Richard Wagner
B' e neach-ciùil Gearmailteach a bha ann an Richard Wagner (Leipzig, 22 an Cèitean 1813 - Venezia, 13 an Gearran 1883).
| Richard Wagner | |
|---|---|
 | |
| Beatha | |
| Ainm slàn | Wilhelm Richard Wagner |
| Breith | Leipzig, 22 dhen Chèitean 1813 |
| Dùthaich | Rìoghachd Shagsainn |
| Bàs | Venezia, 13 dhen Ghearran 1883 |
| Àite-adhlacaidh | Wahnfried (en)  |
| Nàdar a’ bhàis | adhbharan nàdarra (greim-cridhe) |
| Teaghlach | |
| Athair | Carl Friedrich Wagner |
| Màthair | Johanna Rosina Wagner-Geyer |
| Cèile | Cosima Wagner (en) Minna Planer (en) |
| Clann | liosta
|
| Bràithrean ⁊ peathraichean | liosta
|
| Sinnsirean | liosta
|
| Fine | Wagner family (en) |
| Foghlam | |
| Foghlam | Oilthigh Leipzig Kreuzschule (en) Thomasschule zu Leipzig (en) |
| Cànain | Gearmailtis |
| Luchd-teagaisg | Christian Theodor Weinlig (en) |
| Oileanaich | Anton Seidl (en) |
| Dreuchd | |
| Dreuchd | ceòl-sgrìobhaiche, librettist (en) , stiùiriche-ciùil, aistear, stiùiriche tèatair, fèin-bheatha-eachdraiche, bàrd, cluicheadair piàna, sgrùdair ciùil, sgrìobhadair leabhair-latha agus sgrìobhadair |
| Fastaichean | Oilthigh Ciùil is nan Ealan Taisbeanail ann an Vienna |
| Obraichean comharraichte | The Flying Dutchman (en) Tristan und Isolde (en) Tannhäuser (en) Das Rheingold (en) Lohengrin (en) Der Ring des Nibelungen (en) |
| Duaisean a fhuaras | liosta
|
| Buaidh | Arthur Schopenhauer (en) |
| Ballrachd | Acadamh Rìoghail na Suaine airson Ciùil Corps Saxonia Leipzig (en) |
| Far-ainmean | K. Freigedank agus H. Valentino |
| Gnè ealain | opra choral symphony (en) ceòl clasaigeach |
| Inneal-ciùil | piàno |
| Creideamh | |
| Creideamh | Lutharanachd |
| IMDb | nm0003471 |
 | |
Beatha Wagner
Rugadh e ann an Leipzig anns a' Ghearmailt sa bhliadhna 1813. Chaochail athair, Carl Friedrich Wagner (1770–1813), nuair a bha e sia mìos a dh'aois. Phòs a mhàthair, Johanna Rosine Pätz (1778–1848), a-rithist san 28 an Lùnasdal 1814. B' e cleasaiche agus bàrd a bha ann an Ludwig Geyer (1778–1821), leas-athair Wagner, a chaochail nuair a bha Wagner ochd bliadhna a dh'àois. Canar gun robh trioblaid le fèin-aithne aig Wagner fad a bheatha air sgàth "an dà athair aige".[1] Ghluais an teaghlach gu Dresden ann an 1814. Eadar 1821 agus 1827, an dèidh bàs an leas-athair, bha Wagner a' fuireach ann an Eisleben aig càirdean an teaghlaich.
Nuair a bha Wagner 16 bliadhna a dh'aois, chunnaic e an opara Fidelio (a chaidh a sgrìobhadh le Ludwig van Beethoven) ann an Leipzig. Bhon àm sin bha e soilleir do Wagner gum biodh e na cheòladair. Thòisich e pìosan ciùil a sgrìobhadh agus bho 1831 a-mach chaidh e don Oilthigh Leipzig. Anns a' bhliadhna 1833 chruthaich e a chiad opra: Die Feen ("Na Taibhsean").
San 24 an Sàmhain 1836 phòs e Wilhelmine "Minna" Planer (5 an t-Sultain 1809 - 25 am Faoilleach 1866) ann an Königsberg. B' e cleasaiche a bha innte. Eadar 1837 agus 1839 bha Wagner ag obair ann an Riga. An uair sin dh'fhalbh e air bàta gu Lunnainn. Air an t-siubhail seo a bha gu math stoirmeil, nochd am bun-bheachd mun "Der fliegende Holländer". Bho 1840 gu 1841 bha e a' fuireach ann am Paris agus an dèidh sin fhuair e obair ann an Dresden mar Kapellmeister aig an Semperoper. Air sgàth trioblaidean poileataigeach b' fheudar do Wagner a' Ghearmailt fhàgail agus chaidh e do Zürich (1849–1858) agus àitichean eadar-dhealaichte, gus an do dh'imrich e air ais don Ghearmailt ann an 1872. Chaidh an Richard-Wagner-Festspielhaus a thogail ann am Bayreuth a rèir phlanaichean Wagner.
Chaochail Wagner ann an Venice 13 an Gearran 1883.
Taghadh dhen Cheòl aige
- Die Feen (1833-34, prìomh-thaisbeanadh 1888)
- Das Liebesverbot oder Die Novize von Palermo (1834-36, prìomh-thaisbeanadh 1836)
- Rienzi, der Letzte der Tribunen (1837-40, prìomh-thaisbeanadh 1842)
- Der fliegende Holländer (1840-41, prìomh-thaisbeanadh 1843)
- Tannhäuser und der Sängerkrieg auf Wartburg (1842-45, prìomh-thaisbeanadh 1845)
- Lohengrin (1845-48, prìomh-thaisbeanadh 1850)
- Der Ring des Nibelungen (prìomh-thaisbeanadh 1876), a tha a# gabhail a-steach ceithir pàirtean:
- An oidhche tòiseachaidh: Das Rheingold (1851-54, prìomh-thaisbeanadh 1869)
- A' chiad latha: Die Walküre (1851-56, prìomh-thaisbeanadh 1870)
- An dàrna latha: Siegfried (1851-71, prìomh-thaisbeanadh 1876)
- An treasa latha: Götterdämmerung (1848-1874, prìomh-thaisbeanadh 1876)
- Tristan und Isolde (1856-59, prìomh-thaisbeanadh 1865)
- Die Meistersinger von Nürnberg (1845-67, prìomh-thaisbeanadh 1868)
- Parsifal (1865-82, prìomh-thaisbeanadh 1882)
Iomraidhean
Ceanglaichean a-mach
- Richard Wagner Opera
- Wagner Operas, le dealbhan, bhideo agus faidhlichean MIDI
- The Wagner Library. Eadar-theangachaidhean gu Beurla dhe chuid sgrìobhaidhean a rinn Wagner
- Richard Wagner aig pròiseact Gutenberg
- The Richard Wagner Postcard-Gallery, Taisbeanadh dhe sheann chàirtean-phuist
- gallica.bnf.fr Dealbhan Richard Wagner agus an teaghlach aige.
- Bayreuth Festival
- Tasglann nàiseanta dhen Richard Wagner Foundation
