Ֆրենկ Սինատրա

Երիտասարդություն

Ֆրենսիս Ալբերտ Սինատրան լույս աշխարհ է եկել Հոբոկենում՝ Մոնրո-սթրիթ փողոցի բազմաբնակարան շենքի երկրորդ հարկում, 1915 թվականի դեկտեմբերի 12-ին^[8]։ Նրա վրա մնացել են սպիներ՝ բժշկի օգտագործած պինցետի պատճառով, որը ամբողջ կյանքում չի անհետացել^[8]։ Նման ծանր ծննդաբերության պատճառը կարող էր լինել երեխայի արտասովոր քաշը՝ գրեթե վեց կիլոգրամ։

Նրա հայրը Մարտին Սինատրան է, իսկ մայրը՝ Դոլլին^[8]։ Նրանք ԱՄՆ ներգաղթել են Իտալիայից, հայրը՝ Սիցիլիայից, մայրը՝ Ջենովայից^[8]։ Որդու ծնվելուց հետո Մարտինը խնդիրներ ունեցավ, նա փորձում էր գտնել մշտական աշխատանք, այդ իսկ պատճառով նա սկսում է մասնակցել բռնցքամարտի մարտերին, որտեղ արագ դառնում է սիրելի մարտիկ^[8]։ Կինը տան գլխավորն էր, նա շատ խիստ էր, դինամիկ կին էր, ընտանիքը սիրող, սակայն ավելի շատ զբաղվում էր սոցիալական և քաղաքական գործերով, քան ընտանեկան^[8]։ Աշխատավայրում ունեցած տարբեր պարտավորությունների պատճառով նա հաճախ Ֆրենկին թողնում էր տատիկի հետ։

1917 թվականի գարնանը Ամրիկայում սկսվեց պատերազմ^[9]։ Մարտինը զինվորական ծառայության համար մեծ էր, դրա համար նա շարունակում էր իր աշխատանքը, իսկ ավելի ուշ սկսում է աշխատել Հաբոկենի հրշեջ դեպարտամենտում^[9]։ Պատերազմի ավարտից հետո Դոլլին զբաղվում էր ներգաղթյալների գործով, իսկ որդուն թողնում էր տատիկի կամ հորաքրոջ մոտ^[9]։ Մայրը հաճախ էր որդուն թողնում հրեա հարևանուհի տիկին Գոլդենի մոտ, ում հետ շփումից ստացած լավ տպավորությունների շնորհիվ ավելի մեծ տարիքում Ֆրենկը աջակցել է հրեաներին և Իսրայելին^[10]։ Իր հասակակիցների համեմատ՝ երկու տարեկան Ֆրենկը դանդաղ էր մեծանում^[9]։

Դեռ մանկուց նրան երաժշտությունը հետաքրքրում էր և 13 տարեկանից ուկուլելեի շնորհիվ նա վաստակել է երաժշտական ուղղվածություն։ 1931 թվականին նրան հանում են դպրոցից՝ «Վատ վարքագծի» պատճառով։ Արդյունքում նա կրթություն չի ստանում, այդ թվում նաև երաժշտական։ Նա լսողությամբ էր երգում, իսկ նոտաները այդպես էլ չի սովորել։

1932 թվականից Սինատրան հաճախ հանդես էր գալիս ռադիոյում, իսկ երբ 1933 թվականին Ջերսի Սիթիում համերգի ժամանակ նա տեսնում է Բինգ Քրոսբիին՝ իր կուռքին, ընտրում է երգչի մասնագիտությունը։ Բացի այդ, նա 1930-ականների մեծ ճգնաժամին աշխատել է նաև տեղի մարզական թերթի լրագրող, այն բանից հետո, երբ առանց դիպլոմի հեռացել է բուհից։ Կինոն նրան մեծ հետաքրքրություն էր բերում, նրա սիրելի դերասանը եղել է Էդվարդ Գ. Ռոբինսոնը, ով նկարահանվել է գանգստերների մասին ֆիլմերում։

Փառքի ուղին

The Hoboken Four խմբում 1935 թվականին Սինատրան հաղթել է այդ ժամանակվա հայտնի ռադիոշոու Major Bowes Amateur Hour («մայոր Բոուզի Սիրողական ժամը») երիտասարդ տաղանդների մրցույթում և որոշ ժամանակ անց նրանց հետ գնացել է իր առաջին ազգային շրջագայության։ Դրանից հետո 1937 թվականից նա 18 ամիս աշխատել է Նյու Ջերսիում գտնվող երաժշտական ռեստորանում՝ որպես շոումեն, որտեղ հանդես էին գալիս այնպիսի աստղեր, ինչպիսիք են, օրինակ՝ Քոլ Պորտերը։ Ռադիոյում աշխատելու հետ մեկտեղ նա հիմք էր դնում իր մասնագիտական կարիերային։

Սինատրայի կարիերայի թռիչքին խթան է հանդիսացել 1939-1942 թվականներին շեփորահար Հարի Ջեյմսի և թրոմբոնահար Թոմի Դորսիի Հայտնի սվինգային ջազ նվագախմբի աշխատանքը։ Նա Դորսիի հետ ցմահ պայմանագիր է կնքում, որի համաձայն նրա եկամուտների 43 տոկոսը պետք է անցնի Դորսիին։ Հետագայում պայմանագիրը խզվել է։ Ըստ մի տարբերակի՝ երիտասարդ երգչին դա անել օգնում է մաֆիան։ Այդ դրվագը նկարագրվել է Կնքահայրը վեպում, որտեղ մի հերոսի՝ երգիչ Ջոնի Ֆոնտեյնի կերպարը Սինատրայի նկարագրումն է։ Սակայն վարկածը հերքել է հենց Դորսին։ Ավելի համոզիչ է այն վարկածը, որ Սինատրայի գործակալության ազդեցիկ փաստաբանները պայմանագիր են գնել Դորսիից։

1942 թվականին երգչին հրավիրում են ելույթ ունենալ Նյու Յորքի «Պարամաունտ» կինոթատրոնում կայանալիք սուրբծննդյան համերգին, որտեղ նրան տեսնում է գործակալ Ջորջ Էվանսը, ով երգչին երկու շաբաթում աստղ է դարձնում՝ դեռահաս աղջիկների սիրելին։

1946 թվականին լույս է տեսնում առաջին ալբոմը՝ The Voice Of Frank Sinatra: Հենց The Voice Of Frank Sinatra ալբոմը դարձել է նոր ստանդարտներին համապատասխանող առաջին էստրադային ալբոմը։

1940-ական թվականների վերջին Սինատրայի մոտ սկսվել է ժանրի ստեղծագործական ճգնաժամ, որը համընկել Է դերասանուհի Ավա Գարդների հետ բուռն սիրավեպի հետ։

1949 թվականը նրա կարիերայի համար ծանր ժամանակ է լինում՝ նրան հեռացնում են ռադիոյից, իսկ կես տար հետո Նյու Յորքում կայանալիք հգամերգի պլանները խստորեն խախտվում են, Նենսսին ամուսնալուծվում է, իսկ Գարդների հետ ունեցած սիրավեպը վեր է ածվում աղմկահարույց սկանդալի։ 1950 թվականին Մետրո-Գոլդուին-Մայեր ընկերության հետ կապը խզվում է, իսկ նոր գործակալ MCA Records-ը նույնպես հրաժարվում է Սինատրայից։ Ֆրենկը մշտապես ենթարկվել է լրատվամիջոցների կողմից հարձակումների և հալածանքների, հիմնականում Ավա Գարդների հետ նրա սիրավեպի, ինչպես նաև կոմունիստների հանդեպ նրա համակրանքի կասկածանքով (հրեաների և աֆրոամերիկացիների իրավունքների պաշտպանության նրա ակտիվ գործունեության պատճառով)։ 34 տարեկանում Ֆրենկը համարվում էր «անցյալի մարդ»։ Նրա կարիերան հիմնովին քանդվել էր, բայց դա նրան չէր հուզում, նա իր ամբողջ ուշադրությունը կենտրոնացրել էր Գարդներին։

1951 թվականին Սինատրան կորցնում է ձայնը՝ ուժեղ սառչելուց հետո։ 1952 թվականին Columbia Records-ի հետ կապը ավարտվում է։ Ստուդիայի նոր ղեկավար Միթչ Միլլերը, ում հետ Սինատրան հարաբերություններ չի ունեցել, չի երկարաձգել նրա հետ պայմանագիրը։ Դժբախտությունն այնքան անսպասելի ու ծանր էր, որ երգիչը պատրաստվում էր ինքնասպան լինել։

Վերադարձ դեպի ակտիվ գործունեություն և Օսկար մրցանակ

Ձայնի հետ կապված խնդիրները եղել են ժամանակավոր, իսկ երբ ձայնը վերականգնվել է նա ամեն ինչ սկսել է նորից։ Լաս Վեգասի խաղատներում 1952 թվականի Սինատրայի համերգները հավաքում են մեծ հաջողություններ։ 1953 թվականին նա համաձայնագիր է կնքում Capitol Records-ի հետ, որտեղ նրան նոր դիրիժոր են տալիս՝ Նելսոն Ռիդդլին։ Շնորհիվ նրանց հետ համագործակցության՝ Սինատրային հաջողվում է փոխել իր ռեպերտուարն ու իմիջը։ 1954 թվականին լույս են տեսնում Songs for Young Lovers և Swing Easy! ալբոմները։ Հաջորդ In the Wee Small Hours ալբոմը դառնում է առաջին երաժշտական կոնցեպտուալ ալբոմը, որտեղ շապիկը, երգացանկը և իրենց հաջորդականությունը կապված են միևնուն թեմայի հետ և ձայնագրված են հատուկ այս ալբոմի համար։ Բացի այդ, ալբոմն առաջին էստրադային ալբոմն է, որը լույս է տեսել 12 դյույմ չափի գրամոֆոնի սկավառակի վրա (նախկինում այդ ձևաչափը օգտագործվել է բացառապես դասական երաժշտության համար)։ Ոչ պակաս հաջողակ և ալբոմներից են a Swingin' Affair!, Where Are You?, A Jolly Christmas From Frank Sinatra (1957), Come Fly With Me, Only The Lonely (1958), Come Dance With Me! (1959), Nice’n’Easy (1960) և այլն։

1953 թվականին նա նկարահանվել է «Այսուհետև և հավիտյանս հավիտենից» ֆիլմում, ստանում է օսկար մրցանակ՝ երկրորդ պլանի լավագույն դերասան անվանակարգում։ Դրանից հետո հոլիվուդյան պրոդյուսերները առաջարկում են նորից նկարահանվել իրենց ֆիլմներում։

Նա վերսկսում է ռադիոհաղորդավարի հաջողված կարիերան, վարում է NBS Radio-ում շոու, որը ձեռք է բերում մեծ լսարան։

Նա նկարահնվել է «Ոսկի ձեռքով մարդը» (1955), «Ջոուիի ընկերը» (1957), «Օուշենի 11 ընկերները» (1960), «Մանջուրական թեկնածու» (1962), «Դետեկտիվ» (1968)։

High Hopes-ը՝ Սինատրայի հիթը, 1959 թվականին ազգային հիթ-շքերթում մնում է 17 շաբաթ՝ ավելի երկար, քան երգչի ցանկացած այլ ստեղծագործություն։

1950-ական թվականների վերջին Լաս Վեգասում հանդես է եկել այնպիսի էստրադային աստղերի հետ, ինչպիսիք են՝ Սեմի Դևիսը, Դին Մարտինը, Ջո Բիշոպը, Թիթեր Լոուֆորդը։ Նրանց խումբը հայտնի է Rat Pack անվանումո,որը աշխատել է նախագահ Ջոն Քենեդու հետ։

1969 թվականի մարտին նա ձայնագրել է A Man Alone ալբոմը, որը երգերը գրվել են հատուկ ամերիկացի պոետ Ռոդ Մաքանինի համար, ով Սինատրայի երկպագուն էր։

Բեմից հեռանալը, վերջին տարիներ և մահ

1971 թվականին Հոլիվուդում կայացած բարեգործական համերգի ժամանակ Սինատրան հայտարարել է երգչի կարիերան ավարտելու մասին։ Սակայն 1973 թվականի ամռանը Ֆրենկը ձայնագրում է Ol' Blue Eyes Is Back նոր ալբոմը՝ Դոն Կոստի և Գորդոն Ջենկինսի գործիքավորմամբ։ Ալբոմը 13-րդ հորիզոնականում է հայտնվում Cashbox հիթ-շքերթում՝ 7-րդ հորիզոնականում, և ստանում է RIAA ոսկե կարգավիճակ (ավելի քան 500 հազար վաճառված պատճեն)։ 1974 թվականից Սինատրան շարունակել է համերգային գործունեությունը։

1979 թվականին նա ձայնագրում է իր ամենահայտնի գործերից մեկը՝ New York, New York:

1984 թվականի գարնանը ձայնագրում է իր L.A. Is My Lady ալբոմը։ Այս ալբոմի վրա կատարված աշխատանքները նկարահանվել են տեսահոլովակում և թողարկվել է Frank Sinatra: Portrait Of An Album անվանումով լազերային սկավառակի վրա։ Սինատրայի սեսիայից մեկում հանդիպում է Մայքլ Ջեքսոնի հետ։

Ֆրենկ Սինատրայի վերջին բեմ դուրս գալը տեղի է ունեցել 1995 թվականի փետրվարի 25-ին, երբ նա հանդես է եկել Փալմ Սփրինգսի գոլֆի մրցաշարում։

1998 թվականի մայիսի 14-ին Լոս Անջելեսում 82 տարեկանում մահանում է սրտամկանի ինֆարկտից։ Հուղարկավորման արարողոթյունը վարել է կարդինալ Ռոջեր Մախոնին։ Քաղաքացիական հոգեհանգիստը տեղի է ունեցել Բեվերլի Հիլզի-ի Good Shepherd կաթոլիկ եկեղեցում։

Սինատրան թաղված է իր մոր և հոր կողքին՝ Desert Memorial Park գերեզմանատանը^[11]։ Տապանաքարի վրա մակագրված է՝ «Լավագույնը առջևում է» (անգլ.՝ The Best Is Yet to Come)^[12]:

1938 թվականին Սինատրան ձերբակալվել է ամուսնացած կնոջ հետ կապի համար (1930-ական թվականների Ամերիկայում դա համարվում էր քրեական հանցագործություն)։ Կարիերան մազից էր կախված։ Նա խուսափում է քրեական պատժից։

1939 թվականին ամուսնանում է իր առաջին սիրու՝ Նենսի Բարբատոյի հետ։ 1940 թվականին ծնվում է Նենսի Սինատրան, ով հետագայում դառնում է հայտնի երգչուհի։ 1944 թվականին նրան հաջորդում է Ֆրենկ Սինատրա կրտսերը (1944—2016^[13]), 1988—1995 թվականներին եղել է հոր նվագախմբի ղեկավարը, իսկ Թինա Սինատրան աշխատել է կինոպրյոդուսեր։ Նրանց մայրը կյանքից հեռացել է 102 տարեկան հասակում՝ 2018 թվականի հուլիսի 13-ին^[14]։

1951 թվականին Սինատրան ամուսնացել է Ավա Գարդների հետ, ումից ամուսնալուծվել է 6 տարի հետո։

Ըստ Էվա Բարտոկի՝ 1956 թվականին նա կարճ սիրավեպ է ունեցել Սինատրայի հետ, ով հանդիսացել է նրա աղջկա՝ Դիանայի, կենսաբանական հայրը։

1966 թվականին Սինատրան ամուսնացել է դերասանուհի Միա Ֆերրոուի հետ։ Սինատրան եղել է 50 տարեկան, իսկ կինը՝ 21: Նրանք ամուսնալուծվել են 1968 թվականին։

1976 թվականին ամուսնացել է չորրորդ անգամ՝ նախկին պարուհի Բարբարա Մարկսի հետ, ում հետ մինչև կյանքի վերջ ապրել է։ Ամուսնալալուց առաջ նա ընդունել է ամուսնու կրոնը՝ կաթոլիկությունը։ Ընկերներն ու հատկապես ընտանիքը նոր կնոջը սվիններով են ընդունել։ Բարբարան պահանջել է դադարեցնել եկեղեցական ամուսնությունը Նենսիի՝ առաջին կնոջ հետ և ահամաձայն կաթոլիկության կանոնների՝ նրա երեխաները դարձել են անօրինական։ Երբ Սինատրան մահանում է, նա այդ մասին երեխաներին չի հայտնում, որպեսզի չգան և իրենց հորը հրաժեշտ չտան։

2008 թվականի մայիսի 13-ին Լաս Վեգասում, Նյու Յորքում, Նյու Ջերսիում վաճառքի է հանվել Սինատրայի դիմանկարով նոր փոստային նամականիշ։ Նամականիշի թողարկումը նվիրված է մեծ երգչի մահվան 10-ամյակին։ Մանհեթենում թողարկման հանդիսավոր արարողությանը ներկա են եղել Ֆրենկ Սինատրայի երեխաները, նրա ընկերները, բարեկամներն ու նրա ստեղծագործության երկրպագուները։

• Ֆրենկ Սինատրայի պաշտոնական կայքը
• Սինատրա ընտանիքի պաշտոնական կայքը
• Ֆրենկ Սինատրայի երգերի բառերը Արխիվացված 2007-10-28 Wayback Machine
• Երգչի էջը discogs.com կայքում
• Ֆրենկ Սինատրան Internet Movie Database կայքում
• Frank Sinatra Internet Broadway Database կայքում
• Ֆրենկ Սինատրայի էջը Last.fm–ում

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրենկ Սինատրա» հոդվածին։