పంజాబ్ ప్రాంతం

ఈ ప్రాంతాన్ని మొదట్లో సప్త సింధు అని పిలిచేవారు,^[14] ఆ పదం ఏడు నదులు సముద్రంలోకి కలిసే వేదభూమిని సూచిస్తుంది.^[15] రామాయణం, మహాభారతాల్లో సంస్కృతంలో ప్రస్తావించిన సంస్కృత పదం - "పంచనద" అంటే ఐదు నదుల భూమి. ఇదే పదం ముస్లిం దండయాత్రల అనంతరం పర్షియన్‌లోకి "పంజాబ్"గా అనువదించారు.^[16][17] పంజాబ్ అన్న పదం రెండు పర్షియన్ పదాల కలయికతో ఏర్పడింది,^[1][18] పంజ్ (ఐదు), అబ్ (నీరు). ఈ పదం ఈ ప్రాంతాన్ని జయించిన టర్కో-పర్షియన్ దండయాత్రికులు ^[19] పంజాబ్ అన్న పదానికి వ్యాప్తి కల్పించారు, మరీ ముఖ్యంగా, ముఘల్ సామ్రాజ్య పరిపాలనా కాలంలో ఈ పదం స్థిరపడింది.^[20][21] ఝేలం, చీనాబ్, సట్లెజ్, బియాస్ నదులను ఉద్దేశించే పంజాబ్ లేక పంచనద అని పిలిచారు.^[22] ఇవన్నీ సింధు నదికి ఉపనదులు.

పంజాబ్ ప్రాంతానికి ప్రధానంగా రెండు నిర్వచనాలు ఉన్నాయి: 1947 నాటి నిర్వచనం, 1846-1849 నాటి నిర్వచనం. మూడవ నిర్వచనం 1947 నాటి నిర్వచనం, 1946-49 నాటి నిర్వచనం కలుపుకుంటూ, దానితో పాటుగా భాషాపరంగానూ, ప్రాచీన నదుల గమనాన్ని అనుసరిస్తూ ఉత్తర రాజస్థాన్ ప్రాంతాలను కూడా కలుపుకుంటుంది.

1947 నిర్వచనం

1947 నిర్వచనం పంజాబ్ ప్రాంతాన్ని అప్పటికి విలీనమౌతూన్న బ్రిటీష్ ఇండియాలోని నాటి బ్రిటీష్ పంజాబ్ ప్రావిన్సుగా నిర్వచిస్తోంది. ఈ పంజాబ్ ప్రావిన్సు భారత విభజనలో భారత, పాకిస్తాన్‌ల నడుమ విభజితమైంది. ఇది పాకిస్తాన్‌లో పంజాబ్ ప్రావిన్సు, ఇస్లామాబాద్ రాజధాని ప్రాంతాల్లోనూ, భారతదేశంలో పంజాబ్ రాష్ట్రం, ఛండీగఢ్, హర్యానా,^[23] హిమాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్రాల్లో విస్తరించింది.

• క్రీ.పూ.3300–1500: సింధు లోయ నాగరికత - పంజాబ్ ప్రధాన కేంద్రం
• క్రీ.పూ.1500–1000: (రుగ్వేద) వేద సంస్కృతికి పంజాబ్ ముఖ్య కేంద్రమైంది
• క్రీ.పూ.1000–500: మధ్య, తుది వేద సంస్కృతిలో పంజాబ్
• క్రీ.పూ.599: మహావీర జైనుని జననం
• క్రీ.పూ.567–487: గౌతమ బుద్ధుని కాలం
• క్రీ.పూ.550 – 600 CE: బౌద్ధం ప్రాచుర్యంలో ఉంది
• క్రీ.పూ.326: అలెగ్జాండర్ పంజాబ్ దండయాత్ర
• క్రీ.పూ.322–298: చంద్రగుప్త మౌర్యుడు, మౌర్య కాలం
• క్రీ.పూ.273–232: అశోకుని పాలన
• క్రీ.పూ.125–160: శకుల వృద్ధి
• క్రీ.పూ.2: శకుల పాలన ప్రారంభం
• 45–180: కుషాణుల పరిపాలన
• 320–550: గుప్త సామ్రాజ్యం
• 500: పంజాబ్ ప్రాంతంలో హూణుల దండయాత్ర
• 510–650: హర్షవర్థనుడి యుగం
• 711–713: మహమ్మద్ బిన్ ఖాసిం సింధ్ ప్రాంతాన్ని, పంజాబ్ లో కొద్ది భాగాన్ని ఆక్రమించి పరిపాలించారు.
• 713–1200: రాజపుత్రులు రాజ్యాలు, కాబూల్ షాహీలు, చిన్న చిన్న ముస్లిం రాజ్యాలు పంజాబ్ ప్రాంతాన్ని పాలించాయి.
• 1206–1290: మామ్లుక్ సుల్తానుల రాజ్యాన్ని మహమ్మద్ ఘోరీ స్థాపించారు.
• 1290–1320: ఖిల్జీ సామ్రాజ్యాన్ని జలాలుద్దీన్ ఫిరోజ్ ఖిల్జీ స్థాపించారు.
• 1320–1413: తుగ్లక్ వంశ పాలన గియాసుద్దీన్ తుగ్లక్ స్థాపించారు.
• 1414–1451: సయ్యద్ వంశ పాలన ఖిజ్ర్ ఖాన్ స్థాపించారు.
• 1451–1526: లోఢీ వంశ పాలన బాహ్లుల్ ఖాన్ లోఢీ స్థాపించారు.
• 1469–1539: గురు నానక్
• 1526–1707: మొఘల్ సామ్రాజ్యం పరిపాలన
  • 1526–1530: బాబర్
  • 1530–1540: హుమయూన్
  • 1540–1545: ఆఫ్ఘనిస్తాన్ కు చెందిన షేర్షా సూరి
  • 1545–1554: ఇస్లాం షా సూరి
  • 1555–1556: హుమయూన్
  • 1556–1556: హేమ్ చంద్ర విక్రమాదిత్య
  • 1556–1605: అక్బర్
  • 1605–1627: జహంగీర్
  • 1627–1658: షాజహాన్
  • 1658–1707: ఔరంగజేబు
• 1539–1675: గురు అంగద్ దేవ్ నుంచి గురు తేజ్ బహదూర్ వరకూ 8మంది సిక్ఖు గురువుల కాలం
• 1675–1708: గురు గోవింద సింగ్ (10వ సిక్ఖు గురువు)
• 1699: ఖల్సా జననం
• 1708–1713: బందా సింగ్ బహదూర్ యుద్ధాలు, పరిపాలన
• 1722: ముల్తాన్, పంజాబ్ లో కానీ, హేరత్, ఆఫ్ఘనిస్తాన్ లో కానీ అహ్మద్ షా దురానీ జననం
• 1714–1759: సిక్ఖు సర్దార్లు ఆఫ్ఘాన్లు, మొఘల్ గవర్నర్లకు వ్యతిరేకంగా పోరాటం
• 1739: నాదిర్షా దండయాత్ర, బలహీనమైన మొఘల్ సామ్రాజ్యం ఓటమి
• 1747–1772: అహ్మద్ షా దురానీ నేతృత్వంలో దురానీ సామ్రాజ్యం
• 1756–1759: పంజాబ్ వరకూ మరాఠాల దండయాత్ర, విజయం. సిక్ఖు, మరాఠా సామ్రాజ్యాల సమన్వయం
• 1761: మూడవ పానిపట్టు యుద్ధంలో ఆఫ్ఘాన్ దురానీ సైన్యాల చేతిలో మరాఠాల ఓటమి.
• 1762: అహ్మద్ షా అబ్దాలీ 2వ దండయాత్రలో 2వ ఊచకోత
• 1765–1801: పంజాబ్ ప్రాంతంలో చెప్పుకోదగ్గ ప్రాంతాలను సిక్ఖు మిస్ల్ లు నియంత్రణ సాధించారు.
• 1801–1839: సర్కార్ ఖల్సాగా పేరొందిన సిక్ఖు సామ్రాజ్యం స్థాపన, మహారాజా రంజీత్ సింగ్ పరిపాలన
• 1845–1846: మొదటి ఆంగ్లో-సిక్ఖు యుద్ధం
• 1846: జమ్ము డివిజన్ సరికొత్త జమ్ము కాశ్మీర్ రాష్ట్రంలో చేరిక
• 1848–1849: రెండవ ఆంగ్లో-సిక్ఖు యుద్ధం
• 1849: పంజాబ్ పూర్తిగా బ్రిటీష్ ఇండియాలో చేరిక
• 1849–1947: బ్రిటీష్ పాలన
• 1901: పెషావర్, దాన్ని చేరిన ఇతర జిల్లాలు పంజాబ్ ప్రావిన్సు నుంచి విడిపోయాయి.
• 1911: పంజాబ్ ప్రావిన్సు నుంచి కొన్ని ప్రాంతాలు ఢిల్లీలో చేరిక
• 1947: భారత విభజనలో భాగంగా పంజాబ్ ను రెండుగా విభజించారు. తూర్పు భాగం (రెండు నదులతో) భారతీయ పంజాబ్, పశ్చిమ భాగం (మూడు నదులతో) పాకిస్తానీ పంజాబ్ ఏర్పడ్డాయి.
• 1947: పాకిస్తానీ పంజాబ్ ప్రావిన్సు నుంచి ఇస్లామాబాద్ విడిపోయింది.
• 1955: పాకిస్తానీ పంజాబ్ కు ప్రావిన్సు హోదా రద్దు
• 1966: భారతీయ పంజాబ్ మూడుగా విడిపోయి పంజాబ్, హర్యానా, హిమాచల్ ప్రదేశ్ ప్రాంతాల్లో చేరిక
• 1971: పాకిస్తానీ పంజాబ్ కు తిరిగి ప్రావిన్సు హోదా

• 
  మొఘల్ యుగానికి చెందిన బాద్షాహీ మసీదు, లాహోర్
• 
  బతిందాలోని కోట
• 
  పటియాలాలోని ఖిలా ముబారక్ లోని ప్రధాన ద్వారం
• 
  అమృత్ సర్ లోని స్వర్ణ దేవాలయం
• 
  హజురీ బాగ్ లో నిర్మించిన రంజీత్ సింగ్ బరదారీ
• 
  రంజీత్ సింగ్ సమాధి
• 
  1673లో నిర్మించిన ఆలంగిరీ ద్వారం, లాహోర్ కోట ప్రధాన ద్వారం
• 
  పటియాలాలోని ఫురా చౌక్
• 
  జలియన్ వాలాబాగ్ దురంత స్మారక చిహ్నం
• 
  జలంధర్ రైల్వే స్టేషన్ రిసెప్షన్ బ్లాక్
• 
  పంజాబ్ లో నీటిపారుదల కలిగిన సస్యశ్యామల భూమి
• 
  షారుక్న్-ఎ-ఆలం సమాధి
• 
  లాహోర్ లోని షాలిమార్ గార్డెన్స్
• 
  రాత్రి పూట పాటియాలాలోని మోహీంద్ర కళాశాల
• 
  లాహోర్ లోని వజీర్ ఖాన్ మసీదు
• 
  షేఖుపురాలోని హిరణ్ మినార్, జహంగీర్ కు అత్యంత ఇష్టమైన జింకకు నివాళి
• 
  లాహోర్ లో నూర్జహాన్ సమాధి
• 
  లాహోర్ లోని జహంగీర్ సమాధి
• 
  బహవల్ పూర్ లోని నూర్ మహల్
• 
  జీలం నది, పంజాబ్ లో ప్రధానమైన ఐదు నదుల్లో ఒకటి
• 
  ఇస్లామాబాద్ సమీపంలోని మన్కియాలా స్తూపం
• 
  చండీగఢ్ లోని ఓపెన్ హ్యాండ్ చిహ్నం
• 
  జమ్మూలోని అమర్ మహల్ మ్యూజియం
• 
  గైంతా ఘర్, పెషావర్
• 
  ష్రైన్ బాబా బుద్ధా జీ, నాకోదర్