Fikambanan' ny Firenena Mpanondrana Solitany
Ny Fikambanan' ny Firenena Mpanondrana Solitany, izay hafohezina amin' ny hoe OPEC amin' ny teny anglisy, na OPEP amin' ny teny frantsay, dia fikambanana iraisam-pirenena, dia misy firenena miisa 13, noforonin' ny firenena vdimy (Iràna, Iràka, Kôety, Arabia Saodita, ary Venezoela) tao Bagdad any Iràka tamin' ny 10-14 Septambra 1960, ary nanomboka tamin' ny taona 1965 dia nisy ny foibeny tao Vienna any Aotrisy, na dia tsy firenena mpikambana ao aza i Aotrisy.
Atao hoe Organization of the Petroleum Exporting Countries (OPEC) izy amin' ny teny anglisy fa Organisation des pays exportateurs de pétrole (OPEP) kosa amin' ny teny frantsay.
Ny fananganana ny OPEC dia nanamarika kihon-dalana mankany amin' ny fiandrianam-pirenena amin' ny harena voajanahary, ary ny fanapahan-kevitry ny OPEC dia nandray anjara lehibe teo amin' ny tsenan-tsolika manerantany sy ny fifandraisana iraisam-pirenena.
Tamin' ny taompolo 1960 sy 1970, ny OPEC dia nahomby tamin' ny fanavaozana ny rafi-pamokarana solitany eran-tany ka amin' izay dia eo am-pelatanan' ny firenena mpamokatra solitany ny fahefana mpanapa-kevitra sy ny ankamaroan' ny tombom-barotra. Nanomboka tamin' ny taona 1980 dia nisy fiantraikany voafetra teo amin' ny tolotra solitany maneran-tany sy ny fahamarinan-toeran' ny vidin-tsolika ny OPEC.
Mety ho mafy ny vokatry ny asan' ny OPEC rehefa miteraka fahatapahana maharitra ny famatsiana solitany ny ady na ny korontana anatiny amin' ny firenena. Tamin' ny taona 1970, ny famerana ny famokarana solitany dia nitarika fiakarana be eo amin' ny vidin-tsolika sy eo amin' ny fidiram-bola ary eo amin' ny harenan' ny OPEC, izay misy vokany maharitra sy nihatra amin' ny toekarena maneran-tany. Tamin' ny taona 1980 dia nanomboka nametraka tanjom-pamokarana (ampahany tokony ho vokarina) ho an' ny firenena mpikambana tsirairay ny OPEC; amin' ny ankapobeny, rehefa mihena ny anjara famokarana dia mitombo ny vidin-tsolika. Nitranga izany vao haingana noho ny fanapahan-kevitry ny fikambanana tamin' ny taona 2008 sy 2016 nisakana ny tolotra be loatra.
Io fikambanana io dia natao handrindra sy hampiray ny pôlitika mikasika ny solitany ao amin' ny firenena mpikambana ao ary natao hahazoana antoka ny tsifiovaovan' ny tsenan-tsolika mba hahazona famatsiana tsy tapaka ho an' ny mpanjifa solitany ary fidiram-bola tsy tapaka ho an' ny mpamokatra ary fiverenana amin' ny ara-drariny amin' ny kapitaly ho an' ny mpampiasa vola amin' ny orinasan-tsolitany.
Tamin' ny volana Septambra 2018, ny firenena 13 mpikambana dia niantoka ny 44 %n' ny famokarana solitany eran-tany ary 81,5 % n' ny tahirin-tsolitany eran' izao tontolo izao, izay nahatonga ity fikambanana ity hisy fiantraikany lehibe amin' ny vidin' ny solitany eran-tany izay nofaritan' ny antsoina hoe "Seven Sisters" ("Mpirahavavy Fito") izay ivondronan' ny orinasan-tsolitany goavana maro.
Araky ny Energy Information Administration (EIA) amerikanina dia manan-danja amin’ ny fiovan' ny vidin-tsolika ny famokarana solitanin' ny firenen' i OPEC. Mametraka tanjom-pamokarana ho an’ ny firenena mpikambany ny OPEC, ary rehefa hakeleziny ny tanjom-pamokarana dia miakatra hatrany ny vidin' ny solitany.
Ny mpahay toekarena dia namaritra ny OPEC ho ohatra fianarana momba ny fikambanan' orinasa izay miara-miasa amin' ny fampihenana ny fifaninanana eo amin' ny tsena, nefa ny fifampidinihany dia arovan' ny foto-pisainanana momba ny fiarovana ny fanjakana eo ambanin' ny lalàna iraisam-pirenena.
Tamin' ny taona 2014 dia firenena mpikambana roa ambin' ny folo no ao amin' ny OPEC: i Aljeria, i Angôla, i Ekoadôra, i Iràna, i Iràka, i Kôeity, i Libia, i Nizerià, i Katara, i Arabia Saodita, ny Emirata Arabo Mitambatra ary i Venezoela.
Ny mpikambana ao amin' ny OPEC amin' izao fotoana izao dia i Alzeria, i Angôla, i Ginea Ekoatôrialy, i Gabôna, Iràna, i Iràka, i Kôety, i Libia, i Nizerià, ny Repoblikan' i Kôngô, i Arabia Saodita, ny Emirata Arabo Mitambatra ary i Venezoela. I Ekoadôra sy i Indônezia ary i Katara dia mpikambana ao amin' ny OPEC taloha.
Vondrona lehibe kokoa antsoina hoe OPEC+ no niforona tamin' ny faramparan' ny taona 2016 mba hifehy bebe kokoa ny tsenan' ny solitany maneran-tany. Ny OPEC+ dia ahitana ny mpikambana ao amin' ny OPEC sy firenena hafa tsy mpikambana ao: i Azerbaijàna, i Bareina, i Broney, i Kazakstàna, i Malezia, i Meksika, i Ômana, i Filipina, i Rosia, i Sodàna Atsimo ary i Sodàna.).
Firenena mpikambana ankehitriny
| Firenena | Faritra | Lasa mpikambana[1] | Isam-ponina (July 2012)[2] | Velarantany (km²)[3] | Vokatra (Barika/andro) |
|---|---|---|---|---|---|
 Aljeria | Afrika | 1969 | 37 367 226 | 2 381 740 | 2 125 000 (faha-16) |
 Angola | Afrika | 2007 | 18 056 072 | 1 246 700 | 1 948 000 (faha-17) |
 Ekoadôro | Amerika Atsimo | (1973) 2007[A 1] | 15 223 680 | 283 560 | 485 700}} (faha-30) |
 Iran | Afovoany Atsinanana | 1960[A 2] | 78 868 711 | 1 648 000 | 4 172 000 (faha-4) |
 Iraka | Afovoany Atsinanana | 1960[A 2] | 31 129 225 | 437 072 | 3 200 000 (faha-7) |
 Koety | Afovoany Atsinanana | 1960[A 2] | 2 646 314 | 17 820 | 2 494 000 (faha-10) |
 Libia | Afrika | 1962 | 5 613 380 | 1 759 540 | 2 210 000 (faha-15) |
 Nijeria | Afrika | 1971 | 170 123 740 | 923 768 | 2 211 000 (faha-14) |
 Katara | Afovoany Atsinanana | 1961 | 1 951 591 | 11 437 | 1 213 000 (faha-21) |
 Arabia Saodita | Afovoany Atsinanana | 1960[A 2] | 26 534 504 | 2 149 690 | 8 800 000 (faha-2) |
 Emiraty Arabo Mikambana | Afovoany Atsinanana | 1967 | 5 314 317 | 83 600 | 2 798 000 (faha-8) |
 Venezoela | Amerika Atsimo | 1960[A 2] | 28 047 938 | 912 050 | 2 472 000 (faha-11) |
| Isa manontolo | 369 368 429 | 11 854 977 km² | 33 327 700 barika/andro | ||