उत्तर प्रदेश

उत्तर प्रदेशमा ७१ वटा जिल्लाहरू छन र यि जिल्लाहरू १८ वटा मण्डलमा बाँडिएका छन्।

उत्तरप्रदेशलाई कहिलेकाहीँ 'भारतको हिन्दी मुटुभूमि' पनि भनिन्छ। हिन्दी भाषा सन् १९५१ को उत्तरप्रदेश आधिकारिक भाषा अधिनियम सहित राज्य प्रशासनको भाषा बनेको थियो। यस अधिनियममा सन् १९८९ मा गरिएको संशोधनले उर्दुलाई पनि राज्यको थप भाषाको रूपमा थपेको थियो। भाषागत रूपमा राज्य हिन्दी भाषी भूभागको मध्य, पूर्व-मध्य र पूर्वी क्षेत्रहरूमा फैलिएको छ। यस राज्यको प्रमुखहरू भाषाहरू हिन्दी, अवधि, बागेली, भोजपुरी, बुन्देली, ब्रज भाषा, कन्नुजी र हिन्दुस्तानी हुन्।^[३]

उत्तर प्रदेशमा वैदिक साहित्यका थुप्रै ग्रन्थ र भजनहरू रचना गरिएका थिए। उत्तर प्रदेशमा बसोबास गर्ने प्रसिद्ध भारतीय लेखकहरू कबीर, रविदास र तुलसीदास थिए। उनले वाराणसीमा आफ्नो राम चरितमानसको धेरै कुरा लेखेका थिए। उत्तरप्रदेशमा गुरु पूर्णिमाको पर्व ऋषि व्यासको लागि समर्पित गरिएको छ। यस दिनलाई व्यास पूर्णिमा पनि भनिन्छ। यो दिन उनको जन्मदिन मानिन्छ र उनले वेदहरूलाई विभाजित गरेको दिन पनि मानिन्छ। यस राज्यमा लामो साहित्यिक र लोक हिन्दी भाषाको परम्परा चलिआएको छ। १९ र २०औँ शताब्दीका केही प्रसिद्ध लेखकहरू मध्ये मैथिलीशरण गुप्त, मुन्सी प्रेमचन्द, सूर्यकान्त त्रिपाठी निराला, बाबु गुलबराय, सची गुल्लाब्राई, सच्चिदानन्द वत्सेयायन 'अज्ञेय', राहुल साङ्कृत्यायन, हरिवंश राय बच्चन, धर्मवीर भारती, सुभद्रा कुमारी आदि हुन्।^[४]