Թխկի արծաթափայլ

բույսերի տեսակ
Թխկի արծաթափայլ
Թխկի արծաթափայլ
Թխկի արծաթափայլ
Դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր (Plantae)
Տիպ/ԲաժինԱնոթավոր բույսեր (Tracheophyta)
ԵնթատիպՍերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
ԿարգՕճառածաղկավորներ (Sapindales)
ԸնտանիքՕճառազգիներ (Sapindaceae)
ԵնթաընտանիքHippocastanoideae
ՑեղԹխկի (Acer)
ՏեսակԹխկի արծաթափայլ (A. saccharum)
Միջազգային անվանում
Acer saccharum
Marshall, 1785
Տարածվածություն և պահպանություն
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝
Քիչ մտահոգող տեսակ

Տաքսոնի տարածվածությունը
Տաքսոնի տարածվածությունը

Թխկի արծաթափայլ (լատին․՝ Acer saccharum), թխկազգիների ընտանիքի, թխկի ցեղի բույս։

Նկարագրություն

Խոշոր ծառ է, մինչև 40 մ բարձրությամբ և 1 -1,5 մ բնի տրամագծով։ Բնի և բազմամյա ճյուղերի կեղևը բաց մոխրագույն է, անջատվում է երկայնական շերտերով։ Սաղարթը լայն գլանաձև է, դեպի ցած կախված ճյուղերով։ Տերևները խոր կտրտված 5 բլթականի են, 8—14 սմ երկարությամբ և լայնությամբ, խոր կրկնակի կամ բլթակասղոցաեզր, սրածայր բլթակներով, ընդ որում միջին բլթակն իր հերթին կազմված է երկրորդ կարգի 3 բլթակներից, վերևից վառ կանաչ, ներքևից արծաթասպիտակ և կապտամոխրավուն, նոր բացված ժամանակ մազմզուկապատ են, իսկ այնուհետև՝ մերկ, աշնանը՝ բաց դեղնավուն։ Տերևակոթուններն ունեն 8—1 2 սմ երկարություն։ Ծաղիկները կարճ կոթունավոր են, կանաչավուն, առանց պսակաթերթիկների, հայտնվում են մինչև տերևների բացվելը։ Բաժակը ձուլաթերթ է։ Երկթևիկները մազմզուկապատ են, 3,5—7 սմ երկարությամբ և մինչև 1,8 սմ լայնությամբ, թևիկները մանգաղաձև ծռված են։ Ծաղկում է չափազանց վաղ (բարենպաստ պայմանների դեպքում՝ փետրվար-մարտ ամիսներին, երբեմն՝ ապրիլին)։ Պտուղները հասունանում են մայիսին-հունիսին։

Տարածվածություն

Տարածված է Հյուսիսային Ամերիկայում՝ Սենտ-Ջոն և Նյու-Բրանսուիկա գետերի հովիտներից մինչև հարավային Օնտարիո, ավելի հարավ՝ մինչև Ֆլորիդայի հյուսիսային շրջանները և արևմուտքում՝ մինչև Դակոտա և Նեբրասկա, Կանզաս և Արկանզաս։ Աճում է գետահովիտներում, ուռենիների, սև հացենու, սև կեչու, կարմիր և սև թխկիների ու սպիտակ ճահճային կաղնու հետ միասին։ Արմատային համակարգը հզոր է։ Խոնավասեր է։ Ապրում է 80—100 տարի։ Հողմադիմացկուն չէ, հեշտությամբ է վարակվում սնկային հիվանդություններով։ Դիմացկուն է ծխի, գազերի, փոշու նկատմամբ։ Լավ է դիմանում մինչև -30 °C-ի սառնամանիքներին։ Ունի բազմաթիվ պարտիզային ձևեր, որոնք աչքի են ընկնում սաղարթի ձևով (ուղղաձիգ բարձրացող ճյուղերով, լացող), տերևների ձևով (խոր կտրատված, եռաբաժան, խոշոր բլթակավոր), տերևների գույնով (դեղնավուն, բացվելիս՝ դեղնանարնջագույն) և այլն։ Հաջողությամբ կարելի է օգտագործել մեր հանրապետության խոնավ շրջաններում, ստորին և միջին լեռնային գոտիներում (չոր շրջաններում կարելի է մշակել առատ ոռոգման դեպքում)։ Գեղեցիկ և շքեղ պարկային ծառատեսակ է։

Կիրառություն

Էկոլոգիական խումբը՝ VI: Մշակության հավանական շրջանները' 7—10, 12—14, 17-28, 31-32[1]։

Ծանոթագրություններ

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թխկի արծաթափայլ» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թխկի արծաթափայլ» հոդվածին։