Байгалийн хий

Байгалийн хий ("Шатдаг хий" гэж нэрлэх нь бий) нь үндсэндээ метанаас тогтсон, шатах ашигт малтмал юм. Байгалийн хийн найрлагад этан, пропан, бутан, пентан зэрэг нүүрсустөрөгчид, бага хэмжээгээр нүүрстөрөгчийн давхар исэл, азот, гели ба хүхэртустөрөгч агуулагдана^[1]. Байгалийн хий нь газрын тос ордод газрын тостой хамт, эсвэл дангаараа хийн орд, мөн нүүрсний ордод нүүрсний хий байдлаар тохиолдоно. Анаэробик бактерийн тусламжтайгаар үүсэж буй метанаар баяжсан хийг "биохий" буюу "намгийн хий" гэж нэрлэнэ. Энэ биохий нь төрөл бүрийн намаг, малын өтөг бууц, томоохон хот суурингийн хогийн цэг зэрэгт үүснэ.

Химийн найрлага

Байгалийн хийн гол бүрдүүлэгч нь нүүрсустөрөгчидийн бүлгийн хамгийн хөнгөн, богино молекул болох метан (CH₄) байна. Мөн этан (C₂H₆), пропан (C₃H₈)ба бутан (C₄H₁₀), болон хүхэрт хийнүүд агуулагдана. Байгалийн хий нь гели ялгаж авах үндсэн эх үүсвэр болно.

Азот, гели, CO₂ болон H₂S, ус, мөн үнэрт нүүрсустөрөгч маш бага хэмжээтэй байна^[2]. Зарим хийн ордод мөнгөн ус тааралдана^[3]. Гэхдээ хийн орд тус бүр дээр хийн найрлага өөр байна.