Racun
Racun bisa awujud zat padat, cair, utawa gas, kang bisa ngganggu uripé sél kang ana ing sawijining organisme.[1] Zat racun bisa lumebu ana ing njero awak. Yoiku liwat oral (mulut) lan uga topikal (lumah tubuh).[1] Gandhengane karo ngèlmu biologi, racun ya iku zat kang bisa nyebabake luka, lara, lan mati organisme, racaké ana reaksi kimia utawa aktivitas liyané ing skala molekul.[1] Bapak Toksikologi, Paracelsus, nyebutna yèn kabèh iku racun lan ora ana kang ora nganggo racun.[1] Dosis kang ndadèkaké prakara mau ora dadi racun (Dosis solum facit venum).[1]
Terminologi
Racun duwé arti padha karo tembung toksin lan bisa, nanging maksud béda-béda.[1] tembung "toksin" tegesé racun kang diasilke saka prosès biologi, utawa karan biotoksin.[1] Bisa tegesé cuwèran kang mengandung racun kang diasilke déning kéwan nalika prosès jaga awak utawa nyerang kéwan liyané nganggo cokotane.[1]
Klasifikasi
Ana ing buku forensik medis kang ditulis déning JL Casper, racun dibédakaké dadi 5 golongan, ya iku:
- Racun iritan, ya iku racun kang bisa nyebabake iritasi lan radang, tuladhané asem mineral, fungi beracun, lan preparasi arsenik.[2]
- Racun kang nyebabke hiperemia, racun narkotik, kang akibate bisa fatal ing polo, paru-paru, lan jantung.[2] Tuladha opium, tembakau, konium, dogitalis, lsp.[2]
- Racun kang nglumpuhake saraf, ngracuni darah, organ pusat saraf bisa lumpuh lan lan nyebabke wong bisa mati.[2] Tuladha asem hidrosianat, sianida seng, lan kloroform.[2]
- Racun kang nyebakake marasmus, racaké sipaté kronis lan alon-alon bisa ndadèkaké fatal kanggo keséhatan.[2] Tuladha: bismut putih, beluk timbal, merkuri, lan arsenik.[2]
Penawar racun
Penawar racun iku obat kang bisa nglawan èfèk saka racun.[3] Sawetara penawar racun kang kerrep dianggo ya iku:
| Racun | Penawar |
|---|---|
| Asetominofen | NAC(N-asetilsistein).[4] |
| Antikolinergik | Fisostigmin |
| Antikoagulan (warfarin/coumadin, heparin) | Vitamin K1, protamin. |
| Benzodiazepina | Perawatan pendukung, flumazenil |
| Botulisme | Antitoksin botulinum |
| Penyekat beta | Glukagon |
| Penyekat saluran kanal kalsium | Kalsium, Glukagon |
| Kolinergik | Atropin, Pralodixime dalam organofosfat dengan dosis berlebih |
| Karbon monoksida | Oksigèn, Oksigèn hiperbarat |
| Sianida | Amil Nitrat, Natrium Nitrat, Natrium Thiosulfat, Hidroksikobalamin |
| Digitoksin | Antibodi Fab digoksin |
| Besi | Deferoksamin |
| Isoniazid | Piridoksin |
| Timbal | BAL, EDTA, DMSA |
| Methemoglobinemia | Methelene Biru |
| Opiod | Nalokson |
| Alkokol beracun | Dialisis, Etanol Drip. Kemungkinan juga dapat menggunakan inhibitor enzim. |
| antidepresan trisiklik | Natrium bikarbonat |