ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ
ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನವು ಭೌತಿಕ, ಜೈವಿಕ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ವಿಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು (ಪರಿಸರಶಾಸ್ತ್ರ , ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ, ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ, ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಸ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನ, ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರ, ಖನಿಜಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಮುದ್ರಶಾಸ್ತ್ರ, ಲಿಮ್ನಾಲಜಿ, ಮಣ್ಣಿನ ವಿಜ್ಞಾನ, ಭೂವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಭೌತಿಕ ಭೌಗೋಳಿಕತೆ ಮತ್ತು ವಾತಾವರಣ ವಿಜ್ಞಾನ ಸೇರಿದಂತೆ) ಸಂಯೋಜಿಸುವ ಅಂತರಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ.[೧] ಇಂದು ಇದು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಸಮಗ್ರ, ಪರಿಮಾಣಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಅಂತರಶಿಸ್ತೀಯ ವಿಧಾನವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.[೨]
ಪರಿಸರ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾನವ ಸಂಬಂಧಗಳು, ಪರಿಸರದ ಬಗೆಗಿನ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಗ್ರಹಿಕೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ಪರಿಸರ ಅಭಿಯಂತ್ರಿಕೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಂಶದಲ್ಲೂ ಪರಿಸರ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.
ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಭೂಮಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ತಿಳುವಳಿಕೆ, ಪರ್ಯಾಯ ಇಂಧನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ, ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ತಗ್ಗಿಸುವಿಕೆ, ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಪರಿಣಾಮಗಳಂತಹ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಪರಿಸರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಭೌತಿಕ, ರಾಸಾಯನಿಕ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು ಜಾಗ ಮತ್ತು ಕಾಲದ ಸಂಬಂಧಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಿಮಾಣಾತ್ಮಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.
ಪರಿಭಾಷೆ
ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ "ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ" ಮತ್ತು "ಪರಿಸರ ಶಾಸ್ತ್ರ" ಪದಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ಎಂಬಂತೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ತಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ, ಪರಿಸರ ಶಾಸ್ತ್ರವು ಜೀವಿಗಳ ನಡುವಿನ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಪರಿಸರದೊಂದಿಗಿನ ಸಂವಹನವನ್ನು (ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆ) ಮಾತ್ರ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಪರಿಸರ ಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಶುದ್ಧವಾಗಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ಅಥವಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನದ ಉಪವಿಭಾಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು. ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ, ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಕೆಲಸದ ನಡುವೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾಮ್ಯವಿದೆ.
ಅ೦ಗಗಳು
ವಾತಾವರಣ ವಿಜ್ಞಾನಗಳು
ವಾಯುಮಂಡಲದ ವಿಜ್ಞಾನಗಳು ಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣದ ಕುರಿತದ್ದಾಗಿವೆ, ಇತರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಅದರ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ. ವಾಯುಮಂಡಲದ ವಿಜ್ಞಾನಗಳು ಹವಾಮಾನಶಾಸ್ತ್ರ, ಹಸಿರುಮನೆ ಅನಿಲ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು, ವಾಯುಗಾಮಿ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳ ವಾತಾವರಣದ ಪ್ರಸರಣ ಮಾದರಿ[೩][೪] , ಶಬ್ದ ಮಾಲಿನ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಧ್ವನಿ ಪ್ರಸರಣ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಬೆಳಕಿನ ಮಾಲಿನ್ಯದ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು.
ಪರಿಸರ ಶಾಸ್ತ್ರ
ಪರಿಸರ ಶಾಸ್ತ್ರವು ಜೀವಿಗಳ ನಡುವಿನ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಪರಿಸರದೊಂದಿಗಿನ ಸಂವಹನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಪರಿಸರ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಜೀವಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಪರಿಸರದ ಕೆಲವು ಭೌತಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡುವರು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ರಾಸಾಯನಿಕ ಅಂಶ; ಅಥವಾ ಅವರು ವಿಭಿನ್ನ ಜೀವಿಗಳ ಎರಡು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ನಡುವಿನ ಕೆಲವು ಸಹಜೀವನದ ಅಥವಾ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಸಂಬಂಧಗಳ ಮೂಲಕ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡಬಹುದು.
ಪರಿಸರ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ
ಪರಿಸರ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರವು ಪರಿಸರದಲ್ಲಿನ ರಾಸಾಯನಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಅಧ್ಯಯನವಾಗಿದೆ. ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣಿನ ಮಾಲಿನ್ಯ, ಗಾಳಿ ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಮಾಲಿನ್ಯ ಸೇರಿವೆ.
ಭೂವಿಜ್ಞಾನ
ಭೂವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಪರಿಸರ ಭೂಗರ್ಭಶಾಸ್ತ್ರ, ಪರಿಸರ ಮಣ್ಣಿನ ವಿಜ್ಞಾನ, ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಹೊರಪದರದ ವಿಕಾಸ ಸೇರಿವೆ. ಕೆಲವು ವರ್ಗೀಕರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಸಮುದ್ರಶಾಸ್ತ್ರ ಸೇರಿದಂತೆ ಜಲವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು.
