Կարոյ Ագհազի
Կարոյ Ագհազի (հունգարերեն՝ Károly Aggházy, ˈkaːroj ˈɒkhaːzi հոկտեմբերի 30, 1855[1], Պեշտ, Պեշտ, Հունգարիա - հոկտեմբերի 8, 1918[1], Բուդապեշտ, Ավստրո-Հունգարիա[2]), 19-րդ դարի վերջի և 20-րդ դարասկզբի հունգարացի վիրտուոզ դաշնակահար, կոմպոզիտոր և մանկավարժ։
Կարոյ Ագհազի | |
---|---|
Բնօրինակ անուն | հունգ.՝ Aggházy Károly |
Ծնվել է | հոկտեմբերի 30, 1855[1] Պեշտ, Պեշտ, Հունգարիա |
Երկիր | Հունգարիա |
Մահացել է | հոկտեմբերի 8, 1918[1] (62 տարեկան) Բուդապեշտ, Ավստրո-Հունգարիա[2] |
Գերեզման | Ֆիումեի փողոցի գերեզմանոց |
Ժանրեր | օպերա |
Մասնագիտություն | դաշնակահար, կոմպոզիտոր և երաժշտության ուսուցիչ |
Գործիքներ | դաշնամուր |
Károly Aggházy Վիքիպահեստում |
Նկարիչ Դյուլա Ագհազիի եղբայրն է։
Կենսագրական հակիրճ տեղեկություններ
Կարոյ Ագհազին աշակերտել է անվանի կոմպոզիտորներ Ռոբերտ Ֆոլկմանին, Անտոն Բրուքներին և Ֆերենց Լիստին.[3]: 1879 թվականից համերգային ելույթներ է ունեցել որպես դաշնակահար[3][4]։ 1883 թվականից դասավանդել է Բեռլինի, հետագայում՝ Բուդապեշտի կոնսերվատորիայում[3][3]։
Կարոյ Ագհազիի՝ որպես կոմպոզիտորի, լավագույն ստեղծագործություններից են «Մարիետա» օպերան, կամերային և դաշնամուրային երաժշտության մի շարք նմուշներ[3][5]։ Եթե դաշնամուրային և կամերային գործերում զգացվում է ֆրանսիացի որոշ կոմպոզիտորների, բարոկկո ոճի, Լիստի և հունգարական ժողովրդական երգարվեստի ազդեցությունը, ապա օպերաներում դժվար չէ նկատել Ռիխարդ Վագների ազդեցությունը[6].Dans ses opéras il n'a pas pu se détacher de l'influence de Richard Wagner[7]:
Երկերի ընտրանի
Համերգային ստեղծագործություններ
- A Borzáné Marcsája (Frau Borzas Tochter Marie), Singspiel in 3 Akten. Zusammen mit: Jenő Hubay. Libretto: Tihané Almási Balogh. Uraufführung: 8. Mai 1880, Budapest, Volkstheater
- Szép leányok (Schöne Mädchen), Musik zum Schauspiel von Gergely Csiky. Uraufführung: 4. Februar 1881, Budapest, Volkstheater
- A Művészet diadala (Triumph der Kunst), Pantomime in 1 Akt (op. 28). Libretto: K. Pejacsevich. Komponiert 1894
- Maritta, a korsós Madonna (Maritta, die Madonna mit dem Kruge), Oper in 2 Akten (op. 32). Libretto: Irene K. Fuhrmann. Komponiert 1895. Uraufgeführt: 14. Oktober 1897, Budapest, Königliches Opernhaus. Das Sujet entstammt dem Buch Die Klöster der Christenheit. Ort der Handlung ist das spanische Kloster von Yuste[8]
- A Ravennai nász (Die Hochzeit von Ravenna), Oper in 2 Akten. Libretto: Dezső Orbán. Komponiert 1908. Nicht aufgeführt.
Գործիքային և ժողովրդական երաժշտություն
- Elégia für Klavier, Aloyse Bodó gewidmet[Digitalisat 1]
- Etude de concert für Klavier op. 21, Franz Liszt gewidmet[Digitalisat 2]
- Poëmes hongroise für Klavier zu 4 Händen op. 13, publiziert 1887 bei Bote & Bock in Berlin
- Danse de Noces für Klavier zu vier Händen op. 15, 1890 publiziert bei Harmonia in Budapest
- Suite hongroise für Klavier zu vier Händen op. 19, 1890 publiziert bei Harmonia in Budapest. I Mélodie II Danse III Intermezzo IV Rhapsodie
- Trois Mazurkas für Klavier op. 26, 1895
- Vier Klavierstücke op. 41 I Duo II Ritornell III Badinage IV Präludium und Fuge, publiziert 1912 bei D. Rather in Leipzig[Digitalisat 3]
- Sechs Lieder für eine Singstimme mit Klavierbegleitung op. 30, Raimund Zur-Mühlen gewidmet, bei C. Kieslers Musikverlag in Leipzig publiziert. I Im wunderschönen Monat Mai Text: Heinrich Heine II Es schauen die Blumen III Schelmenlied IV Das ist ein Brausen V Sag mir, wer einst VI Der Tod[Digitalisat 4]
- Serenata alla Chitarra für Klavier, 1885 bei Weinholtz in Berlin publiziert
- Sonata dramatique für Klavier und Violine, um 1885 komponiert
- Valse sentimentale, um 1885 komponiert
- Geistliche Variationen über Es ist ein Ros entsprungen für Klavier
- Klavierquintett g-moll, 1897
Օպերաներ
Այս օպերաներում նկատելի է Ռիխարդ Վագների ազդեցությունը[7]։
Թվայնացված ստեղծագործություններ
Գրականություն
- Wilibald Gurlitt, Carl Dahlhaus (Herausgeber) - Riemann Musik-Lexikon. In drei Bänden und zwei Ergänzungsbänden. |TitelErg=Agghazy, Carolus |Hrsg= |Sammelwerk= |Band=1. Personenteil A–K |Nummer= |Auflage=12. völlig neubearbeitete Auflage |Verlag=B. Schotts-Söhne |Ort=Mainz |Datum=1959 |Seiten=11 |ISBN= |JahrEA=1882}}
- Wilibald Gurlitt, Carl Dahlhaus (Herausgeber) - Riemann Musik-Lexikon. In drei Bänden und zwei Ergänzungsbänden. |TitelErg=Aggházy, Károly |Hrsg= |Sammelwerk= |Band=4. Ergänzungsband, Personenteil A–K |Nummer= |Auflage=12. völlig neubearbeitete Auflage |Verlag=B. Schotts-Söhne |Ort=Mainz |Datum=1972 |Seiten=8 |ISBN= |JahrEA=1882}}
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
- List of operas by Aggházy
- Aggházy Károly in Magyar Életrajzi Lexikon (ungarisch)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարոյ Ագհազի» հոդվածին։ |