Janis Joplin
Janis Lyn Joplin[1] (z. 19ê kanûna paşînê 1943an - m. 4ê çiriya pêşînê 1970an) stranbêj û muzîkvaneke amerîkî bû. Wek yek ji stêrkên rockê yên herî serketî û pir naskirî yên serdema xwe, ew bi vokalên xwe yên mezosoprano[2] û prograên dikê yên "elektrîk" dihat nas kirin.[3][4]
| Jidayikbûn | |
|---|---|
| Mirin | |
| Cihê goristanê | Okyanûsa Mezin, veşartina li deryayê (en) |
| Navê jidayikbûnê | Janis Lyn Joplin |
| Bernav | Pearl |
| Serdem | |
| Hevwelatî | |
| Perwerde | |
| Pîşe | |
| Salên çalak | - |
| Dê | Dorothy Bonita Joplin (d) |
| Qada xebatê | Bestekarî (en) |
| Tevger | |
| Tessiture | |
| Instruments | |
| Labels | |
| Şêweyên hunerê | |
| Malper | |
| Xelat | Star on Hollywood Walk of Fame (d) Rock and Roll Hall of Fame (en) () Xelata Grammy Lifetime Achievement () |
| Dîskografî | Dîskografiya Janis Joplin (d) |
Di sala 1967an de, Joplin piştî xuyabûna li Festîvala Popê ya Monterey, bû xwediyê navûdengek. Li wir ew stranbêja sereke ya koma rocka psîkodelîk a Big Brother and the Holding Company ji San Francisco bû.[5][6][7] Piştî ku bi komê re du albûm derxist, ew ji Big Brother derket da ku wekî hunermendek solo berdewam bike. Ew li festîvala Woodstock û di gera trênê ya Festival Express de xuya bû. Pênc kilamên Joplin gihîştin Billboard Hot 100, di nav wan de pêlavek strana Kris Kristofferson "Me and Bobby McGee", ku di adarê 1971an de gihîşt jimareya yekê.[8] Stranên wê yên herî populer guhertoyên wê yên "Piece of My Heart", "Cry Baby", "Down on Me", "Ball and Chain", "Summertime", û strana wê ya orjînal "Mercedes Benz", ku tomarkirina wê ya dawîn bû. [9][10]
Joplin di sala 1970an de, di 27 saliya xwe de, piştî derxistina sê albûm (du bi Big Brother and the Holding Company û yek albûmek solo) ji ber dozek zêde ya eroînê mir. Albuma solo ya duyemîn, Pearl, di kanûna pêşînê 1971an de, tenê sê meh piştî mirina wê, hat derxistin. Album di nexşeyên Billboard de gihîşt hejmara yekê. Di sala 1995an de ew xistin nava Salona Rûmetê ya Rock and Rollê. Rolling Stone Joplin di sala 2004an de di lîsteya 100 Hunermendên Herî Mezin ên Hemî Deman de di rêza 46an de cih girt[11] û di lîsteya 2008an de jî di lîsteya 100 Stranbêjên Herî Mezin ên Hemû Deman de di rêza 28an de cih girt. Ew yek ji muzîkjenên herî firotan ên DYAyê dimîne.[12]