Cewnikowanie zatok skalistych dolnych (ang. bilateral inferior petrosal sinus sampling, BIPSS) – specjalistyczne badanie przeprowadzane w diagnostyce różnicowej stanów hiperkortyzolemii.
ACTH-zależna hiperkortyzolemia o nieznanej etiologii. Badanie pozwala potwierdzić obecność mikrogruczolaka przysadki niewidocznego w badaniach obrazowych gruczołu. Czułość BIPSS ocenia się na 95-99%[1].
Badanie polega na wprowadzeniu cewnika do obu zatok skalistych dolnych i pobraniu krwi do oznaczenia w niej poziomu ACTH wyjściowo oraz po 3 i 5 (ewentualnie także po 10) minutach od dożylnego podania CRH w dawce 1 μg na kg masy ciała lub w łącznej dawce 100 μg. Krew pobiera się jednocześnie z obu zatok skalistych dolnych i z żyły obwodowej. Następnie oblicza się gradient stężenia ACTH we krwi pobranej z zatoki do stężenia ACTH we krwi obwodowej.
Ocenia się stosunek stężenia ACTH we krwi pobranej z zatoki skalistej dolnej do stężenia ACTH we krwi obwodowej (wskaźnik IPS/P):
Opisano szereg rzadkich, ale istotnych powikłań: przypadki zakrzepicy żył głębokich, zatorowości płucnej, uszkodzenia naczyń mózgu.
