ნიუ-იორკის მეტროპოლიტენი
| ნიუ-იორკის მეტროპოლიტენი | |
|---|---|
  | |
| ინფორმაცია | |
| ქვეყანა |  აშშ |
| ქალაქი |  ნიუ-იორკი |
| გახსნის თარიღი | 27 ოქტომბერი 1904 წ. |
| ხაზის სიგრძე | 1370 (გამოიყენება 1056) კმ. |
| სადგურთა რაოდენობა | 472 |
| ხაზთა რაოდენობა | 26 |
| მგზავრები დღეში | 5,675,700 2022 წლის მონაცემებით. |
| მგზავრები წელიწადში | 1,311,320,200 (2021) |
| ხაზების სქემა | |
 | |
ნიუ-იორკის მეტროპოლიტენი (ინგლ. New York City Subway) — უმსხვილესი მეტროპოლიტენი მსოფლიოში ხაზების სიგრძის მიხედვით; გაიხსნა 1904 წელს. ექსპლუატაციაში არსებული ხაზების საერთო სიგრძე შეადგენს 1370 კმ-ს (მათ შორის სამგზავროდ გამოიყენება 1056 კმ). სადგურების ოფიციალური რაოდენობაა 472, მარშრუტებისა — 28. მგზავრთა დღიურმა გამტარობამ შეადგინა 1,311,320,200 ადამიანი 2021 წელს.
მიუხედავად ტრადიციული სახელწოდებისა „subway“ (მიწისქვეშა), გზების დაახ. 40% მიწაზე ან მიწისზედა კონსტრუქციებზე გადის. მთელი სისტემა განცალკევებულია საგზაო მოძრაობისა ან ტრანსპორტის სხვა სახეობებისგან, ხაზებს შორის გადაკვეთების უმრალესობა მრავალდონიანი ლიანდაგების მეშვეობით ხორციელდება.
.
ისტორია
საქალაქო ტრანსპორტის პირველი მიწისზედა ხაზი ნიუ-იორკში დაახლოებით 1870 წელს გამოჩნდა, რომელიც დღევანდლამდე ვერ შემოინახა. დღემდე შემორჩენილი სექცია მიწისზედა ლიანდაგებისა 1885 წელს არის გახსნილი. უფრო ადრე, 1863 წელს ქალაქში გაიხსნა დღემდე მოქმედი მონაკვეთი, რომელიც იმხანად საორთქლმავლე გზისთვის გამოიყენებოდა.
ნიუ-იორკში პირველი მიწისქვეშა მონაკვეთების გახსნისას 1904 წლისთვის საქალაქო რკინიგზა ორ მსხვილ კერძო კომპანიას ეკუთვნოდა — BRT (Brooklyn Rapid Transit Company, მოგვიანებით Brooklyn-Manhattan Transit Corporation, BMT) და IRT (Interborough Rapid Transit Company, IRT : საგრაფოთაშორისო ჩქაროსნული ტრანსპორტი). თუმცა ქალაქის მთავრობა ტრანსპორტის განვითარებისთვის მნიშვნელოვან სახსრებს ხარჯავდა. ხაზების უმეტესობა ნიუ-იორკის ბიუჯეტიდან დაფინანსდა და ისე გადაეცა კომპანიებს არენდით.
ხაზები
დივიზიონი A — IRT
- ბროდვეი მე-7 ავენიუს ხაზი (ბრონქსი—მანჰეტენი—ბრუკლინი)
- 42-ე ქუჩის შატლი (მანჰეტენი)
- დაირ ავენიუ ლაინი (ბრონქსი)
- Eastern Parkway Line (ბრუკლინი)
- Flushing Line (მანჰეტენი—კუინზი)
- Jerome Avenue Line (ბრონქსი)
- Lenox Avenue Line (მანჰეტენი)
- Lexington Avenue Line (მანჰეტენი)
- Nostrand Avenue Line (ბრუკლინი)
- Pelham Line (ბრონქსი)
- White Plains Road Line (ბრონქსი)
დივიზიონი B — BMT
- 63rd Street Line (მანჰეტენი)
- Archer Avenue Line (ქვინსი)
- Astoria Line (ქვინსი)
- Brighton Line (ბრუკლინი)
- Broadway Line (ბრუკლინი)
- Brookin Loops (მანჰეტენი—ბრუკლინი)
- Canarsie Line (მანჰეტენი—ბრუკლინი)
- Culver Line (ბრუკლინი)
- Fourth Avenue Line (ბრუკლინი)
- Franklin Avenue Shuttle (ბრუკლინი)
- Jamaica Line (ბრუკლინი—ქვინსი)
- Myrtle Avenue Line (ბრუკლინი—ქვინსი)
- Sea Beach Line (ბრუკლინი)
- West End Line (ბრუკლინი)
დივიზიონი B — IND
- 63rd Street Line (მანჰეტენ-ქვინსი)
- Archer Avenue Line (ქვინსი)
- Concourse Line (ბრონქსი)
- Crosstown Line (ბრუკლინ-ქვინსი)
- Culver Line (ბრუკლინი)
- Eighth Avenue Line (მანჰეტენ-ბრუკლინი)
- Fulton Street Line (ბრუკლინ-ქვინსი)
- Queens Boulevard Line (ქვინსი)
- Rockaway Line (ქვინსი)
- Sixth Avenue Line (მანჰეტენი)
შემაერთებელი ხაზები
- 60th Street Tunnel Connection (ქვინსი) (BMT/IND)
- 63rd Street Lines (მანჰეტენი) (BMT/IND)
- ასტორია ლაინი/Flushing Line (BMT/IRT)
- Chrystie Street Connection (მანჰეტენი) (BMT/IND)
ბირთვები
- 207th Street Yard (მანჰეტენი) (IND/IRT)
- Coney Island Complex (ბრუკლინი) (BMT/IND)
- Concourse Yard (ბრონქსი) (IND/IRT)
- Linden Yard (ბრუქკლინი) (BMT/IRT/LIRR)