શાંતિ
શાંતિ એ દુશ્મનાવટ અને હિંસાની ગેરહાજરીમાં સામાજિક મિત્રતા અને સુમેળની કલ્પના છે. સામાજિક અર્થમાં શાંતિનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે સંઘર્ષનો અભાવ (જેમ કે યુદ્ધ ) અને વ્યક્તિઓ અથવા જૂથો વચ્ચે હિંસાના ભયથી સ્વતંત્રતા માટે થાય છે. ઇતિહાસમાં ઘણા આગેવાનોએ ચોક્કસ પ્રકારની વર્તણૂક સંયમ સ્થાપિત કરવા શાંતિ અને મુત્સદ્દીગીરીનો ઉપયોગ કર્યો છે જેના પરિણામે વિવિધ પ્રકારના કરારો અથવા શાંતિ સંધિઓ દ્વારા પ્રાદેશિક શાંતિ અથવા આર્થિક વિકાસની સ્થાપના થઈ છે. આવા વર્તનકારી સંયમના કારણે વારંવાર તકરાર ઓછી થાય છે, મોટી આર્થિક ક્રિયાપ્રતિક્રિયા થાય છે અને પરિણામે નોંધપાત્ર સમૃદ્ધિ થાય છે[૧].
"મનોવૈજ્ઞાનિક શાંતિ" (જેમ કે શાંતિપૂર્ણ વિચાર અને ભાવનાઓ) ની સંભાવના કદાચ ઓછી સારી રીતે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે, પરંતુ ઘણીવાર "વર્તણૂક શાંતિ" સ્થાપિત કરવા માટે તે પૂર્વગામી છે. શાંતિપૂર્ણ વર્તન ક્યારેક "શાંતિપૂર્ણ આંતરિક સ્વભાવ" માંથી પરિણમે છે. કેટલાક લોકોએ એવી માન્યતા વ્યક્ત કરી છે કે શાંતિની શરૂઆત આંતરિક સુખની એક નિશ્ચિત ગુણવત્તાથી થઈ શકે છે જે તેના અસ્તિત્વ માટે રોજિંદા જીવનની અનિશ્ચિતતાઓ પર આધારિત નથી. [૨] પોતાને અને અન્ય લોકો માટે આવા "શાંતિપૂર્ણ આંતરિક સ્વભાવ" ની પ્રાપ્તિ એ મોટે ભાગે અવિશ્વસનીય સ્પર્ધાત્મક હિતોના સમાધાનમાં ફાળો આપી શકે છે.
સંસ્થાઓ અને ઇનામો
સંયુક્ત રાષ્ટ્રો
યુનાઈટેડ નેશન્સ (યુએન) એ એક આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થા છે, જેનાં નિશ્ચિત ઉદ્દેશો આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા, આંતરરાષ્ટ્રીય સુરક્ષા, આર્થિક વિકાસ, સામાજિક પ્રગતિ, માનવાધિકાર અને વિશ્વ શાંતિ પ્રાપ્ત કરવામાં સહકારની સુવિધા આપે છે. યુ.એન. ની સ્થાપના ૧૯૪૫ માં બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી, દેશો વચ્ચેના યુદ્ધોને રોકવા, અને સંવાદ માટેનું એક મંચ આપવા માટે કરવામાં આવી હતી.
સંયુક્ત રાષ્ટ્ર, સુરક્ષા પરિષદની મંજૂરી પછી, શાંતિ સંધિની શરતોને લાગુ કરવા અને લડવૈયાઓને ફરીથી યુદ્ધ શરૂ કરવાથી નિરાશ કરવા માટે, સશસ્ત્ર સંઘર્ષ તાજેતરમાં બંધ થયો હોય અથવા થોભાવવામાં આવ્યો હોય તેવા વિસ્તારોમાં શાંતિ રક્ષકોને મોકલે છે. યુએનને પોતાનું સૈન્ય હોતું નથી, તેથી શાંતિ રક્ષા દળો યુએનના સભ્ય દેશો દ્વારા સ્વૈચ્છિક રીતે પૂરા પાડવામાં આવે છે. દળોને "બ્લ્યુ હેલ્મેટસ" પણ કહેવાય છે.[૩]
ગાંધી શાંતિ પુરસ્કાર
મહાત્મા ગાંધીના નામ પરથી આંતરરાષ્ટ્રીય ગાંધી શાંતિ પુરસ્કાર ભારત સરકાર દ્વારા દર વર્ષે આપવામાં આવે છે. ૧૯૯૫ માં તેમના જન્મની ૧૨૫ મી વર્ષગાંઠ નિમિત્તે ગાંધીજી દ્વારા પૂરા પાડવામાં આવેલા આદર્શોને શ્રદ્ધાંજલિ રૂપે શરૂ કરાઈ હતી. અહિંસા અને અન્ય ગાંધીવાદી પદ્ધતિઓ દ્વારા સામાજિક, આર્થિક અને રાજકીય પરિવર્તન તરફના યોગદાન માટે વ્યક્તિઓ અને સંસ્થાઓને આપવામાં આવેલો આ વાર્ષિક પુરસ્કાર છે. આ એવોર્ડ રૂ. ૧કરોડ રોકડ, એક તકતી અને પ્રશંસાપત્ર દ્વારા અપાય છે. તે રાષ્ટ્રીયતા, નસ્લ, લિંગ અથવા જાતિને ધ્યાનમાં લીધા વિના તમામ લોકો માટે ખુલ્લું છે.[૪]