Устөрөгч

Error in template * unknown parameter name (Загвар:Инфобокс химийн элемент): "bild; bildbeschreibung"

Шинж чанар
1s1 Үелэх систем
Устөрөгчийн спектрийн шугамын үзэгдэх хэсэг
Ерөнхий
Нэр, тэмдэг, атомын дугаар	Устөрөгч, H, 1
Цуваа	Металл биш
Бүлэг, үе, блок	1, 1, s
Гадаад байдал	өнгөгүй хий (H2)
CAS дугаар	1333-74-0
Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ	0,15 %[1]
Атомын шинж чанар [2]
Атом масс	1,008 (1,00784–1,00811)[3][4] u
Атомын радиус (тооцоолсон)	25 (53) пм
Ковалент радиус	31 пм
Ван дер Ваальсын радиус	120 пм
Электрон бүтэц	1s1
1. Ионжилтын энерги	1312 кЖ/моль
Физикийн шинж чанар [2]
Бодисын төлөв	хийн төлөв байдалтай (H2)
Нягт	0,0899 кг · м−3[5] 273 K-д
Соронзон чанар	дисоронзон (Χm = −2,2 · 10−9)[6]
Хайлах цэг	14,01 K (−259,14 °C)
Буцлах цэг	21,15 K[7] (−252 °C)
Молийн эзлэхүүн	(хатуу) 11,42 · 10−6 м3/моль
Ууршилтын дулаан	0,90 кЖ/моль[7]
Хайлах дулаан	0,558 кЖ/моль
Дууны хурд	1270 м/сек 298,15 K-д
Хувийн дулаан шингээлт	14304 Ж/(кг · К)
Дулаан дамжуулалт	0,1805 Вт/(м · К)
Химийн шинж чанар [2]
Исэлдэлтийн төлөв байдал	+1, 0, −1
Оксид (суурь)	H2O (амфотер)
Хэвийн потенциал	0 В
Цахилгаан сөрөг чанар	2,2 (Паулын скала)
Изотопууд
Изотоп ИХ t1/2 ЗТ ЗЭ (МэВ) ЗБ 1H 99,9885(70) % тогтвортой 2H (D) 0,0115(70) % тогтвортой 3H (T) 10−15 % 12,33 a β− 0,019 3He
Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт
ЦСР-шинж чанар
I квантын тоо γ рад·Тл−1·сек−1 Er (1H) fL B = 4,7 Тл МГц-ээр 1H 1/2 +26,752 · 107 1,00 200,11 2H 1 0+4,107 · 107 9,65 · 10−3 030,72 3H 1/2 +28,535 · 107 1,21 213,32
Аюулгүй байдлын заавар
GHS-Аюулын тэмдэг:  Химийн бодисыг зэрэглэx, ангилах, баглах европын холбооны журам,[8] өргөтгөсөн байх боломжтой[5] Аюултай АТ-фразын жагсаалт H: 220​‐​280 P: 210​‐​377​‐​381​‐​403 [5]
Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно. Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно.

Устөрөгч нь Н гэж тэмдэглэгддэг (Грек: 'υδορе - ус), атомын дугаар нь 1 болох металл бус химийн элемент.

Хэвийн нөхцөлд өнгө, үнэргүй. Атом жин нь 1.00794 гр/моль, хамгийн хөнгөн, орчлон ертөнц дээрх хамгийн өргөн тархалттай химийн элемент.

Дэлхий дээр устөрөгч дангаараа маш ховор, үйлдвэрлэлийн нөхцөлд метанаас ялгаж авна. Устөрөгч нь 3 янз байдаг ба цөм нь 1 протоноос тогтсоныг зүгээр устөрөгч гэх ба харин 1 протон, 1 нейтроноос тогтсоныг дейтерий гэнэ. Харин 1 протон, 2 нейтроноос тогтсоныг тритий гэдэг. Атомыг нь нэрлэхдээ устөрөгч, дейтон, тритон гэж тус тус нэрлэдэг.