महाभारत
महाभारत हिन्दू धर्मया छगू मू महाकाव्य ग्रन्थ ख। थ्व ग्रन्थ स्मृतिया अन्तर्गतय् ला। थ्व काव्यग्रंथ भारतीय उपमहाद्वीपया छगू अनुपम् धार्मिक, पौराणिक, ऐतिहासिक व दार्शनिक ग्रन्थ ख। हलिंया दकलय् ताःहाकःगु साहित्यिक ग्रन्थय् छगू थ्व ग्रन्थ हिन्दू धर्मया मुख्यतम ग्रन्थय् छगू ख। थ्व ग्रन्थयात छुं हिन्दूतेसं पञ्चम वेद धका नं नालिगु या।[१] यद्यपि, थ्व ग्रन्थयात साहित्य इतिहासया दकलय् अनुपम् कृतिइ छगूया रुपय् नालिगु या। थ्व ग्रन्थ प्राचीन भारतया इतिहासय् आधारित बाखँ कनातःगु दु। थ्व ग्रन्थया दुने हिन्दू धर्मया पवित्रतम ग्रन्थ भगवद्गीता सम्माहित दु। सकल महाभारतय् करिब १,१०,००० श्लोक दु[२], महाभारत यूनानी काव्य इलियड व ओडिसी स्वया १०क्वः ताःहाकः।[३][४]
हिन्दू मान्यता, पौराणिक सन्दर्भ व स्वयं महाभारतया अनुसार थ्व काव्यया रचनाकार वेदव्यास ख। थ्व काव्यया रचयिता वेदव्यासजुं थःगु थ्व अनुपम् काव्यय् वेद, वेदाङ्गत व उपनिषदतेगु गुह्यतम् रहस्यतेगु निरुपण यायेगु कुतः यानादीगु दु। नापं, थ्व काव्यय् न्याय, शिक्षा, चिकित्सा, ज्योतिष, युद्धनीति, योगशास्त्र, अर्थशास्त्र, वास्तुशास्त्र, शिल्पशास्त्र, कामशास्त्र, खगोलविद्या तथा धर्मशास्त्रया नं विस्तारित वर्णन यानातःगु दु।[५]
महाभारतया पर्व
महाभारतयात थीथी भागय् बायातःगु दु। महाभारतया थन्याःगु भागयात पर्व धकाः धाइगु या। महाभारतय् १८ पर्व व १०० उपपर्व दु। [६]
ल्या | पर्व | उप-पर्व ल्या | उप-पर्व धलः | अध्याय व श्लोक ल्या | विषय-धलः |
१ | आदिपर्व | १-१९ |
| २२७/७९०० |
|
२ | सभापर्व | २०-२८ |
| ७८/२५११ |
|
३ | अरयण्कपर्व | २९-५० |
| २६९/११६६४ |
|
४ | विराटपर्व | ५१-५५ |
| ६७/२०५० |
|
५ | उद्योगपर्व | ५६-६५ |
| १८६/६६९८ |
|
६ | भीष्मपर्व | ६६-६९ |
| ११७/५८८४ |
|
७ | द्रोणपर्व | ७०-७७ |
| १७०/८९०९ |
|
८ | कर्णपर्व | ७८ |
| ७९/४९६४ |
|
९ | शल्यपर्व | ७९-८० |
| ५९/३२२० |
|
१० | सौप्तिकपर्व | ८१ |
| १८/८७० |
|
११ | स्त्रीपर्व | ८२-८४ |
| २७/७७५ |
|
१२ | शान्तिपर्व | ८५-८७ |
| ३३९/१४७३२ |
|
१३ | अनुशासनपर्व | ८८-८९ |
| १८६/८००० |
|
१४ | अश्वमेधिकापर्व | ९०-९२ |
| १०३/३३२० |
|
१५ | आश्रम्वासिकापर्व | ९३-९५ |
| ८२/१५०६ |
|
१६ | मौसुलपर्व | ९६ |
| ८/३२० |
|
१७ | महाप्रस्थानिकपर्व | ९७ |
| ३/१२३ |
|
१८ | स्वर्गारोहणपर्व | ९८ |
| ५/२०७ |
|
खिलभाग | हरिवंशपर्व | ९९-१०० |
| १२००० |
|
महाभारतयागु पात्रतः(व मू थाय् तः)
मेनका विश्वामित्र ऋषिदुष्यंत शकुंतला भरतशंतनू गंगा मत्स्यगंधा/सत्यवती - देवव्रत/भीष्म चित्रांगद विचित्रवीर्य भगवान व्यास पाराशर पराशरअंबा अंबिका अंबालिकापांडू कुंती माद्री - युधिष्ठिर भीम अर्जुन नकुल सहदेव पांडव (यम वायू इंद्र अश्विनीकुमार)धृतराष्ट्र गांधारी दुर्योधन दुःशासन दुःशीला दुर्धर दुर्जय कौरव शकुनी युयुत्सु विकर्णकृपाचार्य महात्मा विदुरद्रोणाचार्य कृपी - अश्वत्थामाद्रुपद - द्रौपदी शिखंडी धृष्टद्युम्न धृष्टकेतुविराट - उत्तर कीचकसुभद्रा - अभिमन्यु उत्तरा - परिक्षीत - जनमेजयहिडींब बकासुरहिडींबा - घटोत्कचउलूपी
एकलव्य कर्णसंजय सुदामा सात्यकी
चंद्रवंशययाती देवयानी शर्मिष्ठा - पुरू यदु यादवशुक्राचार्य कच बृहस्पतीउग्रसेन - कंसवसुदेव रोहिणी देवकी -बलराम कृष्ण नंद यशोदापूतना कालिया नागराधारूक्मिणी सत्यभामा जांबवंतीभीष्मक रूक्मिसांब प्रद्युम्न अनिरुद्धजांबवंत
बृहन्नडा सैरंध्रीदारूकदेवदत्त गांडीव
वसिष्ठ ऋषि अरूंधतीधौम्य ऋषिभारद्वाज ऋषिअष्टावक्र ऋषि दुर्वास ऋषिहनुमान
जरासंध शिशुपालजयद्रथ कालयवन
हस्तिनापुर ऋषिकेश इंद्रप्रस्थ गांधार मगध वृंदावन मथुरा द्वारिका द्वारका
लिधंसा
स्वयादिसँ
|
---|