Դու Ֆու
Դու Ֆու (712-770 թվականներ), չին բանաստեղծ[5]։ Համարվում է Չինաստանի մեծագույն բանաստեղծներից մեկը և Տան դինաստիայի ականավոր դասական լուսատուն։ Երկրորդ անունը Ցզիմեյ է[6]։ Դու Ֆուն թողել է հսկայական բանաստեղծական ժառանգություն՝ շուրջ 1400 բանաստեղծություն՝ քառյակներից մինչև բանաստեղծություններ, բազմազան ոճով և բովանդակությամբ[7]։
Դու Ֆու | |
|---|---|
 | |
| Ծննդյան անուն | չինարեն՝ 杜甫 |
| Ծնվել է | 712[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Գունյի, Չինաստան |
| Վախճանվել է | 770[1][2][3][…] |
| Վախճանի վայր | Tanzhou |
| Գերեզման | tomb of Du Fu |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, գրող և գեղագիր |
| Լեզու | չինարեն |
| Քաղաքացիություն | Տան հարստություն |
| Զավակներ | Du Zongwen?[4], Du Zongwu?[4] և Du Siye?[4] |
 Du Fu Վիքիպահեստում | |
Դու Ֆուի անունով է կոչվել Մերկուրիի խառնարանը (լատ. Du Fu), որի անվանումը հաստատվել է Միջազգային աստղագիտական միության կողմից 2015 թվականի սեպտեմբերի 25-ին[8]։
«Ինչ կար իմ հոգում, երբ ես մայրաքաղաքից գնացի Ֆինսյան» (755 թվական) պոեմում արտահայտել է մարդկանց հավասարության մասին իր երազանքը։ Հայտնի է նրա մերկացնող բանաստեղծությունների գիրքը՝ «Երեք տիրակալ», «Երեք հրաժեշտ»։ Դու Ֆուն բնանկարային քնարերգության վարպետ է, երգել է մարդու և բնության միասնության հավերժությունը («Գարնանային ջրեր», «Վաղ եմ արթնանում» և այլն)։
Մեծ ազդեցություն է թողել ամբողջ Հեռավոր Արևելքի բանաստեղծական արվեստի զարգացման վրա[9]։
Կենսագրություն
Պատանեկության տարիներին նա շատ ճանապարհորդել է Չինաստանի տարբեր վայրերով։ Հասնելով մայրաքաղաք՝ նա աննշան պաշտոն է ստանում պալատում։ Ան Լուշանի ապստամբության ժամանակ նա կայսեր հետ միասին փախավ մայրաքաղաքից, բայց նրա ընտանիքը մնաց Չանյան քաղաքում, և երկար ժամանակ նա նրանցից ոչ մի նորություն չուներ։ Խռովությունները ճնշելուց հետո Դու Ֆուն այնքան մտերիմ էր կայսրին, որ 757 թվականին նա դարձավ երիտասարդ կայսր Սուցզունի խորհրդական և նրան նույնիսկ արտոնություն տրվեց քննադատել կայսրին,սակայն, հենց որ նա օգտվեց դրանից, նրան ուղարկեցին բանտ։ Այս գործը քննող հանձնաժողովը նրան անմեղ ճանաչեց, և կայսրը նույնիսկ ներեց նրա հանդգնությունը և նրան պահեց նույն պաշտոնում։ Սակայն, 759 թվականին նա թողել է ծառայությունը և չորս տարի մենակ ապրել Չենդու քաղաքի ծայրամասում գտնվող եղեգնյա խրճիթում։ 765 թվականին ընտանիքի հետ տեղափոխվոել է հարավային շրջաններ, Յանցզի գետի ստորին հատվածը։ Նա մահացել է իր ծղոտե նավակի մեջ՝ Յանցզիի հերթական նավարկության ժամանակ[10]։
Չինաստանի մեծագույն բանաստեղծներից մեկն է, ով հատկապես գնահատվեց այն բանաստեղծությունների համար, որոնցում նա իր դառը ճակատագիրը նույնացնում է ամբողջ Չինաստանի ժողովրդի տառապանքի հետ[11]։
Նա երկար և ջերմ բարեկամություն է ունեցել Լի Բոյի հետ։ Նրանք հաճախ կողք կողքի կոչվում են որպես երկու ամենամեծ հանճարներ ամբողջ չինական պոեզիայում։ Հայրենակիցները Դու Ֆուին անվանել են «շի շեն» (չինարեն՝ 詩聖, հիերոգլիֆների պարզեցմամբ՝ 诗圣, Փինյին՝ shī shèng), որը թարգմանվում է որպես «կատարյալ իմաստուն պոեզիայում»[12]։
Պատկերասրահ
Դու Ֆուի եղեգնյա խրճիթը վերականգնված
Չինաստանը Դու Ֆուի ժամանակ
Նրա արձանը եղեգնյա խրճիթում, Չենդու, Չինաստան
Դու Ֆուի «Զույ Գե Սին» բանաստեղծության պատճենը Դուն Ցիչանի կողմից
Դու Ֆուի «Լաոզիի տաճար այցելելու մասին» բանաստեղծության մի մասը, գրված 16-րդ դարում գեղանկարչի կողմից
Կորեերեն թարգմանված բանաստեղծություններ Դու Ֆուի կողմից, 1481
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
- Бежин Л. Е. Ду Фу. — М.: Молодая гвардия, 1987. — 271 с. — (Жизнь замечательных людей. Сер. биогр. Вып. 5(674)). — 150 000 экз.
- Скребков Афанасий Ду Фу. — М.: ОГИ, 2012. — 296 с. — ISBN 978-5-94282-658-1
Արտաքին հղումներ
- Ду Фу, очерк. Н. И. Конрад
- Поэзия Ду Фу в переводах А. И. Гитовича
- Стихотворение Ду Фу в переводе К. Д. Бальмонта
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դու Ֆու» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 464)։  |