فهرست دانه‌های خوراکی

دانه خوراکی ^{[n ۱]} دانه ای است که برای مصرف انسان یا حیوان مناسب است. از شش بخش اصلی گیاه تشکیل شده‌اند، ^{[n ۲]} و منبع اصلی کالری و پروتئین انسان هستند.^[۱] این دسته طیف گسترده‌ای از گونه‌های گیاهی دانه‌های خوراکی را فراهم می‌کنند و به عنوان یک منبع غذایی جهانی، مهم‌ترین دانه‌های خوراکی از نظر وزن غلات و پس از آن حبوبات، مغزها، و سپس ادویه جات هستند.

غلات (غلات و ارزن)

غلات دانه خوراکی گیاهانی از خانواده تیره گندمیان هستند. غلات در دو نوع هستند، دانه‌های بزرگتر تولید شده توسط محصولات حساس به خشکی غلات نامیده می‌شوند و گونه‌های کوچکتر مقاوم به خشکی ارزن هستند. غلات را می‌توان به روش‌های مختلفی مصرف کرد، که همه آنها نیاز به پوست کندن و پختن دارند، از جمله لول شده، پف کرده یا آسیاب شده به آرد. بسیاری از غلات در حال حاضر یا گذشته جز غذاهای اصلی بودند و بخش بزرگی از کالری را در مکان‌هایی که در آن خورده می‌شوند فراهم می‌کردند. امروزه غلات تقریباً نیمی از کالری مصرف شده در جهان را تأمین می‌کند.^[۲]

Cereals
خانواده	Tribe	Genus	گونه‌ها	نام بذرها	عکس
گندمیان	Andropogoneae	ذرت خوشه‌ای	سورگوم دورنگ	sorghum
	Andropogoneae	ذرت (سرده)	ذرت	maize, corn, corn kernel
	Eragrostideae	چمن غاز (سرده)	E. coracana	finger millet
	Eragrostideae	علف عشق (سرده)	E. tef	teff
	Oryzeae	برنج (سرده)	برنج (گیاه)	Asian rice
		برنج (سرده)	O. glaberrima	African rice
		برنج وحشی		wild rice
	Paniceae	پنجه کلاغی	D. exilis	black fonio
		پنجه کلاغی	D. iburua	white fonio
		ارزن (سرده)	ارزن معمولی	ارزن معمولی
		ارزن (سرده)	P. sumatrense	little millet
		ریش‌پری (سرده)	ارزن مرواریدی	ارزن مرواریدی
		ارزنی (سرده)	ارزنی ایتالیایی	ارزنی ایتالیایی
	Poeae	گندمیان آونا	جو دوسر	oat, oat groat
	Triticeae	جو (سرده)	جو (گیاه)	barley, barley groat
		چاودار (سرده)	چاودار	rye, rye berry
		چاودم		triticale
		گندم	گندم معمولی	wheat, wheat berry
			گندم الجزایری	durum, durum wheat
			گندم تک‌دانه	گندم تک‌دانه
			گندم آلمانی	spelt, spelt wheat
			گندم خراسان	kamut
			گندم دودانه	گندم دودانه
		Thinopyrum	T. intermedium	Kernza

علف‌های دیگر با دانه‌های خوراکی عبارتند از:

Astrebla pectinata – جو چمن میچل
Brachiaria piligera – چمن سیگنالی
Eragrostis eriopoda – چمن پشمی
گونه‌های پانیکوم، مانند ارزن بومی (Panicum decompositum) و پانیک مودار (P. effusum)
Themeda triandra – علف کانگورو
Yakirra australiensis – وحشت دسته جمعی

شبه غلات

شبه غلات، یکی از گروه‌های پلی‌فیلتیک گیاهانی که دانه‌هایی شبیه دانه‌های غلات تولید می‌کنند. شبه غلات به روش‌های مشابه غلات استفاده می‌شود.

شبه غلات
خانواده	جنس	گونه‌ها	نام (های) بذر	عکس
تاج خروس	آمارانتوس		تاج خروس، دانه تاج خروس
	Chenopodium	C. berlandieri	پای غاز دانه دانه
		C. pallidicaule	کانیوا
		سی. کینوا	کوینو
Capparaceae	بوشیا	B. senegalensis	هنزا
Lamiaceae	مریم گلی	اس. هیسپانیکا	چیا، دانه چیا
Linaceae	کتان	L. usitatissimum	دانه کتان
موراسه	برسیموم	B. alicastrum	نان نان
Pedaliaceae	کنجد	S. indicum	کنجد، دانه کنجد
Polygonaceae	فاگوپیروم	F. esculentum	گندم سیاه، بلغور گندم سیاه

حبوبات

حبوبات، یا دانه خوراکی حبوبات، گیاهی از خانواده Fabaceae است.^[۳] حبوبات را می‌توان به گرم تقسیم کرد که شکافته نمی‌شود و دال که شکافته می‌شود.

حبوبات
خانواده	قبیله	جنس	گونه‌ها	نام (های) بذر	عکس
بقولات	دالبرگیه	آراچیس	A. hypogaea	بادام زمینی (بادام زمینی)
	سیسریا	سیسر	C. arietinum	نخود، لوبیا گاربانزو، گرم
	Fabeae	پیسوم	P. sativum	نخود ^{[n ۳]}
	Millettieae	میلتیا	M. pinnata	راش هندی
	Phaseoleae	کاجانوس	سی. کاجان	نخود کبوتر
		گلیسین	حداکثر G	سویا
		فازئولوس	P. lunatus	لوبیا لیما
		فازئولوس	P. vulgaris	لوبیا معمولی ^{[n ۴]}
		ویگنا	V. angularis	لوبیا آزوکی
			V. mungo	گرم سیاه
			V. radiata	ماش، گرم سبز
			V. زیرزمینی	بادام زمینی بامبارا
			V. unguiculata	لوبیا چشم بلبلی
	Vicieae	لنز	L. culinaris	عدس
	Vicieae	ویسیا	V. faba	باقالی، باقالی

اگرچه برخی از حبوبات را می‌توان به صورت خام مصرف کرد، اما برخی باید قبل از مصرف حرارت داده شوند. در فرهنگ‌های خاص، لوبیاهایی که نیاز به حرارت دارند در ابتدا به عنوان کیک دانه تهیه می‌شوند. حبوباتی که نیاز به حرارت دارند عبارتند از:

گونه‌های اقاقیا (دانه گل)، مانند مولگا (Acacia aneura)، واتل هالز کریک (A. cowleana)، چوب آهن جنوبی (A. estrophiolata)، بوته چتری (A. ligulata)، خروس موری (A. murrayana)، کورارا (A. تتراگونوفیلا)، بوته جادوگر (A. kempeana)، خرچنگ سیمی (A. coriacea)، خرچنگ طلایی (A. notabilis)، بوته رنگی (A. pyrifolia)، بوته بردی (A. victoriae)، دره ساحلی (A. sophorae)، اقاقیا بند کفش (A. stenophylla)، و پیندان واتل (A. tumida).
Atriplex nummularia – بوته نمکی پیرمرد
گونه‌های Brachychiton، مانند kurrajong (Brachychiton populneus), kurrajong شمالی (B. diversifolius)، kurrajong بیابانی (B. gregorii) و kurrajong با گل قرمز (B. paradoxus).
Bruguiera gymnorhiza – حرا سیاه
Calandrinia balonensis – parakeelya
Canarium australianum – پوست انبه
Canavalia rosea – لوبیا ساحلی
Entada Phaseoloides – لوبیای سنت توماس
گونه‌های اکالیپتوس، مانند تأمین مالله (Eucalyptus leptopoda) و کولیبا (E. microtheca)
Marsilea drummondii – nardoo
گونه‌های خرفه، مانند خرفه معمولی (خرفه) و خروس بزرگ (P. intraterranea)
Nymphaea gigantea – نیلوفر آبی غول پیکر
Rhyncharrhena linearis – پنتاتروپ بنفش

آجیل

طبق تعریف گیاه‌شناسی، آجیل نوعی میوه خاص است.^[۴] شاه بلوط، فندق و بلوط نمونه‌هایی از آجیل تحت این تعریف هستند. با این حال، در اصطلاح آشپزی، این اصطلاح به‌طور گسترده‌تری برای شامل میوه‌هایی استفاده می‌شود که از نظر گیاه‌شناسی به عنوان آجیل واجد شرایط نیستند، اما ظاهر و نقش آشپزی مشابهی دارند. نمونه‌هایی از آجیل‌های آشپزی شامل بادام و بادام هندی است.^[۵]^[۶]