Բանգլադեշի տակա (բենգալերեն՝ টাকা, նշան՝ ৳, code: BDT,հապավում՝ Tk), Բանգլադեշի արժույթը, Յունիկոդում այն կոդավորված է U+09F3 ৳ BENGALI RUPEE SIGN։
৳10 և բարձր թղթադրամների թողարկումը վերահսկվում է Բանգլադեշի բանկի կողմից, մինչդեռ ৳2 և ৳5 թղթադրամները Բանգլադեշի կառավարության ֆինանսների նախարարության պատասխանատվությունն են։ 2 և 5 արժեքով թղթադրամները հիմնականում փոխարինվել են մետաղադրամներով, մինչդեռ ցածր անվանական արժեքով մետաղադրամները (ներառյալ բոլոր պոյշա մետաղադրամները) մինչև 1 տական գնաճի պատճառով գրեթե դուրս են եկել շրջանառությունից։ Տակայի համար ամենից հաճախ օգտագործվող խորհրդանիշը «৳» և «Tk» են, որոնք օգտագործվում են ապրանքներ և ծառայություններ գնելիս անդորրագրերում։ Այն բաժանված է 100 պոյշայի, սակայն պոյշայի մետաղադրամներն այլեւս շրջանառության մեջ չեն։ Պոյշան դեռ օգտագործվում է հաշվապահական նպատակներով (օրինակ՝123,456,78 Tk՝ 123,456 տակայի և 78 պոյշայի համար)։
Ըստ The American Heritage Dictionary of the English Language-ի և Banglapedia-ի, տակա բառը առաջացել է սանսկրիտ tankah բառից, որը նշանակում է արծաթե մետաղադրամ[1][2]։ Բանգլայում տակա բառը սովորաբար օգտագործվում է նաև ցանկացած փող, արժույթ կամ թղթադրամ նշանակելու համար։ Մարդը առօրյա խոսքում կարող է օգտագործել տակա բառը՝ փողն ակնարկելու համար՝ անկախ նրանից, թե ինչ արժույթով է այն արտահայտված։ Սա նույնպես տարածված է հնդկական Արևմտյան Բենգալիա և Տրիպուրա նահանգներում, որտեղ հնդկական ռուփիի պաշտոնական անվանումն է՝ «տակա»։ Բիհարում պրակրիտի ազդեցությամբ արևելյան հնդկական այլ լեզուներում մայթիլի և մագադհի լեզուներով «տակա» է, ասամում՝ টকা տոկա և ଟଙ୍କା թանկա՝ Օդիշայում։
Ընթացիկ շրջանառվող թղթադրամներխմբագրել կոդը
Բանգլադեշի բանկը թողարկել է թղթադրամների նոր շարք՝ աստիճանաբար հեռացնելով հին նմուշները։ Բոլոր թղթադրամները, բացի 1 տակայից, պատկերում են Շեյխ Մուջիբուր Ռահմանի դիմանկարը, ինչպես նաև Ազգային նահատակների հուշահամալիրի ջրանիշը[3]։
| Bangabandhu սերիա (Վերջին թողարկում)[3] [4] |
|---|
| Պատկեր | Չափ | Չափսեր | Գույներ | Նկարագրություն | Թողարկման տարեթիվ |
|---|
| Դիմերես | Դարձերես | Դիմերես | Դարձերես | Ջրային նշան |
|---|
| | ৳2 | 100 × 60 մմ | | Դարչնագույն | Շեյխ Մուջիբուր Ռահման | Շահիդ Մինար, Դհակա | Ազգային նահատակների հուշարձան և
էլեկտրոտիպի արժեքը | 2021 թվականի հուլիսի 15[5] |
| | ৳5 | 110 × 65 մմ | | Մոխրագույն | Կուսումբա մզկիթ | 2017 թվականի հունվարի 5 |
| | ৳10 | 115 × 65 մմ | | Վարդագույն | Բայթուլ Մուքարրամ ազգային մզկիթ | 2012 թվականի մարտի 7 |
| | ৳20 | 120 × 65 մմ | | Կանաչ | 60 գմբեթով մզկիթ | 2012 թվականի մարտի 7 |
| | ৳50 | 131 × 65 մմ | | Նարնջագույն | Ploughing (Զայնուլ Աբեդինի կտավը) | 2019 դեկտեմբերի 15 |
| | ৳100 | 139 × 65 մմ | | Կապույտ | Աստղի մզկիթ | 2011 թվականի օգոստոսի 11 |
| | ৳200 | 139 × 65 mm | | Դեղին | Շեյխ Մուջիբուր Ռահման, Բանգլադեշի գյուղատնտեսությունը | 2020 թվականի մարտի 17 |
| | ৳500 | 147 × 65 մմ | | Կապույտ | Բանգլադեշի գյուղատնտեսությունը | 2011 թվականի օգոստոսի 9 |
| | ৳1000 | 155 × 65 մմ | | Մանուշակագույն | Ջաթիյա Սանգսադ Բհաբան | 2011 թվականի օգոստոսի 9 |
Բանգլադեշի անկախության 40-ամյակի թղթադրամի երկրի անվան ուղղագրական սխալ է եղել։ Այն տեղադրվել է Բանգլադեշի փոխարեն որպես Բանգլդեշ[6]։
| Բանգլադեշի տակայի հուշադրամներ |
|---|
| Արժեք | Չափերը | Հիմնական գույներ | Նկարագրություն | Թողարկման տարի | Առաջին թողարկման ամսաթիվ | Տպման ծավալը | Ջրային նշան |
|---|
| Դիմերես | Դարձերես |
|---|
| ৳10 | | մանուշակագույն | Աթիյա Ջամ-է մզկիթ Թանգալիում | Կապտայ ամբարտակի ջրհեղեղ | 1996 | | | Փոփոխված վագրի գլուխ, Ջրանիշի դիմերեսի վրա դրոշմակնիք՝ «ՀԱՂԹԱՆԱԿԻ ՕՐ ԱՐԾԱԹԵ ՀՈԲԵԼՅԱՆ 96» |
| ৳40 | 122 x 60 մմ | Մուգ կարմիր, նարնջագույն և կանաչ | Շեյխ Մջիբուր Ռահման, Ազգային հուշարձան (Սավար) | Զինվորներ | 2011 | 2011 թվականի դեկտեմբերի 21 | | Շեյխ Մայիբուր Ռահման, էլեկտրոտիպային 10 անվանական արժեքով և բանկի տարբերանշանով |
| ৳60 | 130 x 60 մմ | Դեղին, շագանակագույն, մանուշակագույն, նարնջագույն և կապույտ | Շահիդ Մինար հուշարձան | Բենգալի լեզվի հուշարձան, առաջին Շահիդ Մինար հուշարձան (1952) | 2012 | 2012 թվականի փետրվարի 15 | 20,000 (5000) | Շեյխ Մուջիբուր Ռահմանը պիքսելացված ֆոնի վրա, էլեկտրոտիպային բանկի տարբերանշան և 50 |
| ৳25 | 123 x 60 mm | Կապույտ, մանուշակագույն և կարմիր | Ազգային նահատակների հուշարձան Սավարում, Բանգլադեշում թակա թղթադրամներ և փոստային նամականիշեր, երեք խայտաբղետ եղնիկ, կաչաղակ | Security Printing Corporation-ի գլխամասային գրասենյակ | 2013 | 2013 թվականի հունվարի 26 | | Շեյխ Մուջիբուր Ռահման, էլեկտրոտիպ 10 անվանական արժեք և բանկի տարբերանշան |
| ৳100 | 140 x 62 մմ | Կապույտ և կարմիր | 18-րդ դարի ձիավորի տերակոտա հուշատախտակ | Բանգլադեշի ազգային թանգարան | 2013 | 2013 թվականի հուլիսի 19 | 100,000 (11,000 ) | Շեյխ Մուջիբուր Ռահմանը պիքսելացված ֆոնի վրա, էլեկտրոտիպ 100 անվանական արժեքով և բանկի տարբերանշանով |
| ৳70 | 140 x 62 մմ | Մանուշակագույն, նարնջագույն և կանաչ | Շեյխ Մաջբուր Ռահման, Բանգլադեշի քարտեզ, Ազգային նահատակների հուշարձան Սևարում, Betbunia արբանյակային կենտրոն | Bangabandhu-1 արբանյակը Երկրի ուղեծրում, Պադմա կամուրջ, վարչապետ Շեյխ Հասինա, բանկի տարբերանշան | 2018 | 2018 թվականի մարտի 22 | | Շեյխ Մուջիբուր Ռահմանը պիքսելացված ֆոնի վրա, էլեկտրոտիպ 100 անվանական արժեքով և բանկի տարբերանշանով |
| ৳100 | 140 x 62 մմ | Կարմիր, նարնջագույն և դեղին | Ազգի հայր Բանգաբանդու Շեյխ Մուջիբուր Ռահմանի դիմանկարը, Բանգաբանդուի ստորագրությունը։ | Սունդարբանսի մանգրովի անտառի պատկերը Բենգալյան թագավորական վագրով և գետափի տեսարանով | 2020 | 2020 թվականի մարտի 18[7] | | Շեյխ Մուջիբուր Ռահմանը պիքսելացված ֆոնի վրա, էլեկտրոտիպ 100 անվանական արժեքով և բանկի տարբերանշանով |
| ৳50 | | Մանուշակագույն, բաց դեղին և կանաչ | Շեյխ Մուջիբուր Ռահման, Ազգային նահատակների հուշարձան Սավարում, անկախության ոսկե հոբելյանի լոգոն | Ազատագրական բանակի ազատամարտիկներ | 2021 | | | Շեյխ Մուջիբուր Ռահմանը պիքսելացված ֆոնի վրա, էլեկտրոտիպ 50 և բանկի տարբերանշան |
Բանգլադեշի անկախացումից հետո բանգլադեշյան տակայի արժեքը սահմանվեց 7,5-ից մինչև 8,0 ԱՄՆ դոլարի սահմաններում։ Բացառությամբ 1978 ֆինանսական տարվա, տակայի արժեքը ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ ամեն տարի նվազում էր 1971 թվականից մինչև 1987 թվականի վերջը։ Այս երևույթը փոխհատուցելու համար Բանգլադեշը առաջին անգամ օգտագործեց Արժույթի միջազգային հիմնադրամի փոխհատուցման ֆինանսավորման հնարավորությունը 1974 ֆինանսական տարում։ Չնայած Աջակցության կարիքը մեծանալով՝ Մուջիբի կառավարությունը ի սկզբանե չցանկացավ բավարարել ԱՄՀ-ի դրույթները դրամավարկային և հարկաբյուջետային քաղաքականության վերաբերյալ։ 1975 ֆինանսական տարում, սակայն, կառավարությունը վերանայեց իր դիրքորոշումը՝ հայտարարելով տակայի արժեզրկումը 56 տոկոսով և համաձայնվելով Համաշխարհային բանկի կողմից Բանգլադեշի օգնության խումբ ստեղծել[8]։
1980-1983 թվականներին տական անկում է ապրել մոտ 50 տոկոսով՝ Բանգլադեշի վճարային հաշվեկշռի վատթարացման պատճառով[8]։ 1985-1987 թվականներին տական կրկին կայունանում էր ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ իրական արտահայտությամբ 12 տոկոսով ցածր, բայց միևնույն ժամանակ կրճատելով պաշտոնական փոխարժեքի և արտոնյալ երկրորդական դրույքի միջև տարբերությունը 15 տոկոսից մինչև 7,5 տոկոս[8]։ Կառուցվածքային այս ճշգրտմանը ուղեկցում էր երկրորդական տեմպերով իրականացվող առևտրի ընդլայնումը, որը կազմում էր ընդհանուր արտահանման 53 տոկոսը և ընդհանուր ներմուծման 28 տոկոսը[8]։ 1987-ի կեսերին պաշտոնական դրույքաչափը համեմատաբար կայուն էր[8]։
2011 թվականի հունվարին 1 ԱՄՆ դոլարը համարժեք էր մոտավորապես 72 ৳72-ին[9], 2012 թվականի ապրիլի 21-ի դրությամբ 1 ԱՄՆ դոլարն արժեր մոտ 82 ৳, իսկ 2015 թվականի սեպտեմբերի 9-ի դրությամբ ԱՄՆ 1 դոլարը գնահատվում էր 77 ৳։
Բանգլադեշի տական մեկ արժույթի միավորի միջին հաշվով տարվա ընթացքում (ամեն տարվա հունվար, 1971-2015)| Արժույթ | ISO code | 1971 | 1981 | 1991 | 1996 | 2000 | 2001 | 2005 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
|---|
| ԱՄՆ դոլար | USD | 7.86 | 18.31 | 36.75 | 40.8 | 50.82 | 53.84 | 58.11 | 67.29 | 67.34 | 67.40 | 68.11 | 69.84 | 81.64 | 78.31 | 76.45 | 78.85 |
| Ճապոնական իեն | JPY | 0.02 | 0.09 | 0.27 | 0.38 | 0.48 | 0.46 | 0.56 | 0.55 | 0.62 | 0.74 | 0.74 | 0.84 | 1.06 | 0.88 | 0.73 | 0.64 |
Սովետական ռուբլի (մինչև1993)
ռուսական ռուբլի (1993 – մինչ օրս) | SUR
RUB | 14.93 | 29.00 | 55.12 | 8.16 | 1.85 | 1.91 | 2.17 | 2.62 | 2.79 | 2.14 | 2.31 | 2.35 | 2.66 | 2.63 | 2.29 | 1.20 |
| Եվրո | EUR | – | – | – | – | 51.48 | 50.57 | 76.37 | 87.45 | 98.99 | 90.01 | 97.28 | 93.26 | 105.26 | 103.98 | 104.22 | 89.26 |
| Ֆունտ ստեռլինգ | GBP | 18.92 | 44.02 | 71.01 | 62.48 | 83.23 | 79.59 | 109.35 | 131.74 | 132.6 | 97.66 | 110.01 | 110.04 | 126.57 | 125.19 | 125.90 | 116.13 |
| Շվեյցարական ֆրանկ | CHF | 1.8 | 10.08 | 28.89 | 34.63 | 31.97 | 33.07 | 49.38 | 53.73 | 60.99 | 60.23 | 65.87 | 73.1 | 86.91 | 84.7 | 84.66 | 81.26 |
| Հոնկոնգի դոլար | HKD | 1.31 | 3.53 | 4.68 | 5.28 | 6.53 | 6.9 | 7.45 | 8.62 | 8.62 | 8.69 | 8.77 | 8.97 | 10.51 | 10.1 | 9.85 | 9.86 |
| Մալայզիական ռինգգիտ | MYR | 2.55 | 8.23 | 13.54 | 15.97 | 13.37 | 14.16 | 15.25 | 19.12 | 20.54 | 18.86 | 20.06 | 22.71 | 26.14 | 25.68 | 23.14 | 21.41 |
| Քուվեյթի դինար | KWD | 22.09 | 64.51 | 128.73 | 136.25 | 167.01 | 176.05 | 197.82 | 231.69 | 245.83 | 235.31 | 236.52 | 247.62 | 292.46 | 277.6 | 270.16 | 259.66 |
| Սաուդյան ռիալ | SAR | 1.75 | 5.5 | 9.79 | 10.88 | 13.55 | 14.35 | 15.49 | 17.93 | 17.92 | 17.95 | 18.14 | 18.6 | 21.76 | 20.87 | 20.38 | 20.36 |
| ԱՄԷ դիրհամ | AED | 1.65 | 4.89 | 9.96 | 11.11 | 13.84 | 14.65 | 15.82 | 18.31 | 18.33 | 18.34 | 18.54 | 19.01 | 22.22 | 21.31 | 20.81 | 20.82 |
Բանգլադեշի տնտեսություն
