جنگ داخلی
جنگ داخلی یا خانه‌جنگی[۱] یا جنگ شهروندی[۲][۳] هرگونه درگیری مسلحانه عُمده در داخل کشوری واحد است که هدف از آن کسب غنیمت یا هدفی سیاسی از جمله به دست آوردن حاکمیت باشد.[۴] به عبارت دیگر جنگ داخلی به مبارزه میان جناح‌های سیاسی یا مناطق مختلف در داخل مرزهای یک کشور[۵] یا جنگ بین گروه‌های مختلف مردم در داخل یک کشور[۶] یا جنگ بین شهروندان یک کشور[۷] یا نظامیان و شبه نظامیان مسلح یک کشور گفته می‌شود.[۸] در سال‌های اخیر با نقش آفرینی و دخالت نیروهای خارجی و تأمین هزینه از سوی کشورهای دیگر در درگیری‌های درونی یک کشور، دادن عبارت «جنگ داخلی» به این درگیری‌ها کار مشکلی است. میانگین طول این جنگ‌ها هفت سال است.[۹]
این نبرد، خونین‌ترین نبرد جنگ داخلی آمریکا به‌شمار می‌آید.
اغلب مورخان می‌پندارند که جنگ‌های داخلی از نوع جنگ‌های درجه دوم به‌حساب می‌آید. این قبیل جنگ‌ها برخلاف سایر جنگ‌ها موجب پراکندگی و تخریب روحیه و وحدت ملی و مذهبی افراد جامعه می‌گردد؛ بنابراین می‌توان اظهار نمود که فقدان وفاق فرهنگی و نظام اجتماعی منشأ جنگ‌های داخلی است. با آغاز جنگ‌های داخلی، خانواده‌ها، جامعه‌ها و یک پارچگی کشورها از هم می‌پاشد؛ زیرا هنگامی که جنگ داخلی اتفاق می‌افتد، هیچ‌کس از آثار جنگ بی نصیب نمی‌ماند، اسیران به قتل می‌رسند خانه‌ها ویران می‌شوند و افراد غیرنظامی آسیب می‌بینند.
برخی از جنگ‌های داخلی در طول زمان
هیچ آمار رسمی در مورد تعداد کشته‌شدگان این دوران در اسپانیا وجود ندارد.[۱۰]
از آغاز جنگ داخلی سوریه، بیش از ۳ میلیون نفر از سوری‌ها به کشورهای دیگر فرار کرده و ۷٫۶ میلیون نفر از مردم آن کشور نیز در داخل سوریه آواره شده‌اند.
- جنگ داخلی نروژ ۱۱۳۰–۱۲۴۰
- جنگ داخلی ژاپن ۱۴۶۷–۱۴۷۷
- جنگ‌های مذهبی فرانسه ۱۵۶۲–۱۵۹۸
- جنگ‌های داخلی انگلستان ۱۶۴۲–۱۶۵۱
- جنگ داخلی آمریکا ۱۸۶۱–۱۸۶۵
- جنگ داخلی روسیه ۱۹۱۷–۱۹۲۱
- جنگ داخلی هلند ۱۹۱۸
- جنگ‌های داخلی ایرلند ۱۹۲۲–۱۹۲۳
- جنگ داخلی اسپانیا ۱۹۳۶–۱۹۳۹
- جنگ داخلی یونان ۱۹۴۶–۱۹۴۹
- جنگ داخلی چین ۱۹۲۸–۱۹۳۷و ۱۹۴۵–۱۹۴۹
- جنگ‌های داخلی کاستاریکا ۱۹۴۸
- جنگ کره ۱۹۵۰–۱۹۵۳
- جنگ داخلی لائوس ۱۹۵۳–۱۹۷۵
- جنگ ویتنام ۱۹۵۵–۱۹۷۵
- جنگ‌های داخلی اندونزی ۱۹۶۵–۱۹۶۶
- جنگ‌های داخلی نیجریه ۱۹۶۷–۱۹۷۰
- جنگ داخلی کامبوج ۱۹۷۰–۱۹۷۵
- جنگ آزادیبخش بنگلادش ۱۹۷۱
- جنگ داخلی لبنان ۱۹۷۵–۱۹۹۰
- جنگ داخلی سودان ۱۹۸۳–۲۰۰۵
- جنگ داخلی موزامبیک ۱۹۷۵–۱۹۹۲
- جنگ داخلی یوگسلاوی ۱۹۹۱–۲۰۰۱
- جنگ بوسنی ۱۹۹۲–۱۹۹۵
- جنگ داخلی تاجیکستان ۱۹۹۲–۱۹۹۷
- جنگ کابل ۱۹۹۲–۱۹۹۶
- نسلکشی رواندا ۱۹۹۴
- جنگ داخلی افغانستان ۱۹۹۶–۲۰۰۱
- جنگ داخلی سیرالئون ۱۹۹۱_۲۰۰۲
- جنگ کوزوو ۱۹۹۹
- جنگ عراق ۲۰۰۳–۲۰۰۷
- جنگ داخلی فلسطین ۲۰۰۷–۲۰۱۴
- جنگ داخلی عراق ۲۰۱۴–۲۰۱۷
- دومین جنگ داخلی لیبی ۲۰۱۴–۲۰۲۰
- جنگ در افغانستان ۲۰۰۱–۲۰۲۱
- جنگ داخلی سومالی (۲۰۰۹–اکنون)
- جنگ داخلی سوریه (۲۰۱۱–اکنون)
- جنگ داخلی یمن (۲۰۱۴–اکنون)