Վեսելին Տոպալով

Վեսելին Ալեքսանդրով Տոպալով (մարտի 15, 1975(1975-03-15)[1], Ռուսե, Բուլղարիա), բուլղարացի շախմատիստ, գրոսմայստեր (1992), ՖԻԴԵ-ի վարկածով աշխարհի չեմպիոն (2005)։

Վեսելին Տոպալով
Веселин Александров Топалов
Պետություն(ներ)Բուլղարիա Բուլղարիա
Ծննդյան ամսաթիվմարտի 15, 1975(1975-03-15)[1] (49 տարեկան)
ԾննդավայրՌուսե
ԿոչումԳրոսմայստեր (1992)
Միջազգային վարպետ (1989)
Առավելագույն վարկանիշ2813 (հունիս 2006)
Ներկայիս վարկանիշ2727
ՖԻԴԵ համար2900084
365chessVeselin_Topalov
Chesstempo համար213370
ICCF համար213370
Մասնակցել էՇախմատային օլիմպիադա 1994[2], Շախմատային օլիմպիադա 1996[2], Շախմատային օլիմպիադա 1998[2], Շախմատային օլիմպիադա 2000[2], Շախմատային օլիմպիադա 2008[2], Շախմատային օլիմպիադա 2010[2], Շախմատային օլիմպիադա 2012[2], Շախմատային օլիմպիադա 2014[2] և Շախմատային օլիմպիադա 2016
Պարգևներ և մրցանակներ
 Veselin Topalov Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Վեսելին Տոպալովը շախմատ խաղալ սովորել է 8 տարեկանում և շատ արագ բարելավել է իր խաղի որակը։ 1989 թ.` Պուերտո Ռիկոյում, նա նվաճում է մինչև 14 տարեկան պատանիների չեմպիոնի կոչումը։ 1990 թ.` Սինգապուրում, մինչև 16 տարեկան պատանիների աշխարհի առաջնությունում, Տոպալովը գրավում է երկրորդ տեղը։ 1992 թ. Տոպալովը դառնում է գրոսմայստեր։

1990-ական թվականների կեսերից Տոպալովը մտնում է աշխարհի ամենաուժեղ գրոսմայստերների շարքը։ Պարտիաների ժամանակ Տոպալովը միշտ տրամադրված է պայքարելու, նրա խաղը անզիջում է, նա երբեք չի համաձայնվում կարճ ոչ-ոքիների՝ մաշտապես խաղալով միայն հաղթանակի համար, նույնիսկ սևերով։

Վեսելին Տոպալովը հաջող է հանդես եկել հետևյալ մրցաշարերում՝ Մադրիդ (1996)՝ 1-2-րդ տեղեր, Ամստերդամ՝ 1-2-րդ տեղեր, Լիոն՝ 1-2-րդ տեղեր, Նովգորոդ՝ 1-ին տեղ, Վիեննա՝ 1-3-րդ տեղեր, Դոս Էրմանաս՝ 1-3-րդ տեղեր։

2002 թ. Դորտմունդում բուլղարացի գրոսմայստերն իրավունք ստացավ խաղալու հավակնորդների եզրափակիչ մրցախաղում։ Այդ մրցախաղի հաղթողը պետք է հանդիպեր Վլադիմիր Կրամնիկի հետ պրոֆեսիոնալ շախմատիստների ասոցիացիայի գծով աշխարհի չեմպիոնի կոչման համար։ Եզրափակչում Տոպալովը պարտվեց Պետեր Լեկոյին 1,5։2,5 (+1-2=1) հաշվով։

2005 թ. Վեյկ ան Զեյում Տոպալովը գրավեց երրորդ տեղը՝ զիջելով Պետեր Լեկոյին և Վիշվանաթան Անանդին։ Սակայն նույն մրցաշարում 20-րդ քալում` սևերով, պարտության մատնեց Վլադիմիր Կրամնիկին։

2005 թ. Լինարեսի մրցաշարի վերջին տուրում հաղթեց Կասպարովին և գրավեց երկրորդ տեղը՝ վաստակելով նույնքան միավոր (8 12-ից), որքան մրցաշարի հաղթող Գարի Գասպարովը և նրան զիջեց միայն լրացուցիչ ցուցանիշներով։

2005 թ. մայիսին՝ Սոֆիայում, Տոպալովը հաղթում է շատ ուժեղ մրցաշարում (XX կարգի), հասնելով մեկ միավորի առավելության Անանդի նկատմամբ։

2005 թ. հուլիսի դրությամբ Վեսելին Տոպալովը ուներ երկրորդ, Անանդին հավասար, 2788 գործակից։ Դա ամենաբարձր գործակիցն էր Բուլղարիայի շախմատիստների մեջ։

2005 թ. սեպտեմբերի 28-ից հոկտեմբերի 16-ը արգենտինական Սան Լուիս քաղաքում անցկացվում էր մրցամարտ-մրցաշար ՖԻԴԵ-ի վարկածով աշխարհի չեմպիոնի կոչման համար։ Տոպալովը վաստակեց 10 միավոր 14 հնարավորից և գրավեց առաջին տեղը՝ դառնալով աշխարհի չեմպիոն։ Սակայն հայտնվեցին ենթադրություններ, որ իբրև թե Տոպալովը խաղի ժամանակ օգտվում էր ամենաուժեղ համակարգչային ծրագրի՝ Rybka-ի հուշումներից։ Ավելի ուշ աղմուկը մարեց։

2006 թ. սեպտեմբեր-հոկտեմբերին մրցամարտ անցկացվեց ՖԻԴԵ-ի վարկածով աշխարհի չեմպիոն Վեսելին Տոպալովի և ՊՇԱ վարկածով աշխարհի չեմպիոն Վլադիմիր Կրամնիկի միջև։ 12-րդ պարտիայից հետո հաշիվը հավասար էր՝ 6։6։ Լրացուցիչ արագ պարտիաների ընթացքում հաղթանակ տարավ Կրամնիկը 2½։1½ հաշվով։ Այդ պարտությունից հետո Տոպալովը թեթև անկում ապրեց, սակայն 2008 թ. վերջին նա կրկին գլխավորեց ՖԻԴԵ-ի վարկանիշային աղյուսակը։

2009 թ. փետրվարին շախմատի աշխարհի չեմպիոնի հավակնորդների մրցամարտում նա հաղթեց Գատա Կամսկուն և նորից ստացավ իրավունք պայքարելու շախմատային թագի համար։ Տոպալովի մրցամարտը Անանդի հետ իր հայրենիքում՝Բուլղարիայում (Սոֆիա), ավարտվեց Տոպալովի պարտությամբ՝ 5½-6½։ Որոշիչ էր վերջին՝ 12-րդ պարտիան, որտեղ Տոպալովը 5½-5½ հավասար հաշվի ժամանակ սպիտակներով պարտվեց Անանդին։

Մարզական հաջողություններ

  • 1993 թ. 1-ին տեղ (կիսել է), Մադրիդ
  • 1994 թ. հաղթանակ Իլեսկասի դեմ մրցամարտում
  • 1995 թ. 1-ին տեղ, Պոլյանիցա Զդրույ
  • 1995 թ. Հաղթանակ Կարպովի դեմ մրցամարտում
  • 1995 թ. 1-ին տեղ, Էլենիտ
  • 1996 թ. 1-ին տեղ (կիեսել է Գարի Կասպարովի հետ), Ամստերդամ
  • 1996 թ. 1-ին տեղ, Նովգորոդ
  • 1996 թ.1-ին տեղ, Վիեննա
  • 1996 թ. 1-ին տեղ (կիսել է), Դոս Էրմանաս
  • 1997 թ. 1-ին տեղ, Ամստերդամ
  • 2000 թ. Քառորդ եզրափակիչ ՖԻԴԵ-ի աշխարհի առաջնությունում, Դելի
  • 2001 թ.1-ին տեղ, Մոնակո
  • 2001 թ.1-ին տեղ, Դորտմունդ
  • 2002 թ. Մրցամարտ Պետեր Լեկոյի հետ, Դորտմունդ 1½ ։ 2½
  • 2004 թ. կիսաեզրափակիչի մասնակից ՖԻԴԵ-ի վարկածով աշխարհի առաջնությունում, Տրիպոլի
  • 2005 թ. 2-րդ տեղ Գարի Կասպարովը հաղթում է լրացուցիչ ցուցանիշներով, Լինարես
  • 2005 թ. 1-ին տեղ Շախմատային մրցաշար M-Tel Masters 6½ միավոր (+4-1=5), Սոֆիա
  • 2005 թ. 1-ին տեղ աշխարհի առաջնություն ֆիդե-ի վարկածով։ Տոպալովը հավաքում է 10 միավոր (+6-0=8)։ Սան Լուիս, Արգենտինա
  • 2006 թ. 1-ին տեղ (M-Tel Masters) 6½ միավոր, Սոֆիա
  • 2007 թ. 1-ին տեղ M-Tel Masters շախմատային մրցաշար 5½ միավոր (+3-2=5), Սոֆիայ
  • 2008 թ. 1-ին տեղ, Բիլբաո
  • 2008 թ. 1-ին տեղ, Նանկինե
  • 2009 թ. Հավակնոդների մրցամարտ Գատա Կամսկու հետ 4½ ։ 2½, Սոֆիա
  • 2012 թ. 1-ին տեղ ՖԻԴԵ-ի «Գրան պրի», Լոնդոն
  • 2013 թ. 1-ին տեղ ՖԻԴԵ-ի «Գրան պրի», Ցուգ

Վարկանիշի փոփոխության գծապատկեր

Էլոյի վարկանիշի փոփոխություններ[3][4]
ՏարիՀնվՓտրՄրտԱպրՄայՀունՀուլՕգսՍեպՀոկՆոյԴեկտՏարվա
լավագույն
Տարվա
վատագույն
19882300232523252300
19892395246024602395
19902495247524952475
19912455248524852455
19922460252025202460
19932635267026702635
19942640264526452640
19952630267026702630
19962700275027502700
19972725274527452725
19982740270027402700
19992700269027002690
200027022707270727072702
2001271827072711273327332707
2002273927452745274327452739
2003274327352735273527432735
2004273527372737275727572735
2005275727782788278227882757
2006280128042813281328132801
2007278327722769276927832769
2008278027672777279127912767
20092796281228132813281028132796
201028052805281228032803278628122786
201127752775277527682768276827752768
201227702752275227522752275227512769277127712751
201327712771277127712793278427672769276927712774278527932767
201427852785278527722772277227722772278428002800280028002772
201528002800279827982798279828162816281628132803280328162798
201627802780278027542754276127612761276827602760276027802754
201727392739274127412741274927492749274927492749274927492739
201827492749274927492747274727472747274027402740274027492740
201927402740274027402740274027402736273627362736273727402736
202027382738273527352735273527352735273527352735273527382735
2021273527352735273027352730
2022272827282728
2023272727272727


Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վեսելին Տոպալով» հոդվածին։
Շախմատի աշխարհի չեմպիոններ
Մինչ բաժանումը (1886-1993)
Шахматы

Վիլհելմ Ստեյնից  • Էմանուել Լասկեր  • Խոսե Ռաուլ Կապաբլանկա  • Ալեքսանդր Ալյոխին  • Մաքս Էյվե  • Միխայիլ Բոտվիննիկ  • Վասիլի Սմիսլով  • Միխայիլ Տալ  • Տիգրան Պետրոսյան  • Բորիս Սպասկի  • Ռոբերտ Ֆիշեր  • Անատոլի Կարպով  • Գարրի Կասպարով

Բաժանման ժամանակ (1993—2006)
ՖԻԴԵ-ի վարկածով
ՊՇԱ վարկածով / «դասական շախմատ»

Անատոլի Կարպով  • Ալեքսանդր Խալիֆման  • Վիշվանաթան Անանդ
Ռուսլան Պոնոմարյով  • Ռուստամ Կասիմջանով  • Վեսելին Տոպալով

Գարրի Կասպարով  • Վլադիմիր Կրամնիկ

Միավորումից հետո (2006 թվականից)
Վլադիմիր Կրամնիկ •Վիշվանաթան Անանդ •Մագնուս Կառլսեն •Դին Լիրեն