ശൃംഗാരം

സാഹിത്യങ്ങളിലും കലകളിലും ശൃംഗാരം രണ്ടുവിധത്തിലുണ്ട്. സംഭോഗശൃംഗാരവും വിപ്രലംഭശൃംഗാരവും. നായികാനായകന്മാർ സമ്മേളിച്ചിരിക്കുന്ന അവസ്ഥയെ സംഭോഗശൃംഗാരം എന്നു വിളിക്കുന്നു. ഇവിടെ കാമാതുരത വ്യഞ്ജിക്കപ്പെടുന്നു. (ഉദാ: ഇരയിമ്മൻ തമ്പിയുടെ പ്രാണനാഥൻ എനിക്കു നൽകിയ എന്ന പദം) വേർപിരിഞ്ഞിരിക്കുന്ന അവസ്ഥയിൽ വിപ്രലംഭശൃംഗാരം. വിരഹവേദനയുടെ ആവിഷ്കാരമാകും വിപ്രലംഭത്തിൽ. (ഉദാ: സ്വാതിതിരുനാളിന്റെ പനിമതിമുഖീബാലേ, അളിവേണിയെന്തുചെയ്‌വൂ മുതലായ പദങ്ങൾ) മോഹിനിയാട്ടം പൊതുവേ ലാസ്യത്തിലൂന്നി ശൃംഗാരരസപ്രധാനമായിരിക്കും.

കടക്കണ്ണുകൊണ്ട് കടാക്ഷിച്ചു പുരികങ്ങളെ ഭംഗിയായി അല്പം ഉയർത്തി ചലിപ്പിച്ച് അധരം പുഞ്ചിരിയോടു കൂടിയുളളതാക്കി മുഖം പ്രസന്നമാക്കിത്തീർക്കുന്നതാണ് ശൃംഗാരത്തിൻറെ അഭിനയരീതി. അയത്നജാലങ്കാരങ്ങൾ എന്ന പേരിൽ ഏഴ് ശൃംഗാരചേഷ്ടകളുണ്ട്. ശോഭ, കാന്തി, ദീപ്തി, മാധുര്യം, ധൈര്യം, പ്രാഗല്ഭ്യം, ഔദാര്യം എന്നീ വികാരപ്രകടനങ്ങളാണിവ.