രാഷ്ട്രപതി ഭവൻ

Rashtrapati Bhavan
Rashtrapati Bhavan
	Location in ന്യൂഡൽഹി, ഡൽഹി, ഇന്ത്യ
പഴയ പേര്‌	Viceroy's House
മറ്റു പേരുകൾ	Presidential House
അടിസ്ഥാന വിവരങ്ങൾ
വാസ്തുശൈലി	Delhi Order
സ്ഥാനം	രാജ്പഥ്, ന്യൂഡൽഹി, ഡൽഹി, ഇന്ത്യ
നിർദ്ദേശാങ്കം	28°36′52″N 77°11′59″E / 28.61444°N 77.19972°E
Current tenants	ദ്രൗപദി മുർമു; (രാഷ്ട്രപതി);
നിർമ്മാണം ആരംഭിച്ച ദിവസം	1912
പദ്ധതി അവസാനിച്ച ദിവസം	1929; 95 years ago
Opened	1931; 93 years ago
സാങ്കേതിക വിവരങ്ങൾ
Size	130 hectare (321 acre)
തറ വിസ്തീർണ്ണം	200,000 sq ft (19,000 m2)
രൂപകൽപ്പനയും നിർമ്മാണവും
വാസ്തുശില്പി	Edwin Lutyens
വെബ്സൈറ്റ്
	rashtrapatisachivalaya.gov.in

ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രപതിയുടെ ഔദ്യോഗിക വസതിയാണ് രാഷ്ട്രപതിഭവൻ. ന്യൂ ഡൽഹിയിലെ റെയ്സീന കുന്നുകളിൽ ആണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. 1950 വരെ വൈസ്രോയിയുടെ കൊട്ടാരമായിരുന്നതിനാൽ വൈസ്രോയിയുടെ ഭവനം എന്നാണ് ഇത് അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്. 1931 ജനുവരി 23 ന് ആദ്യ താമസക്കാരനായ ഇർവിൻ പ്രഭു ഇവിടെ താമസം തുടങ്ങി. ലോകരാഷ്ട്രത്തലവന്മാരുടെ വസതികളിൽ ഏറ്റവും വലുത് എന്ന സ്ഥാനം ഇപ്പോഴും രാഷ്ട്രപതി ഭവനത്തിനു തന്നെയാണ്.^[3] ^[4]

Short Film about Rashtrapati Bhavan

ചരിത്രം

ബ്രിട്ടീഷ് രാജാവായ ജോർജ്ജ് അഞ്ചാമൻ ബ്രിട്ടീഷ് ഇൻഡ്യയുടെ തലസ്ഥാനം കൽക്കട്ടയിൽ നിന്നും ഡൽഹിയിലേക്ക് മാറ്റാൻ തീരുമാനിച്ചതാണ് രാഷ്ട്രപതി ഭവന്റെ നിർമാണത്തിന് കാരണമായത്.ഫോർട്ട് വില്യം ഗവർണർ ജനറൽ പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആരംഭം വരെ കൽക്കട്ടയിലെ ബെൽവെദെരെ ഹൗസിൽ താമസിച്ചിരുന്നു.വെല്ലസ്ലി പ്രഭു, 'ഇന്ത്യ ഒരു കൊട്ടാരത്തിൽ നിന്ന് ഭരിക്കണം, ഒരു നാട്ടിൻപുറത്തെ വീട്ടിൽ നിന്നല്ല' എന്ന് പറഞ്ഞു, 1799 നും 1803 നും ഇടയിൽ ഒരു വലിയ മാളിക നിർമ്മിക്കാൻ ഉത്തരവിട്ടു, 1854 ൽ കൽക്കട്ടയിലെ ഗവൺമെന്റ് ഹൗസ് (ഇപ്പോൾ രാജ് ഭവൻ, കോൽക്കത്ത) നിർമ്മിച്ചു.ബംഗാൾ ലെഫ്റ്റനന്റ് ഗവർണർ അവിടെ താമസമെടുത്തു. ഇന്ത്യയുടെ തലസ്ഥാനം കൽക്കത്തയിൽ നിന്ന് ഡൽഹിയിലേക്ക് മാറ്റാൻ 1911 ഡിസംബറിൽ ഡൽഹി ദർബാറിൽ തീരുമാനിച്ചതിനെ ത്തുടർന്ന് ബ്രിട്ടീഷ് വൈസ്രോയിക്കായി ന്യൂ ഡെൽഹിയിൽ ഒരു വസതി നിർമ്മിക്കാനുള്ള തീരുമാനം കൈക്കൊണ്ടു.പഴയ ഡല് ഹിയുടെ തെക്ക് അറ്റത്തുള്ള ന്യൂഡല് ഹി എന്ന പുതിയ നഗരത്തിനുള്ള പദ്ധതി ഡല് ഹി ദര് ബാറിനു ശേഷം വികസിപ്പിച്ചെടുത്തപ്പോള് ഇന്ത്യയുടെ വൈസ്രോയിക്കുള്ള പുതിയ കൊട്ടാരത്തിന് വലിയ വലുപ്പവും പ്രമുഖ സ്ഥാനവും നല് കി. വൈസ്രോയിയുടെ വീട് നിർമ്മാണം ആരംഭിക്കാൻ ഏകദേശം 4,000 ഏക്കർ ഭൂമി ഏറ്റെടുത്തു, 1911 നും 1916 നും ഇടയിൽ അവിടെ നിലനിന്നിരുന്ന റൈസിന, മാൽച്ച ഗ്രാമങ്ങളും അവരുടെ 300 കുടുംബങ്ങളും 1894 ലെ ഭൂമി ഏറ്റെടുക്കൽ നിയമപ്രകാരം മാറ്റിസ്ഥാപിച്ചു.

നഗരആസൂത്രണ പ്രക്രിയയിലെ ഒരു പ്രധാന അംഗമായ ബ്രിട്ടീഷ് വാസ്തുശില്പി എഡ്വിൻ ലാൻഡ്സീർ ലുട്ടെൻസിന് പ്രാഥമിക വാസ്തുവിദ്യാ ഉത്തരവാദിത്തം നൽകി. 1912 ജൂൺ 14-ന് സിംലയിൽ നിന്ന് ഹെർബർട്ട് ബേക്കറിനെ ലൂട്ടെൻസ് അയച്ച യഥാർത്ഥ രേഖാചിത്രങ്ങളുമായി വളരെ സാമ്യമുള്ളതാണ് ഇന്നത്തെ രാഷ്ട്രപതി ഭവൻ. ഇന്ത്യൻ വാസ്തുവിദ്യയിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ട് നിറങ്ങളും വിശദാംശങ്ങളും ഉപയോഗിച്ച് ലുട്ടെൻസ് കൊട്ടാരത്തിന്റെ രൂപരേഖ തയാറാക്കി.വൈസ്രോയിയുടെ സഭയിലും സെക്രട്ടറിയേറ്റുകളിലും പ്രവർത്തിക്കാൻ നിയോഗിക്കപ്പെട്ട ലുട്ടെൻസും ബേക്കറും സൗഹൃദപരമായ ാണ് തുടങ്ങിയത്. വൈസ്രോയിയുടെ വീടിനു മുന്നിലുള്ള രണ്ട് സെക്രട്ടറിയേറ്റ് കെട്ടിടങ്ങളുടെ പണിക്കായി ബേക്കറിനെ നിയോഗിച്ചിരുന്നു. റെയ്സിന ഹില്ലിന്റെ മുകളിൽ വൈസ്രോയിയുടെ വീട്,രണ്ട് സെക്രെടിയേറ്റുകൾ താഴ്ത്തിക്കൊണ്ട് എന്നതായിരുന്നു യഥാർത്ഥ പദ്ധതി.പിന്നീട് ഇത് 400 വാര പിന്നിലേക്ക് നിർമ്മിക്കാനും രണ്ട് കെട്ടിടങ്ങളും പീഠഭൂമിക്ക് മുകളിൽ സ്ഥാപിക്കാനും തീരുമാനിച്ചു. വൈസ്രോയിയുടെ സഭ കൂടുതൽ ഉയരണമെന്ന് ലുട്ടെൻസ് ആഗ്രഹിച്ചെങ്കിലും, ഉദ്ദേശിച്ച സ്ഥാനത്ത് നിന്ന് അത് തിരികെ നീക്കാൻ അദ്ദേഹം നിർബന്ധിതനായി, ഇത് ബേക്കറുമായുള്ള തർക്കത്തിൽ കലാശിച്ചു. പൂർത്തിയാക്കിയ ശേഷം, ലുട്ടെൻസ് ബേക്കറുമായി തർക്കിച്ചു, കാരണം കെട്ടിടത്തിന്റെ മുൻവശത്തെ കാഴ്ച റോഡിന്റെ ഉയർന്ന കോണിൽ അവ്യക്തമായിരുന്നു.ല്യൂട്ടിയൻസ് ഇത് പരിഹരിക്കുന്നതിനായി ശ്രെമം നടത്തിയെങ്കിലും വിജയിച്ചില്ല.ഇരുവശത്തും ഭിത്തികൾ നിലനിർത്തിക്കൊണ്ട് വൈസ്രോയിയുടെ വീട്ടിലേക്ക് ഒരു നീണ്ട ചെരിഞ്ഞ ഗ്രേഡ് ഉണ്ടാക്കാൻ ല്യൂട്ടിയൻസ് ആഗ്രഹിച്ചു. ഇത് വീടിന്റെ പുറകിൽ നിന്ന് ഒരു കാഴ്ച നൽകുമെങ്കിലും, സെക്രട്ടേറിയറ്റ് കെട്ടിടങ്ങൾക്കിടയിലുള്ള ചതുരത്തിലൂടെയും ഇത് വെട്ടിക്കുറയ്ക്കും.പിന്നീടുള്ള നിർമാണം വൈസ്രോയിയുടെ കൊട്ടാരം കാണാൻ കൂടുതൽ ബുദ്ധിമുട്ടാക്കി.1916-ൽ ഇംപീരിയൽ ഡെൽഹി കമ്മിറ്റി ഗ്രേഡിയന്റ് മാറ്റാനുള്ള ലുട്ടെൻസിന്റെ നിർദ്ദേശം തള്ളിക്കളഞ്ഞു. ഒരു നല്ല വാസ്തുശില്പ രൂപകൽപ്പന ചെയ്യുന്നതിനേക്കാൾ പണം സമ്പാദിക്കുന്നതിനും സർക്കാരിനെ സന്തോഷിപ്പിക്കുന്നതിനുമാണ് ബേക്കർ കൂടുതൽ ശ്രദ്ധ പുലർത്തുന്നതെന്ന് ലുട്ടെൻസ് കരുതി.

ഇരുപത് വർഷത്തോളം എല്ലാ വർഷവും ഇന്ത്യയ്ക്കും ഇംഗ്ലണ്ടിനുമിടയിൽ സഞ്ചരിച്ച ലുട്ട്യൻസ് ഇരു രാജ്യങ്ങളിലും വൈസ്രോയിയുടെ വീടിന്റെ നിർമ്മാണത്തിനായി പ്രവർത്തിച്ചു. ഹാർഡിംഗെ പ്രഭുവിന്റെ ബജറ്റ് നിയന്ത്രണങ്ങൾ കാരണം ലുട്ടെൻസ് കെട്ടിടം 13,000,000 ക്യുബിക് അടി (370,000 മീറ്റർ 3) ൽ നിന്ന് 8,500,000 ക്യുബിക് അടി (240,000 മീറ്റർ 3) ആയി കുറച്ചു. ചെലവുകൾ കുറയ്ക്കണമെന്ന് ഹാർഡിംഗെ ആവശ്യപ്പെട്ടെങ്കിലും, വീട് ഒരു പരിധിവരെ ആചാരപരമായ പ്രൗഢി നിലനിർത്തണമെന്ന് അദ്ദേഹം ആഗ്രഹിച്ചു.മുഗൾ ശൈലിയിൽ ഉദ്യാനങ്ങൾ രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത് രൂപകൽപ്പന ചെയ്തത് വില്യം റോബർട്ട് മസ്റ്റോയാണ്.തുടർന്നുള്ള വൈസ്രോയികൾക്കും ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനുശേഷവും ഉദ്യാനത്തിന് മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തി. 1950 ജനുവരി 26 ന് രാജേന്ദ്ര പ്രസാദ് ഇന്ത്യയുടെ ആദ്യത്തെ രാഷ്ട്രപതിയായി ഈ കെട്ടിടം കൈവശപ്പെടുത്തിയപ്പോൾ അതിനെ രാഷ്ട്രപതി ഭവൻ എന്ന് നാമകരണം ചെയ്തു.

വാസ്തുവിദ്യ

രാഷ്‌ട്രപതി ഭവൻ റെയ്സീന കുന്നുകളിലെ 33 ഏക്കർ വിസ്തീർണമുള്ള വിശാലമായ സ്ഥലത്താണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്.നാലുനിലകളിലുള്ള രാഷ്ട്രപതി ഭവന് ഏകദേശം 340 മുറികളാണ് ഉള്ളത്.

200,000 ചതുരശ്ര അടി തറ വിസ്തീർണ്ണമുള്ള ഇത് 1 ബില്യൺ ഇഷ്ടികകളും 3,000,000 ക്യു അടി കല്ലും ഉപയോഗിച്ച് നിർമ്മിച്ചു.രണ്ട് വ്യത്യസ്ഥ നിറത്തിലുള്ള പാറക്കല്ലുകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാഷ്ട്രപതി ഭവന്റെ നിർമാണം.

യൂറോപ്യൻ വാസ്തു വിദ്യയും ഇന്ത്യൻ വാസ്തു വിദ്യയും ഒന്നു ചേരുന്ന നിര്മിതയാണിത്.H ആകൃതിയിലാണ് ഇതിന്റ നിർമാണം.രാഷ്ട്രപതി ഭവന്റെ മേൽമകുടം സാഞ്ചിയിലെ സ്തൂപത്തിന്റെ മാതൃക കടമെടുത്താണ് നിർമിച്ചിരിക്കുന്നത്.നീളൻ തൂണുകൾ നൽകുന്ന ആഢ്യത്വം രാഷ്ട്രപതി ഭവന്റെ എടുത്തു പറയേണ്ട പ്രധാന സവിശേഷതകളിലൊന്നാണ്.

ഡൽഹിയിലെ അതി ശൈത്യത്തെയും ചൂടിനെയും പ്രതിരോധിക്കുന്ന രീതിയിലാണ് രാഷ്ട്രപതി ഭവൻ ല്യൂട്ടൻസ് രൂപകൽപ്പന ചെയ്തത്.

പ്രധാന ഹാളുകൾ

രാഷ്ട്രപതി ഭവനിൽ പ്രവർത്തനങ്ങൾകൾക്ക് ഉപയോഗിക്കുന്ന നിരവധി ഹാളുകൾ ഉണ്ട്. അവയിൽ രണ്ടെണ്ണം, ദർബാർ ഹാൾ, അശോക ഹാൾ എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ടത്.

രാഷ്ട്രപതി ഭവന്റെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ഭാഗമെന്നു തന്നെ ദർബാർ ഹാളിനെ വിശേഷിപ്പിക്കാം. വളരെ വിശേഷപ്പെട്ട മാർബിൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് ദർബാർ ഹാൾ മനോഹരമാക്കിയിരിക്കുന്നത്. മൂന്നാം നൂറ്റണ്ടിലേതെന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന ബുദ്ധപ്രതിമയാണ് ദർബാർ ഹാളിന്റെ ഇന്റീരിയറിനെ രാജകീയമാക്കുന്ന പ്രധാന ഘടകം.

സ്വർണ വർണങ്ങളിലുള്ള മ്യൂറൽ പെയിന്റിങ്ങുകൾ നൽകുന്ന മനോഹാരിതയാണ് അശോകഹാളിന്റെ പ്രധാന പ്രത്യേകത. ഹാളിന്റെ മുക്കിനും മൂലയിലും മ്യൂറൽ ഛായങ്ങൾ കൊണ്ട് മോടിപിടിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. വിശേഷപ്പെട്ട അലങ്കാര വിളക്കുകളും കാശ്മീർ പരവതാനികളും അശോക ഹാളിന് രാജകീയ പ്രൗഢി നൽകുന്നു.

അമൃത് ഉദ്യാൻ

ഡൽഹിയെന്ന നഗരത്തിലെ പച്ചപ്പ് എന്നും ചെറിയ വനം എന്നുമൊക്കെ രാഷ്ട്രപതി ഭവനെ വിശേഷിപ്പിക്കാം. 350 ഏക്കർ സ്ഥലത്തായാണ് രാഷ്ട്രപതിഭവനും അനുബന്ധ കെട്ടിടങ്ങളും സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഇതിനുള്ളിലെ പച്ചപ്പും കാടും തന്നെയാണ് ഇതിന്റെ എടുത്തു പറയേണ്ട പ്രത്യേകത തന്നെ.ബ്രിട്ടീഷ് പൂന്തോട്ടങ്ങളുടെ ശൈലിയിൽ അമൃത് ഉദ്യാൻ ഒരുക്കിയിരിക്കുന്നത് രാഷ്ട്രപതി ഭവൻറെയും ന്യൂ ഡെൽഹിയു992528ടെയും ഒക്കെ ശില്പിയായ എഡ്വേർഡ് ല്യൂട്ടെൻസ് ആണ്. സ്പിരിച്വുൽ ഗാർഡൻ, കാക്ടസ് കോർണർ , ഹെർബൽ ഗാർഡൻ , ബോൺസായി ഗാർഡൻ, മ്യൂസിക്കൽ ഗാർഡൻ തുടങ്ങിയവ ഇവിടെയുണ്.ബോൺസായ് മരങ്ങളും ട്യൂലിപ് പൂക്കളും വ്യത്യസ്തങ്ങളായ റോസാപ്പൂക്കളും ഒക്കെ ചേരുന്ന അതിമനോഹരമായ കാഴ്ചയാണ്.

ഏകദേശം പതിനായിരത്തിലധികം ട്യൂലിപ് പുഷ്പങ്ങളാണ് ഈ സമയത്ത് ഇവിടെ പൂത്തൊരുങ്ങി കാത്തിരിക്കുന്നത്.അപൂർവ്വങ്ങളായ ഒട്ടേറെ പുഷ്പങ്ങളും ഇവിടെ കാണാം. ഗ്രീൻ റോസ്, ഓക്ലഹോമ, ബോൺ ന്യൂട്ട്, ബ്ലൂ മൂൺ, ലേഡി എക്സ് തുടങ്ങിയവയാണ് ഇവിടെയുള്ള അപൂർവ്വ പുഷ്പങ്ങൾ. ആകെ 159 തരം റോസാ പുഷ്പങ്ങൾ, ബോഗൺ വില്ലകൾ, സീസണൽ ചെടികൾ തുടങ്ങിയവ ഇവിടെയുണ്ട്.പ്രശസ്ത വ്യക്തികളുടെ പേരിട്ടു വിളിക്കുന്ന ചെടികളും ഇവിടെ ഉണ്ട്.

മ്യൂസിയം

2014 ജൂലൈയിൽ രാഷ്ട്രപതി ഭവനിനുള്ളിലെ മ്യൂസിയം അന്നത്തെ രാഷ്ട്രപതി പ്രണബ് മുഖർജി ഉദ്ഘാടനം ചെയ്തു. രാഷ്ട്രപതി ഭവനിലെ കല, വാസ്തുവിദ്യ, മുൻ പ്രസിഡന്റുമാരുടെ ജീവിതത്തെക്കുറിച്ച് മനസിലാക്കികാൻ സന്ദർശകരെ മ്യൂസിയം സഹായിക്കുന്നു.

പുനരുദ്ധാരണം

രാഷ്ട്രപതി ഭവനിലെ ആദ്യത്തെ പുനരുദ്ധാരണ പദ്ധതി 1985-ൽ ആരംഭിച്ച് 1989-ൽ അവസാനിച്ചു.സമയത്ത് അശോക ഹാൾ അതിന്റെ പിൽക്കാല കൂട്ടിച്ചേർക്കലുകൾ നീക്കം ചെയ്യുകയും യഥാർത്ഥ അവസ്ഥയിലേക്ക് പുനസ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്തു.രണ്ടാമത്തെ പുനരുദ്ധാരണ പദ്ധതി 2010 ആരംഭിച്ചു.