Անտիպոդ (կղզեխումբ)
Անտիպոդ (կղզեխումբ)[1][2] (անգլ.՝ Antipodes Islands), Նոր Զելանդիայից հարավ-արևելք գտնվող փոքր կղզեխումբ։ Կղզիները համարվում են Նոր Զելանդիայի տարածք է, սակայն չեն հանդիսանում երկրի որևէ տարածաշրջանի կամ երկրամասի մի մաս, այլ գտնվում են հատուկ մարմնի անմիջական ղեկավարության ներքո (Area Outside Territorial Authority):
 անգլ.՝ Antipodes Islands | ||
 Հիմնական կղզու հարավային ծովափ | ||
| Կոորդինատներ | ||
| Երկիր | Նոր Զելանդիա | |
| Բնակչություն | 0 մարդ | |
Կղզիները ընդգրկված են Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում՝ Նորզելանդական մերձանտարկտիկական կղզիների կազմում[3][3][4]։
Կղզիների անվանումների ծագում
Տոպոնիմիկա
Կղզիները հայտնաբերել է Բրիտանական թագավորական ռազմական նավատորմի սպա Հենրի Ուոթերհաուսը։ 1800 թվականին նա «Ռելիանս» ռազմական նավով Ավստրալիայից դեպի Նորֆոլկ նավարկելու ժամանակ հայտնաբերել է անհայտ այս կղզեխումբը։ Ավելի ուշ կղզիները ստացել է Անտիպոդներ անունը (հունարենից՝ antipodes, բառացի՝ «գտնվում են գլխիվայր», այսինքն՝ երկրագնդի տրամագծորեն հակառակ կետերի բնակիչներ), որը պայմանավորված էր կղզիների դիրքով` Գրինվիչի աստղադիտարանի գրեթե հակառակ կողմում։ Ֆրանսիական քարտեզներում կղզիները անվանված էին Փարիզի Անտիպոդներ[5]։
Ժամանակակից նորմատիվ ռուսական անուն
Ռուսերենի ուղղագրությունում բարեփոխումներից առաջ ամրապնդվել է «островъ Антиподовъ» անվանումը[6] (կղզեխմբի գլխավոր կղզու անվանումը)։ 1973 թվականի մարտին պաշտոնապես հաստատվել են անգլերեն աշխարհագրական անվանումների ռուսերեն փոխանցման կանոնները։ Կղզին անվանումը նորացված կանոնների համաձայն պետք է լիներ «Անտիպոդիս»[7] (անգլ.՝ Antipodes Islands): Սակայն պահպանվել է անվան ավանդական ձևը`«Անտիպոդի կղզիներ»։ 1986 թվականին Օտարերկրյա պետությունների աշխարհագրական անվանումների բառարանը նաև գրանցեց անվան նորմատիվային ուղղագրությունը «Անտիպոդ» կղզիների ավանդական ձևով՝ պարտադիր օգտագործման համար բոլոր սովետական նախարարությունների, գերատեսչությունների, հիմնարկների, ձեռնարկությունների և կազմակերպությունների կողմից։
Աշխարհագրություն
Կղզեխմբի տարածքը 20,97 կմ2 է։ Կղզիներից ամենամեծը՝ Անտիպոդ կղզին՝ մոտ 20 կմ2 (49°41′ հվ. լ. 178°47′ ավ. ե.HGЯO), Բոլլանս կղզին ՝ մոտ 2 կմ2 (49°38′42″ հվ. լ. 178°49′08″ ավ. ե.HGЯO) և մեծ թվով փոքր կղզիներ և ժայռեր։
Կղզիներում կլիման խիստ է և անհյուրընկալ, այնուամենայնիվ, այն թռչնաշուկաների սիրված վայն է։ Կղզիներում ապրում են նաև անտիպոդ թութակները և Ռայշեկի կակարիկը։
Պատմություն
Կղզիները հայտնաբերվել են 1800 թվականին։
Բնակչություն
Բոլոր կղզիները անմարդաբնակ են։ Կղզիներում գտնվող մարդիկ գիտական արշավախմբի աշխատակիցներ են։
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
- Wise's New Zealand Guide (4th ed.; 1969). Dunedin: H. Wise & Co. (N.Z.) Ltd.
- "NGA-IWI-O-AOTEA". No. 59 (June 1967). Te Ao Hou – The Maori Magazine, pp. 43.
- Eric John Godley The Botany of Antipodes Island. New Zealand Journal of Botany, 1989, Vol. 27: 531-563
- Entwisle, Peter (2005). Taka, A Vignette Life of William Tucker 1784–1817. Dunedin: Port Daniel Press. 0-473-10098-3.
- Taylor, Rowley, (2006) Straight Through from London, the Antipodes and Bounty Islands, New Zealand. Christchurch: Heritage Expeditions New Zealand Ltd. 0-473-10650-7.
- Marris, J.W.M. (2000): The beetle (Coleoptera) fauna of the Antipodes Islands, with comments on the impact of mice; and an annotated checklist of the insect and arachnid fauna. Journal of the Royal Society of New Zealand, 30: 169–195. ISSN 0303-6758 PDF
- Warham, J.; Johns, P.M. 1975: The University of Canterbury Antipodes Island Expedition 1969. Journal of the Royal Society of New Zealand, 5(2): 103–131. ISSN 0303-6758 Google books
Արտաքին հղումներ
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անտիպոդ (կղզեխումբ)» հոդվածին։ |