उत्तरप्रदेश

उत्तर प्रदेश भारतया दक्ले अप्व जनसंख्या दूगु राज्य ख। थ्व राज्यया प्रशासनिक व विधायिक राजधानी लखनऊ ख धाःसाइलाहाबाद न्यायिक राजधानी ख। प्रदेशया मेमेगु मू नगर आगरा, अलीगढ, अयोध्या, बरेली, मेरठ, वाराणसी( बनारस), गोरखपुर, गाजियाबाद, मुरादाबाद, सहारनपुर, फैजाबाद, कानपुर आदि ख। थ्व राज्यया जलाखला राज्य उत्तराञ्चल, हिमाचल प्रदेश, हरियाणा, दिल्ली, राजस्थान, मध्यप्रदेश, छत्तीसगढ, झारखण्ड, बिहार ख। उत्तर प्रदेशया पूर्वोत्तर दिशाय् नेपाः देय्‌ ला।

उत्तरप्रदेश

उत्तर प्रदेश
اتر پردیش

गंगा व जमुनाया थाय्‌
—  state  —
Lucknow
Location of उत्तरप्रदेश
निर्देशाङ्क

26°51′N 80°55′E / 26.85°N 80.91°E / 26.85; 80.91

देय्भारत
क्षेत्रAwadh, Baghelkhand , Braj, Bundelkhand, Purvanchal, RohilKhand
राज्यउत्तरप्रदेश
जिल्ला711
Uttar Pradesh14 Nov 18342
राजधानीLucknow
तःधंगु नगरकानपुर
तःधंगु महानगरLucknow
GovernorT. V. Rajeswar
Chief MinisterKumari Mayawati
संसद (थाय्)Bicameral (404 + 108=512)
सांसद क्षेत्रparliamentary constituencies in Uttar Pradesh
High CourtAllahabad High Court
District Courts of India
जनसङ्ख्या

• सान्द्रता

१९०,८९१,०००[१] (1st)

783/km2 (2,028/sq mi)[१]

लिङ्गानुपात898 /♀
साक्षरता

• Male
• Female

57.37% 

• 70.22%
• 42.97%

व्यावहारिक भाय्()Hindi, English
ई लागाIST (UTC+05:30)
विस्तार243,286 square kilometres (93,933 sq mi) (5th)
वायु मण्डल

• वार्षिक ताप
तापमान
• ग्रीष्मकाल
• शीतकाल

Cfa (कोप्पेन्)

     870 mm (34 in)
     31 °C (88 °F)
     46 °C (115 °F)
     6 °C (43 °F)

Governing bodyGovernment of India, Government of Uttar Pradesh
ISO 3166-2IN-UP
Portal मूलुखा: Uttar Pradesh  
जाःथाय्www.upgov.nic.in
Seal of Uttar Pradesh Government
आगरा और अवध संयुक्त प्रांत 1903
उत्तर प्रदेश राज्य की मुहर

सन् २०००य् भारतीय संसदं उत्तरप्रदेशया उत्तर पश्चिमी (मुख्यतः पहाडी) भागं उत्तराञ्चल राज्यया पलिस्था यात। उत्तर प्रदेशया आपालं भाग सघन जनघनत्त्व दूगु गंगा व यमुनाया मैदानय् ला। करीब १६ करोडया जनसंख्या नाप उत्तर प्रदेश भारतया अधिकतम जनसंख्या दूगु प्रदेश जक मखुसें हलिमया दक्ले अप्व जनसंख्या दूगु उप राष्ट्रीय इकाई नं ख। हलिमय् ५गु जक्क देय्‌ चीन, भारत, संयुक्त राज्य अमेरिका, इण्डोनिशिया व ब्राजिलया जनसंख्या उत्तरप्रदेशया जनसंख्या स्वया अप्व दु।

उत्तरप्रदेश भारतया उत्तरय् ला। थ्व राज्यया उत्तरय् नेपाः, तिब्बत, दक्षिणउ मध्य प्रदेश, पश्चिमय् हरियाणा, दिल्ली, राजस्थान व पूर्वय् बिहार दु। उत्तरप्रदेशया राजधानी लखनऊ ख। थ्व राज्य २,३८,५६६ वर्ग किलोमिटरया क्षेत्रफलय् दयाच्वंगु दु । झांसी, लखीमपुर खीरी, वाराणसी, इलाहाबाद, फैजाबाद, आज़मगढ़, बरेली, मेरठ, मुज्ज़फरनगर, मुरादाबाद, गाजियाबाद, अलीगढ, गोरखपुर, सहारनपुर, मथुरा, नोएडा थनया मू नगर ख।

संस्कृति

नसा

थ्व राज्यया मू नसाय् शाकाहारीइ कोफ्ते की सब्जी, नरगिसी कोफ्ता, मलाई कोफ़्ता, मटर पुलाव, शाही पनीर, पनीर मसाला, केले की सब्जी, मशरूम बिरयानी, नवरत्न कोरमा, नवरत्न पुलाव, नवाबी करी, पालक पनीर, पनीर कोरमा, पनीर भरे टमाटर, पनीर टिक्का, पापड़ी, तहरी, तिल पापड़ी, वेज बिरयानी, वेज पुलाव, कूटू परांठा, लच्छा परांठा, नान, हरे मटर का परांठा, कचौड़ी, खस्ता कचौड़ी, बूंदी रायता, दही बड़ा, गेंहूँ की रोटी , मक्के की रोटी , बाजरे की रोटी , दाल-भात , खिचडी , दलिया , सत्तू , पराठा , चीला , खीर , हलुआ , पूरी , कचॉरी , पापड , रायता , बेसन , अरहर की दाल , उरद की दाल , मूँग की दाल, मांसाहारीइ अदरखी मुर्ग, चिकन कोरमा, दही गोश्त, बत्तख के चीले, मछली कबाब, कीमा, लैम्ब कबाब, शामी कबाब, मटन कबाब, मुर्ग मुसल्लम, चाकुगुलि बादाम कुल्फी, बादाम हलुआ, गाजर का हलुआ, गुझिया, गुलाब जामुन, इमरती, जलेबी, गुलकंद पेड़ा, कुरमुरा लड्डू, मूंग दाल हलुआ, मोतीचूर लड्डू, फिरनी, रबड़ी, ठंडाई, कद्दू की खीर, खाजा, आम की बर्फी, खाजा आदि ला।

थनया मुगलई नसाय् मुर्ग मखानी, मुगलई मुर्ग, मुगलई पराठा, बिरयानी बादशाही, कीमा मटर, मीट दरबारी, कबाब मुगलई, मुर्ग नुरजहाँ, मुर्ग काली मिर्च, मलाई कोफ़्ता, नवरत्न कोरमा, शाही मटन कोरमा, शामी कबाब, सीक कबाब, बोटी कबाब, शहजनानी मुर्ग मसाला, शाही मुर्ग मसाला, शाही काजु आलु, रोगन जोश आदि नसा ला।

प्याखँ

थनया मू लोक प्याखँय् कजरी, चाचरी, जांगर, जैता, झूला, झोरा, ढोला, नौटंकी, रासलीला, सांग आदि ला।

जिल्ला

उत्तर प्रदेशय् ७१गु जिल्ला दु। थ्व जिल्लात थ्व कथं दु-

चिं जिल्लाकेन्द्रजनसङ्ख्या (2001)क्षेत्रफल (km²)जनघनत्त्व (/km²)अधिकृत जाःथाय्
AGआग्राआगरा३,६११,३०१४,०२७८९७http://agra.nic.in/def.asp
AHअलाहाबादअलाहाबाद४,९४१,५१०५,४२४९११http://allahabad.nic.in/
ALअलिगढअलिगढ२,९९०,३८८३,७४७७९८http://aligarh.nic.in/
ANअम्बेडकरनगरअक्बरपुर२,०२५,३७३२,३७२८५४http://ambedkarnagar.nic.in/
AUऔरैयाऔरैया१,१७९,४९६२,०५१५७५https://web.archive.org/web/20070906234458/http://auraya.nic.in/
AZअझमगढअझमगढ३,९५०,८०८४,२३४९३३http://azamgarh.nic.in/
BBबाराबङ्कीबाराबङ्की२,६७३,३९४३,८२५६९९http://barabanki.nic.in/
BDबदांयूबदांयू३,०६९,२४५५,१६८५९४https://web.archive.org/web/20110721163216/http://badaun.nic.in/
BGबागपत्बागपत्१,१६४,३८८१,३४५८६६http://bagpat.nic.in/
BHबहरैच्बहरैच्२,३८४,२३९५,७४५४१५https://web.archive.org/web/20070206030259/http://behraich.nic.in/
BIबिजनौरबिजनौर३,१३०,५८६४,५६१६८६http://bijnor.nic.in
BLबलियाबलिया२,७५२,४१२२,९८१९२३http://ballia.nic.in/
BNबान्दाबान्दा१,५००,२५३४,४१३३४०http://banda.nic.in/
BPबलरामपुरबलरामपुर१,६८४,५६७२,९२५५७६http://balrampur.nic.in/
BRबरेलीबरेली३,५९८,७०१४,१२०८७३http://bareilly.nic.in/
BSबस्तिबस्ति२,०६८,९२२३,०३४६८२http://basti.nic.in/
BUबुलन्दशहरबुलन्दशहर२,९२३,२९०३,७१९७८६http://bulandshahar.nic.in/
CDचन्दौलीचन्दौली१,६३९,७७७२,५५४६४२http://chandauli.nic.in/
CSछत्रपतिशाहूजिमहाराजनगरगौरीगञ्ज
CTचित्रकूटचित्रकूटधाम (कार्वी)८००,५९२३,२०२२५०http://chitrakoot.nic.in/
DEदेवरियादेवरिया२,७३०,३७६२,५३५१,०७७http://deoria.nic.in/
ETएटाएटा२,७८८,२७०४,४४६६२७http://etah.nic.in/
KRकांशीरामनगरकासगञ्ज
EWइटावाइटावा१,३४०,०३१२,२८७५८६http://etawah.nic.in/
FIफिरोजाबादफिरोजाबाद२,०४५,७३७२,३६१८६६http://firozabad.nic.in/
FRफर्रुकाबाद्फतेहगढ१,५७७,२३७२,२७९६९२http://farrukhabad.nic.in/
FTफतेहपुरफतेहपुर२,३०५,८४७४,१५२५५५http://fatehpur.nic.in/
FZफैजाबाद्फैजाबाद्२,०८७,९१४२,७६५७५५https://web.archive.org/web/20110903122813/http://faizabad.nic.in/
GBगौतमबुद्धनगरनोयडा१,१९१,२६३१,२६९९३९http://gbnagar.nic.in/
GNगोण्डागोण्डा२,७६५,७५४४,४२५६२५http://gonda.nic.in/
GPगाझिपुरगाझिपुर३,०४९,३३७३,३७७९०३http://ghazipur.nic.in/
GRगोरखपुरगोरखपुर३,७८४,७२०३,३२५१,१३८http://gorakhpur.nic.in/
GZगाझियाबाद्गाझियाबाद्३,२८९,५४०१,९५६१,६८२http://ghaziabad.nic.in/
HMहमीरपुरहमीरपुर१,०४२,३७४४,३२५२४१http://hamirpur.nic.in/
HRहरदोयीहरदोयी३,३९७,४१४५,९८६५६८http://hardoi.nic.in/
HTमहामायानगरहाथरस१,३३३,३७२१,७५२७६१http://hathras.nic.in/
JHझान्सीझान्सी१,७४६,७१५५,०२४३४८http://jhansi.nic.in/
JLजलौनउरयी१,४५५,८५९४,५६५३१९http://jalaun.nic.in/
JPज्योतिबाफुलेनगरअम्रोहा१,४९९,१९३२,३२१६४६https://web.archive.org/web/20160312173025/http://jpnagar.nic.in/
JUजौनपुरजौनपुर३,९११,३०५४,०३८९६९http://jaunpur.nic.in/
KDरमाबायीनगर (कानपुरदेहात जिल्ला)अक्बरपुर१,५८४,०३७३,१४३५०४http://kanpurdehat.nic.in
KJकन्नौजकन्नौज१,३८५,२२७१,९९३६९५http://kannauj.nic.in/
KNकानपुरकानपुर४,१३७,४८९३,०२९१,३६६http://kanpurnagar.nic.in/
KSकौशाम्बीमञ्झानपुर१,२९४,९३७१,८३७७०५https://web.archive.org/web/20160513183352/http://kaushambhi.nic.in/
KUकुशीनगरपडरौना२,८९१,९३३२,९०९९९४http://kushinagar.nic.in/
LAललितपुरललितपुर९७७,४४७५,०३९194http://lalitpur.nic.in/
LKलखीमपुरखीरीखीरी३,२००,१३७७,६८०४१७http://kheri.nic.in/
LUलखनौलखनउ३,६८१,४१६२,५२८१,४५६http://lucknow.nic.in/
MBमवुमवु१,८४९,२९४१,७१३१,०८०http://mau.nic.in/
MEमेरठमेरठ३,००१,६३६२,५२२१,१९०http://meerut.nic.in/
MGमहाराजागञ्जमहाराजागञ्ज२,१६७,०४१२,९४८७३५http://maharajganj.nic.in/
MHमहोबामहोबा७०८,८३१२,८४७२४९http://mahoba.nic.in/
MIमिर्जापुरमिर्जापुर२,११४,८५२४,५२२४६८http://mirzapur.nic.in/
MOमोरादाबादमोरादाबाद३,७४९,६३०३,६४८१,०२८http://moradabad.nic.in/
MPमैनपुरीमैनपुरी१,५९२,८७५२,७६०५७७http://mainpuri.nic.in/
MTमथुरामथुरा२,०६९,५७८३,३३३६२१http://mathura.nic.in/
MUमुजफ्फरनगरमुजफ्फरनगर३,५४१,९५२४,००८८८४http://muzaffarnagar.nic.in/
PNपञ्चशीलनगर जिल्ला (हापुर)हापुर१,४५१,९८३
PIपीलीभीत्पीलीभीत१,६४३,७८८३,४९९४७०https://web.archive.org/web/20180504053550/http://www.pilibhit.nic.in/
PBप्रबुद्धनगर (शामली)शामली१,०७,२३३http://nppshamli.in/statis.aspx
PRप्रतापगढप्रतापगढ२,७२७,१५६३,७१७७३४http://pratapgarh.nic.in/
RAरामपुररामपुर१,९२२,४५०२,३६७८१२http://rampur.nic.in/
RBरायबरेलीरायबरेली२,८७२,२०४४,६०९६२३http://raebareli.nic.in/
SAसहारनपुरसहारनपुर२,८४८,१५२३,६८९७७२http://saharanpur.nic.in/
SIसीतापुरसीतापुर३,६१६,५१०५,७४३६३०http://sitapur.nic.in/
SJशाहजहानपुरशाहजहानपुर२,५४९,४५८४,५७५५५७http://shahjahanpur.nic.in/
SKसन्तकबीरनगरखलिलाबाद्१,४२४,५००१,४४२९८८http://sknagar.nic.in/
SNसिद्धार्थनगरनवगढ२,०३८,५९८२,७५१७४१https://web.archive.org/web/20181023182139/http://sidharthnagar.nic.in/
SOसोनभद्रराबर्ट्स्गञ्ज१,४६३,४६८६,७८८२१६http://sonbhadra.nic.in/
SRसन्तरविदासनगरग्यानपुर१,३५२,०५६९६०१,४०८https://web.archive.org/web/20110827201411/http://srdnagar.nic.in/
SUसुल्तानपुरसुल्तानपुर३,१९०,९२६४,४३६७१९http://sultanpur.nic.in
SVश्रावस्तीश्रावस्ती१,१७५,४२८१,१२६१,०४४http://shravasti.nic.in/
UNउन्नाव्उन्नाव्२,७००,४२६४,५५८५९२http://unnao.nic.in/
VAवाराणसीवाराणसी३,१४७,९२७१,५७८१,९९५http://varanasi.nic.in/

स्वयादिसँ

लिधंसा

पिनेया स्वापू