ფენიქსის კუნძულები

ფენიქსის კუნძულები
მშობ. სახელი: ინგლ. Phoenix Islands
	; ფენიქსის კუნძულების რუკა
გეოგრაფია
მდებარეობა	წყნარი ოკეანე
კოორდინატები	3°40′ ს. გ. 172°20′ დ. გ. / 3.667° ს. გ. 172.333° დ. გ.
კუნძულთა რაოდენობა	8
მთავარი კუნძული	აბარირინგა (კანტონი)
ფართობი	27,92 კმ²
კირიბატი
დემოგრაფია
მოსახლეობა	31 (2010)
სიმჭიდროვე	1,11 ად. /კმ²

ფენიქსის კუნძულები (ინგლ. Phoenix Islands) — არქიპელაგი წყნარ ოკეანეში, შედგება 8 ატოლისაგან და 2 წყალქვეშა რიფისაგან. ეკუთვნის კირიბატის რესპუბლიკას.

არქიპელაგის დასავლეთით მდებარეობს გილბერტის კუნძულები, აღმოსავლეთით — ლაინის კუნძულები (ცენტრალური პოლინეზიის სპორადები).

გეოგრაფია

კუნძულების მცენარეულობა მსგავსია მეზობელი გილბერტისა და ლაინის კუნძულების მცენარეულობისა: ქოქოსის პალმები (ზოგიერთ კუნძულზე იყო პლანტაციები), ლათ. Messerschmidia argentea და სხვა ბალახოვანი მცენარეები. ძუძუმწოვრებიდან კუნძულებზე ბინადრობენ ადამიანის მიერ აქ შემოყვანილი მხოლოდ პოლინეზიური ვირთხები. სანაპირო წყლები მდიდარია თევზით. ფენიქსის კუნძულების ბევრ კუნძულზე ბუდობენ ზღვის ფრინველები. კუნძულები ბირნი, მაკ-კინი და რავაკი (ფენიქსი) ზღვის ნაკრძალია.

ფენიქსის კუნძულები 2008 წლის 28 იანვრიდან მსოფლიოში ყველაზე დიდი ზღვის ნაკრძალია (ფართობი შეადგენს 410 500 კმ²-ს)^[1]. 2010 წელს მისი ტერიტორია იუნესკომ გამოაცხადა მსოფლიო მემკვიდრეობად.

ატოლი/კუნძული/რიფი	კუნძულის ფართობი, კმ²	ლაგუნა, კმ²	მოსახლეობა, ად. (2010)	კოორდინატები	სტატუსი
ატოლები
აბარირინგა (კანტონი)	9,15	50	31	2°50′ ს. გ. 171°43′ დ. გ. / 2.833° ს. გ. 171.717° დ. გ. / -2.833; -171.717	კირიბატი
ბირნი	0,2	0,02^*	—	3°35′ ს. გ. 171°31′ დ. გ. / 3.583° ს. გ. 171.517° დ. გ. / -3.583; -171.517	კირიბატი
მაკ-კინი	0,57	0,2^*	—	3°36′ ს. გ. 174°08′ დ. გ. / 3.600° ს. გ. 174.133° დ. გ. / -3.600; -174.133	კირიბატი
მანრა (სიდნი)	4,4	2,2^*	—	4°27′ ს. გ. 171°15′ დ. გ. / 4.450° ს. გ. 171.250° დ. გ. / -4.450; -171.250	კირიბატი
ნიკუმარორო (გარდნერი)	4,1	4	—	4°40′ ს. გ. 174°31′ დ. გ. / 4.667° ს. გ. 174.517° დ. გ. / -4.667; -174.517	კირიბატი
ორონა (ჰული)	3,9	30	—	4°30′ ს. გ. 172°10′ დ. გ. / 4.500° ს. გ. 172.167° დ. გ. / -4.500; -172.167	კირიბატი
რავაკი (ფენიქსი)	0,5	0,5	—	3°43′ ს. გ. 170°43′ დ. გ. / 3.717° ს. გ. 170.717° დ. გ. / -3.717; -170.717	კირიბატი
ენდერბერი	5,1	0,6^*	—	3°08′ ს. გ. 171°05′ დ. გ. / 3.133° ს. გ. 171.083° დ. გ. / -3.133; -171.083	კირიბატი
წყალქვეშა რიფები
კარონდელეტი	—	?	—	1°36′ ს. გ. 174°57′ დ. გ. / 1.600° ს. გ. 174.950° დ. გ. / -1.600; -174.950	კირიბატი
უინსლოუ	—	1	—	5°34′ ს. გ. 173°51′ დ. გ. / 5.567° ს. გ. 173.850° დ. გ. / -5.567; -173.850	კირიბატი
ფენიქსის კუნძულები	27,92	84,5	31
^* ვარსკვლავით აღნიშნული ლაგუნების ფართობი შედის კუნძულის ფართობში, რადგან მათი წყლები ტიპური ატოლებისგან გაბსხვავებით მთლიანად იზოლირებულია ოკეანისგან.

ისტორია

კუნძულების ადრეული ისტორია არაა შესწავლილი. მხოლოდ ისაა ცნობილი, რომ კუნძული მანრა (სიდნი) ევროპელების მოსვლამდე დასახლებული იყო პოლინეზიელებით (ამას ამტკიცებს კუნძულზე არქეოლოგიური გათხრები). თვითონ ფენიქსის კუნძულები აღმოაჩინეს ევროპული და ამერიკული გემებით XIX საუკუნეში. შემდგომში ისინი გახდნენ წყნარი ოკეანის კუნძულებზე გუანოს მოპოვების მწარმოებელი კომპანიის ინტერესის ობიექტი. ამან მნიშვნელოვანი ზიანი მიაყენა კუნძულების ფლორას და ფაუნას.

1979 წლის 12 ივლისს კირიბატისთვის დამოუკიდებლობის მინიჭებამდე ფენიქსის კუნძულები ეკუთვნოდა დიდ ბრიტანეთს.

მოსახლეობა

არქიპელაგის ყველა კუნძული, კუნძულ აბარირინგას (კანტონი) გარდა, რომელზეც ცხოვრობს 31 ადამიანი (2010)^[2], დაუსახლებელია.

სქოლიო

[1]

[2]

Search

ფენიქსის კუნძულები

სარჩევი

გეოგრაფია

ისტორია

მოსახლეობა

სქოლიო

მშობ. სახელი: ინგლ. Phoenix Islands
ფენიქსის კუნძულების რუკა
გეოგრაფია
მდებარეობა	წყნარი ოკეანე
კოორდინატები	3°40′ ს. გ. 172°20′ დ. გ. / 3.667° ს. გ. 172.333° დ. გ. / -3.667; -172.333
კუნძულთა რაოდენობა	8
მთავარი კუნძული	აბარირინგა (კანტონი)
ფართობი	27,92 კმ²
კირიბატი
დემოგრაფია
მოსახლეობა	31 (2010)
სიმჭიდროვე	1,11 ად. /კმ²