အာခီးယာ

အာခီးယာ Temporal range: 3420–0 Ma Pha. Proterozoic Archean Had'n en:Paleoarchean – recent
en:Halobacterium sp. strain NRC-1, each cell about 5 μm long
မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း
နယ်ပယ်:	Archaea Woese, Kandler & Wheelis, 1990[၁]
လောကများ
"en:DPANN" "Euryarchaeida" "en:Proteoarchaeota"
Synonyms
Archaebacteria Woese & Fox, 1977 Mendosicutes Gibbons & Murray, 1978 Metabacteria Hori and Osawa 1979

အာခီးယာ (/ɑːrˈkiːə/ ( နားဆင်) ar-KEE-ə) သည် ဇီဝဗေဒ နယ်ပယ်တွင် ကလပ်စည်းဝတ်ဆံ (cell nuclei) ကင်းမဲ့ကြသော ဆဲလ်တခုတည်းရှိ သက်ရှိများဖြစ်ကြသည်။ အာခီးယာများကို မူလက ဘက်တီးရီးယားဟု အမျိုးအစား ခွဲခြားခဲ့ကြသော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ဘက်တီးရီးယားအုပ်စုမှ ဖယ်ထုတ်ခဲ့သည်။^[၂] အာခီးယာသည် သုံးနယ်ပယ်ခွဲ မျိုးရိုးခွဲခြင်းစနစ် ဖြစ်သော ဘက်တီးရီးယား၊ ယူကာယုတ်တို့မှ ကွဲပြားခြားနားသည်။ အာခီးယာများကို ထပ်မံ၍ များစွာသော မျိုးပေါင်းစုများအဖြစ် ပိုင်းခြားသေးသည်။ ယင်းတို့အား အမျိုးအစားခွဲခြားရန် အလွန်ခက်ခဲပြီး အများစုကို ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် ခွဲခြမ်းစိပ်ဖြာခြင်း မရှိကြသေးပေ။ အာခီးယာနှင့် ဘက်တီးရီးယားတို့သည် ပုံစံ၊ အရွယ်အစား ဆင်တူကြသည်။