Ría
A ría é unha entrada de costa, ou gran estuario, que se formou polo afundimento parcial dun val costeiro de río[1]. As rías diferéncianse dos fiorde porque o val non tivo unha orixe glacial. Apareceron durante a regresión do último período glacial, que foi o Holoceno [2].
Do mesmo xeito que no caso dos esteiros, para a ría, a confluencia de augas de mar e río é unha das súas características determinantes. A vida nelas está determinada pola influencia equilibrada de mar e río, maiormente en canto ás súas augas e correntes, estando por un lado rexido polas subidas e baixadas das mareas e por outro condicionado polo caudal do río. Polo feito de estar situadas na parte final dun río, as rías teñen tendencia ao ateigamento, é dicir, á recepción e enchido por materiais erosivos do propio río, así como doutros arrastrados polas correntes costeiras, que ó entrar no recuncho que ofrecen as rías suavizan a súa potencia e descargan materiais.
Rías
En España son coñecidas as Rías Baixas e as Rías Altas en Galicia, aínda que tamén pódense atopar este tipo de desembocaduras en Asturias, Cantabria, País Vasco e Huelva. En Portugal están tanto a Ría de Aveiro como a Ría Formosa (Algarve).
Percorrendo a costa de sur a norte e de oeste a leste, atopamos nas costas galegas e cantábricas as seguintes rías:
Galicia
- Artigo principal: rías de Galicia.
Rías Baixas
- Ría de Baiona [3][4][5][6][7][8]
- Ría de Vigo
- Ría de Pontevedra
- Ría de Arousa
- Ría de Muros e Noia
- Ría de Corcubión
Rías Altas
Segundo o tempo de aparición xeolóxico das rías, as rías por riba de Cabo Fisterra pódense clasificar como rías Altas e Medias. O termo de rías Medias xorde para definir as rías que están entre Cabo Fisterra e Estaca de Bares e que apareceron posteriormente ás rías Baixas e antes que as cantábricas[9].
- Rías Medias ou centrais
- Rías Altas
Do resto do Mar Cantábrico
- Ría de Navia
- Ría de Villaviciosa
- Ría de Tina Menor
- Ría de Bilbao
- Ría de Pasaxes
Rías na Bretaña
- Rias (chamadas aber en bretón e en francés) en Finistère :
- Aber-Wrac'h (Aber Ac'h en bretón)
- Aber-Benoît (Aber Benniged en bretón)
- Aber-Ildut (Aber Iltud en bretón)
- Ribeira do Trieux, en Côtes-d'Armor
- Val do río Rance, en Ille-et-Vilaine
Rías en Portugal
- Ría de Aveiro
- Ría de Alvor
- Ría de Faro
- Ría Formosa
Rías nas Illas Británicas
Gales
- Milford Haven, en Pembrokeshire.
Irlanda
- Lough Swilly, situada na punta norte na rexión da península de Inishowen.
Inglaterra
A costa sur do país ten numerosas rías (rias):
- Portsmouth Harbour
- Langstone Harbour,
- Chichester Harbour,
- Pagham Harbour,
- Southampton Water,
- Poole Harbour
Os esteiros do Exe, Teign e Dart, o Esteiro de Kingsbridge, e Plymouth Sound en Devon, e os esteiros do río Fowey e do río Fal en Cornualla.
Outras
- Ría de Huelva
- O litoral atlántico norteamericano, entre Nova York e o cabo Hatteras tamén contén unha serie de rías.
- As Bocas de Kotor (Boka Kotorska), en Kotor, no Montenegro. Estas penetran uns 30 km no interior continental, ben protexidas do mar aberto, e constitúen o meirande porto natural do mar Adriático.