan globo-itxurako samarra, modu irregularrean hazten da, ale helduetan protuberantziak edo lobuluak agertzen dira, hauek ez dute forma zehatz bat hartzen, tubeiforme deitzeko izan ezik. Ale heldu baten batez besteko tamaina 4 edo 5 cm inguruko diametroa izan ohi da, batzuk 10 cm artekoak ere izaten dira. Jaiotzean kolore ilun gutxiago duen arren, azkar beltz bihurtzen da, eta ohikoa da kolore horrekin aurkitzea.
Peridioa: Estua, 3 mm arteko garatxo beltzez osatuta, erpinean zapaldua eta luzetara ildaskatua, oso hauskorra eta ez da egoten glebari itsatsita, eskuilarekin garbitzean erori egiten da normalean.
Gleba: Ale gazte eta heldugabeetan zuria, heltzean tonu grisak hartzen ditu eta azkenik gris ilun kolorea, alearen heldutasun egoera edozein dela ere, beti zuriak diren zain zabal eta agerikoekin.
Haragia: Trinkoa eta sendoa, zapore atseginekoa eta trufaren usain bereizgarriarekin. Tuber malanoposporun delakoak duena baino intentsitate txikiagoa duen arren.[3]
Etimologia: Tuber terminoa “tuber” “tubero” hitzetatik dator, boilurraren izena Plinio eta beste autore batzuentzat. Brumale epitetoa latinetik dator, negukoa esan nahi duen “brumale” hitzetik. Hazten den garaiagatik.
Jangarritasuna
Jangarri bikaina da, beste boilurren usaina izan ez arren, horregatik bere merkatuko balioa haiena baino nabarmen baxuagoa da.[4]
Nahasketa arriskua
Tricholoma aestivum delakoak gleba argiagoa du, usaina ez hain bizia eta udaberrian hazten da. Tuber melanosporum espezieak ez du peridio desmuntagarririk, zainek ez dute aldatzen ez den zuri kolorerik, garatxoak handiagoak ditu eta hezetasun gutxiago dagoen lekuetan ateratzen da.[5]
Sasoia eta lekua
Neguan, azarotik apirilera. Hurritzekin eta ezkiekin mikorrizatzen batez ere.[6]
Banaketa eremua
Europa, Turkia, Kaukasia, Iran, Turkmenistan.[7]
Erreferentziak
Kanpo estekak
Datuak: Q370009
Multimedia: Tuber brumale / Q370009
