5. September

De 5. September is de 248. Dag in’n Gregoriaanschen Klenner. In Schaltjohren ist dat denn de 249 Dag.

Wat an dissen Dag passeert is

1165: Rokujō, de minnerjohrig 79. japaansch Kaiser kummt up den Thron.
1543: De Belagern von Nizza geiht to Enn.
1698: De russ’sche Zar Peter de Grote verbüdd dat Boortdrägen as ut de Mood.
1774: In Philadelphia, USA, fangt de eerste Kontinentalkongress an.
1774: De Weltreisende Thomas Cook deckt op sien tweete Reis en Grupp vun Eilannen op, de he Niegkaledonien nöömt.
1800: De Briten erovert Malta.
1836: De Republiek Texas wählt Sam Houston to’n eersten Präsidenten.
1914: In’n Eersten Weltkrieg fangt de Marneslacht an, de an Ennd 550.000 Soldaten dat Leven köst.
1929: De Freedennobelpriesdräger un franzöösch Ministerpräsident Aristide Briand sleit bi den Völkerbund vör, de Vereenigten Staaten von Europa to grünnen. He warrt aver nich beacht.
1942: Japan verleert in’n Pazifikkrieg de Slacht üm de Milne Bay. Dat is Japans eerste Nedderlaag.
1944: De Sowjetunion verklort Bulgarien de Krieg.
1972: Börgnahm vun München: De palästinensch Terrorgrupp Swatte September nehmt bi de Olympischen Speele in München mehrere Börgen von de israelischen Deelnehmers.
1977: Hanns-Martin Schleyer warrt von en Grupp von de RAF entföhrt. Anfang vun den Düütschen Harvst.
1991: De Sowjetunion löst sik op un warrt dör en Övergangsregeeren ersett.
2002: Op Hamid Karzai, den Präsidenten vun de Övergangsregeeren in Afghanistan, warrt en Anslag verövt. Em passeert aver nix.

1869: De Grundsteen för dat Slott Niegschwansteen warrt leggt.
1936: De Fotograf Robert Capa maakt in’n spaanschen Börgerkrieg sien beröhmd Foto von den starvenden Soldaten Frederico Borell García.
1958: de engelsch Utgav von Doktor Živago (Доктор Живаго; hdt.: Doktor Schiwago) von Boris Pasternak kummt rut.
1980: De Oper Satyagraha von Philip Glass warrt in Rotterdam ooropföhrt.
1980: De Gotthard-Stratentunnel warrt open maakt.

1869: De Meteoroloog James Glaisher un sien Pilot Henry Coxwell stiegt mit en Ballon mit en open Kabien op 11.300 m.
1928: De britsch Bakterioloog Alexander Fleming deckt den Schimmelpilz Penicillin notatum op, de dat Wassdom von Bakterien hemmt.
1977: De Ruumsond Voyager 1 warrt afschoten, üm as eerste de Planeten Jupiter un Saturn to ünnersöken.

2005: Seelbahnunglück in dat Skirebeet von Sölden in Tirol. Negen Touristen ut Düütschland starvt.

1187: Ludwig VIII. („De Lööv“), König von Frankriek.
1638: Ludwig XIV. (De „Sünnkönig“), König von Frankriek († 1715)
1666: Gottfried Arnold, düütsch Theoloog.
1733: Christoph Martin Wieland, düütsch Dichter.
1735: Johann Christian Bach, düütsch Komponist († 1782)
1764: Henriette Herz, düütsch Schrieverin
1774: Caspar David Friedrich, düütsch Maler un Grafiker († 1840)
1791: Giacomo Meyerbeer, düütsch Komponist un Dirigent († 1864)
1847: Jesse James, US-amerikaansch Bandit.
1871: Johannes Achton Friis, däänsch Tekner un Maler († 1939)
1889: Johann Gerhard Behrens, düütsch Pastoor un Astronom († 1979)
1904: Anders Lange, norweegsch Politiker († 1974)
1907: Else Quecke, düütsch Schauspelerin († 2004)
1922: Wilhelm Kammann, düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen († 1980)
1922: Gisela Trowe, düütsch Schauspelerin un Synchroonsnackerin († 2010)
1929: Andrijan Grigorjewitsch Nikolajew, russisch Kosmaut († 2004)
1935: Dieter Hallervorden, düütsch Komiker un Kabarettist
1936: Thomas Reimer, düütsch Journalist († 2011)
1939: George Lazenby, australsch Dressman un Schauspeler
1939: Clay Regazzoni, Swiezer Automobilrennfohrer († 2006)
1940: Raquel Welch, US-amerikaansch Schauspelerin
1945: Al Stewart, US-amerikaansch Singer, Musiker un Ledermaker.
1946: Freddie Mercury, britsch Singer bi de Grupp Queen († 1991)
1951: Paul Breitner, düütsch Footballnatschonalspeler
1973: Paddy Considine, britisch Schauspeler