XIV Луи
XIV Луи де Бурбон немесе Ұлы Луи (фр. Louis le Grand), туған кезіндегі аты Луи-Дьёдонне («Құдай берген», фр. Louis-Dieudonné), лақап аты «Күн-король» (фр. Louis XIV Le Roi Soleil), (05.09.1638, Сен-Жермен-ан-Ле —01.09.1715, Версаль) — Францияның және Наварра корольдігінің королі. 1643 жылдың 14 мамырдан бастап 72 жыл билікте болған, бұл Еуропа монархтарының арасындағы ел басқарудан ең ұзақ мерзім.
| XIV Луи фр. Louis XIV | |||
.jpg) | |||
| Лауазымы | |||
|---|---|---|---|
| |||
| 14 мамыр 1643 — 1 қыркүйек 1715 | |||
| (Лақап аты Күн-король) | |||
| Тәж кигізу жорасы | 7 маусым 1654, Реймс соборы, Реймс | ||
| Ізашары | ХІІІ Луи | ||
| Ізбасары | XV Луи | ||
| Мұрагері | 1643—1661: Орлеандық І Филипп 1661—1711: Ұлы дофин Луи 1711—1712: Луи, Бургунд герцогі 1712: Луи, Бретон герцогі 1712—1715: XV Луи | ||
| Өмірбаяны | |||
| Дүниеге келуі | 5 қыркүйек 1638 Сен-Жермен-ан-Ле | ||
| Қайтыс болуы | 1 қыркүйек 1715 (76 жас) Версаль | ||
| Династия | Бурбондар | ||
| Әкесі | XIII Луи | ||
| Жұбайы | 1) Аустриялық Мария Терезия 2) Франсуаза де Ментенон | ||
| Балалары | 1-некеден: ұлдары Ұлы дофин Луи, Филипп, Луи-Франсуа қыздары Анна-Елизабет, Мария-Анна, Мария-Тереза Көптеген некесіз туған балалары | ||
| Қолтаңбасы |  | ||
| XIV Луи Ортаққорда | |||
өңдеу  | |||
XIII Луидің баласы. 1661 жылға дейін билік іс жүзінде кардинал Мазаринидің қолында болды.
Жас кезінде Фронда соғысын көрген Луи абсолютті монархияның және корольдардың «құдаймен тең» құқықтары болуын жақтаған. «Мемлекет - ол мен!» деген атақты сөйлемшені тап осы Луи айтқан деп есептеледі.
Луидің билік кезеңі Францияның бірігіп нығаюымен, оның әскери күштерінің, елдің саяси жағындағы салмағының ұлғаюымен және жалпы интеллектуалды, мәдени тарапынан көркемдеуімен сипатталады. Бұл кезен Францияның тарихына «Ұлы ғасыр» (фр. Grand Siècle атымен кірді. Сонымен бірге, дәл осы кезде көпжылдық шиеленіскен әскери жанжадар туындап, нәтижесінде салықтар үлкейді. Осы жағдайдың саласынан халық арасында наразылақ туындап, халық көтерілістерге алып келген. Ал дінге еріктік туралы «Нант эдиктінің» күшін жойғызған «Эдикт Фонтенблоны» қабылдағаннан кейін 200 мыңнан астам гугеноттар Франциядан жер аударуға мәжбүр болған.
Франция үшін тиімді Вестфаль (1648) және Пиреней (1659) бітімдері жасалды. Ол көп соғысты, 1681 жылы Страсбургты қосып алды. Шіркеуді бағындыру үшін папа XI Иннокентийге қарсы күресті. Янсеншілдер мен кальвиншілерді қуғынға ұшыратты. Халықты аяусыз езіп, наразылық туғызды да, еңбекші бұқара көтерілісі өріс қалды.[1]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
