Algoritmo
Iti matematika ken siensia ti kompiuter, ti maysa nga algoritmo (/ˈælɡərɪðəm/ (
dengngen) AL-gə-ri-dhəm) ket isu ti nagsasaruno a pamay-anipara iti panagpattapatta. Dagiti algoritmo ket inus-usar para kadagiti panagpattapatta, panagproseso ti datos, ken automado a panagrason.
Ti maysa nga algoritmo ket maysa nga makabanag a pamay-an a maiyebkas a kas listaan a mapatinggaan[1] kadagiti nasayaat a naipalawag a pangibagbagaan[2] para iti panagpattapatta iti annong.[3] Mangrugi manipud iti panangirugian a kasasaad ken ti umuna a maikabil (mabalin nga awan linaon),[4] dagitoy a pangibagbagaan ket mangipalawag ti panagpattapatta, a no matungpal, ket dumagos babaen ti mapatinggaan [5] a bilang kadagiti nasayaat a naipalawag nga agsasaruno a kasasaad, a kanungpalan nga agpataud ti "maiparuar"[6] ken agpatingga iti kanungpalan a kasasaad ti pagpatinggaan. Ti panagdaliasat manipud iti maysa a kasasaad iti sumaruno ket saan a nasken a deterministiko; adda met dagiti algoritmo, a naamammuan a kas dagiti pugto nga algoritmo, a manginayon ti pugto a maikabil.[7]
Urayno ti algorismo ni al-Khwārizmī ket maibagbaga kadagiti alagaden iti panagaramid ti aritmetiko nga agus-usar kadagiti Hindu-Arabiko a numeral ken ti sistematiko a pakailawlawagan ti linear ken dagiti kuadratiko nga ekuasion, ti pirgis a pormalisasion ti agbalinto a timoderno nga algoritmo ket nangrugi kadagiti panangipadas a mangsolbar ti Entscheidungsproblem (ti "problema ti panangikeddeng") nga insingasing babaen ni David Hilbert idi 1928. Dagiti simmaruno a pormalisasion ket naikuadro idi a kas dagiti panangipadas a mangipalawag ti "mapataudan a pannakaipattapatta"[8] wenno "mapataudan apamay-an";[9] dagita a pormalisasion ket nangiraman kadagiti Gödel–Herbrand–Kleene a panagsumro manen nga annong idi 1930, 1934 ken 1935, lambda kalkulo ni Alonzo Church idi 1936, "Pormulasion 1" ni Emil Post idi 1936, ken dagiti Turing a makina ni Alan Turing idi 1936–7 ken 1939. Ti panangited ti pormal a panangipalawag kadagiti algoritmo, a maipada iti intuitibo a pagarup, ket agtultuloy a kumarit a problema.[10]