San Agustin donatistekin eztabaidan; Charles-André van Loo.
DonatismoIV. mendeanAfrikako Elizan, Numidian, zisma sorrarazi zuen heresia. Casae Nigraeko (Numidia) apezpiku zen Donato izan zen donatismoaren buru. Doktrina honen arabera, agintari zibilen eta Elizaren artean ez da batere harremanik izan behar, eta horregatik, «Circumcelliors» izeneko nekazari gudarien laguntzaz, gizarte-iraultza bultzatzen zuen. Martiri hiltzea zen doktrina honen jarraitzaileen azken helburua. Eraso handiak izan zituen arren (Arlesko Kontzilioak donatismoa kondenatu zuen 314an, eta san Agustin Hiponakoak apostatatzat jo zituen eta donatistak zigortzea eskatu zuen), Erdi Aroaren hasiera arte iraun zuen donatismoak, Ipar Afrikan kristautasuna desagertu zen arte alegia.
