ವಿಮಾನ (ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ)

ವಿಮಾನವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಭಾರತದ ಒಡಿಶಾದ ಹಿಂದೂ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಗರ್ಭಗೃಹದ ಮೇಲಿನ ರಚನೆ. ಕಳಿಂಗ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಬಳಸುವ ಒಡಿಶಾದ ಮಾದರಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಮಾನವು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ರಚನೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಪಶ್ಚಿಮ ಹಾಗೂ ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳ ಶಿಖರ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ದೊಡ್ಡ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ, ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೃಹತ್ ದ್ವಾರಗೃಹಗಳು ಅಥವಾ ಗೋಪುರಗಳಿಗಿಂತ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ, ಗೋಪುರಗಳು ಅತ್ಯಂತ ತಕ್ಷಣ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿರುವ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಘಟಕಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ವಿಮಾನವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಿರಮಿಡ್ ಆಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಲವು ಅಂತಸ್ತುಗಳು ಅಥವಾ ತಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಎರಡು ಗುಂಪುಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ: ನಾಲ್ಕು ತಲಗಳವರೆಗೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜಾತಿ ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಐದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ತಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮುಖ್ಯ ವಿಮಾನಗಳು.^[೧][೨]