რუსინული ენა
რუსინული ენა (რუსინ. руска бешеда) — მიაკუთვნებენ სლავურ ენათა ოჯახის აღმოსავლურ ჯგუფს.რუსინულად საუბრობენ უკრაინაში, სლოვაკეთში, პოლონეთში, უნგრეთში, რუმინეთში და სერბეთში (ვოევოდინა) მცხოვრები რუსინები. ოფიციალური ენის სტატუსი აქვს სერბეთის მხარე ვოევოდინაში, სადაც კომპაქტურად ცხოვრობს 15 000-ზე მეტი რუსინი.
| რუსინული ენა руска бешеда/руски язик/русиньскый язык | |
| გავრცელებულია | უკრაინა, სლოვაკეთი, პოლონეთი, უნგრეთი, რუმინეთი, სერბეთი |
| მოლაპარაკეთა რაოდენობა | 610 000[1] აღწერით: ~ 50 000.[2] |
| ოფიციალური სტატუსი |  სერბეთი |
| ლინგვისტური კლასიფიკაცია | ინდოევროპული ენები
|
| დამწერლობის სისტემა | კირილიცა |
| ენის კოდები | sla |
| რუკა | |
 რუსინული ენის გავრცელების არეალი | |
| ვიკისივრცე | |
| ენის თარგი | {{Lang-rue}} |
| |
სხვადასხვა დროს იყო რუსინული ენის სტანდარდიზების მცდელობები, თუმცა არსებული რეალობის გამო, - ენის მატარებელთა გეოგრაფიულმა და პოლიტიკურმა დაქსაქსულობამ ხელი შეუშალა ამ სურვილის განხორციელებას.
რუსინული ენის სერბეთსა და ხორვატიაში არსებული დიალექტები მკვეთრად განსხვავდება ამავე ენის კარპატებში არსებული მეტყველებებისაგან.
ამ მიზეზით რუსინულს არცთუ იშვიათად ორ სხვადასხვა ენად, იუგოსლავურ-რუსინულად (ჩირილიცაზე - руска бешеда - ლატინიცაზე ruska bescheda) და კარპატულ რუსინულადაც (русиньскый язык, rusinsky jasyk) მოიხსენიებენ ენათმეცნიერები. რუსინული ენის აღმოსავლურსლავურ ჯგუფს მიკუთვნებენ.
დამწერლობა
მთავარი სტატია: რუსინული ანბანი.რუსინული დამწერლობა ეფუძნება კირილიცას და მოიცავს 36 ასო–ნიშანს (გრაფემას).
| # | დიდი ასო | პატარა ასო | სახელი | გამოქმა (IPA) | გამოთქმა (ქართულად) | ტრანსლიტერაცია (ISO 9) | Unicode |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | А | a | ა | [a] | ა | a | U+0410 / U+0430 |
| 2 | Б | б | ბე | [b] | ბ | b | U+0411 / U+0431 |
| 3 | В | в | ვე | [v] | ვ | v | U+0412 / U+0432 |
| 4 | Г | г | ჰე | [ɦ] | ჰ | h | U+0413 / U+0433 |
| 5 | Ґ | ґ | გე | [g] | გ | g | U+0490 / U+0491 |
| 6 | Д | д | დე | [d] | დ | d | U+0414 / U+0434 |
| 7 | Е | е | იე | [jie] | იე | e | U+0415 / U+0435 |
| 8 | Є | є | ჲე | [je] | იო | ë | U+0404 / U+0454 |
| 9 | Ё | ё | jo | [ʲo] | იო | ë | U+0401 / U+0451 |
| 10 | Ж | ж | ჟე | [ʒ] | ჟ | ž | U+0416 / U+0436 |
| 11 | З | з | ზე | [z] [zʲ] | ზ | z | U+0417 / U+0437 |
| 12 | І | і | ი | [i] | ი | i | U+0406 / U+0456 |
| 13 | Ї | ї | ჲი | [ji] | ი | i | U+0407 / U+0457 |
| 14 | И | и | ი | [ɪ] | ი | i | U+0418 / U+0438 |
| 15 | Ы | ы | y | [ɨ] | გაგრძელებული ი | y | U+042B / U+044B |
| 16 | Й | й | ი ნესკლადოვაიე и нескладовае | [j] | იი | j | U+0419 / U+0439 |
| 17 | К | к | კა | [k] | კ | k | U+041A / U+043A |
| 18 | Л | л | ელ | [ɫ] | ლ | l | U+041B / U+043B |
| 19 | М | м | em | [m] | მ | m | U+041C / U+043C |
| 20 | Н | н | ენ | [n] ~ [nʲ] | ნ | n | U+041D / U+043D |
| 21 | О | о | ო | [o] | ო | o | U+041E / U+043E |
| 22 | П | п | პე | [p] ~ [pʲ] | პ | p | U+041F / U+043F |
| 23 | Р | р | ერ | [r] ~ [rʲ] | რ | r | U+0420 / U+0440 |
| 24 | С | с | ეს | [s] ~ [sʲ] | ს | s | U+0421 / U+0441 |
| 25 | Т | т | ტე | [t] ~ [tʲ] | ტ | t | U+0422 / U+0442 |
| 26 | У | у | უ | [u] | უ | u | U+0423 / U+0443 |
| 27 | Ф | ф | ეფ | [f] ~ [fʲ] | ფ | f | U+0424 / U+0444 |
| 28 | Х | х | ხა | [x] ~ [xʲ] | ხ | h | U+0425 / U+0445 |
| 29 | Ц | ц | ცე | [ʦ] | ც | c | U+0426 / U+0446 |
| 30 | Ч | ч | ჩე | [ʧʲ] | ჩ | č | U+0427 / U+0447 |
| 31 | Ш | ш | შა | [ʃ] | შ | š | U+0428 / U+0448 |
| 32 | Щ | щ | შჩა | [ʃ] | შჩ | šč | U+0429 / U+0449 |
| 33 | Ю | ю | იუ | [ʲu] | იუ | û | U+042E / U+044E |
| 34 | Я | я | ია | [ʲa] | ია | â | U+042F / U+044F |
| 35 | Ь | ь | მიაკი ზნაკი мяккі знак | /ʲ/ | ’ | U+042C/ U+044C | |
| 36 | Ъ | ъ | მიაკი ზნაკი мяккі знак | [d] | ’ | U+042A/ U+044A |
იხილეთ აგრეთვე
რესურსები ინტერნეტში
- ტრანსკარპატიის ოლქში მცხოვრებთა რუსინული ენის ლექსიკონი დაარქივებული 2016-06-04 საიტზე Wayback Machine.
- Rusyn language at the World Academy of Rusyn Culture დაარქივებული 2008-05-09 საიტზე Wayback Machine.
- Ethnologue report for Rusyn
- Rusyn Greco Catholic Church in Novi Sad (Vojvodina-Serbia) დაარქივებული 2008-03-09 საიტზე Wayback Machine.