منطقه پنجاب
پنجاب یا پنج‌آب[۱] (
i/ˈpʌndʒɑːb/ یا /ˈpʌndʒæb/), panj-āb, «پنج رودخانه»[۲] (زبان پنجابی: ਪੁੰਜਾਬ (گرمکهی); پنجاب (شاه‌مکهی); पुंजाब (دیواناگری) ) یا پانچانادا یا پنتاپوتامی، منطقه‌ای جغرافیایی در آسیای جنوبی است که اراضی وسیعی را در شرق پاکستان و شمال هند در بر می‌گیرد. در پاکستان، این منطقه در برگیرندهٔ پنجاب پاکستان و قسمت‌هایی از ناحیه پایتختی اسلام‌آباداست. در هند، ایالت پنجاب و ناحیهٔ چندی‌گر، هاریانا، بخش‌هایی از دهلی، هیماچال پرادش، جامو و راجستان را در بر می‌گیرد.[۳][۴][۵][۶]
| منطقه پنجاب | |
_with_cities.png) | |
| بزرگترین شهرها | لاهور فیصل‌آباد |
| کشورها | هند پاکستان |
| زبان رسمی | زبان پنجابی، زبان اردو/زبان هندی، زبان انگلیسی |
| مساحت | ۳۵۵٬۷۰۵ کیلومتر مربع (۱۳۷٬۳۳۸ مایل مربع) |
| جمعیت (۲۰۰۱) | ۱۵۲٬۰۰۰٬۰۰۰ |
| تراکم جمعیت | 430/km2 |
| دین | |
| نام اهلیت | پنجابی‌ها |
نام اولیه این منطقه سپتا سند یا هفت رود بوده است که در میان ایرانیان با نام پنجاب که از دو واژهٔ فارسی پنج و آب و نام تشکیل شده‌است و با نام یونانی پنتاپوتامی در میان یونانیان شناخته شد. نام پنجاب توسط مهاجمین ترک مسلمان که به هند حمله کردند، مجددا استفاده شده و سپس در دوره گورکانیان رایج شده‌است. پنجاب به‌طور لغوی به معنای «(سرزمین) پنج رودخانه» است که به این رودخانه‌ها اشاره دارد: جهلم، چناب، راوی، ستلج و رود بیاس.[۷]
نام‌های پیشین
نام قدیم این منطقه ثنگوش به معنای سرزمین «صد گاو» بوده و آن احتمالاً برابر است با سرزمین هفت رود که امروزه برابر با همان پنج رود (پنجاب پاکستان) برابری می‌کند.[۸][۹]
تاریخ حضور هخامنشیان در پنجاب
کوروش، بنیانگذار سلسلهٔ هخامنشی، در سال ۵۴۴ ق.م سرزمین‌های شرق ایران را فتح کرد. او در این سال بلخ را تصرف نمود؛ لذا باختر، مهم‌ترین ساتراپ‌نشین شرقی امپراتوری هخامنشی شد. دامنهٔ مسئولیت‌ها و قلمرو نفوذ ساتراپی باختر به قلمرو سرزمین‌های همسایه نیز کشیده می‌شده‌است.[۱۰][۱۱]
تسخیر پنجاب و درهٔ سند در زمان داریوش اول رخ داد. داریوش پس از سرکوب تمامی قیام‌ها و شورش‌ها در آغاز پادشاهی خود و تثبیت اقتدار خود بر سراسر امپراتوری، درصدد فتوحات جدید برآمد. در حدود ۵۱۷ ق.م او شمال غرب هند را به تصرف خود درآورد.[۱۲][۱۳]