Avaars
Het Avaars (авар мацӏ, awar macʼ) is een Nach-Dagestaanse taal, die wordt gesproken door de Kaukasische Avaren. Het is niet verwant aan de taal die gesproken werd door de nomadische Avaren van de Grote Volksverhuizing.
| Avaars авар мацӀ | ||||
|---|---|---|---|---|
| Gesproken in |  Rusland Azerbeidzjan Turkije | |||
| Vitaliteit | potentieel bedreigd | |||
| Sprekers | 766.000 | |||
| Taalfamilie | ||||
| Alfabet | cyrillisch | |||
| Officiële status | ||||
| Officieel in | ||||
| Taalcodes | ||||
| ISO 639-1 | av | |||
| ISO 639-2 | ava | |||
| ISO 639-3 | ava | |||
 | ||||
■ Verspreiding van het Avaars | ||||
| ||||
Verspreiding
Het Avaars wordt gesproken in het zuidwesten van de Russische deelrepubliek Dagestan en in het district Zaqatala in het noordwesten van Azerbeidzjan. De taal wordt ook gesproken in andere gebieden van Rusland en in Georgië, Kazachstan, Jordanië en Turkije. Er zijn ongeveer 766.000 moedertaalsprekers van het Avaars.
Spraakkunst
Het Avaars is een agglutinerende taal met een SOV-volgorde.
Klankleer
| labiaal | dentaal | alveolaar | palataal | velaar | uvulaar | faryngaal | glottaal | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| centraal | lateraal | ||||||||||||||
| lenis | fortis | lenis | fortis | lenis | fortis | lenis | fortis | lenis | fortis | ||||||
| nasaal | m | n | |||||||||||||
| plosief | stemh. | b | d | ɡ | |||||||||||
| steml. | p | t | k | kː | ʔ | ||||||||||
| ejectief | tʼ | kʼ | kːʼ | ||||||||||||
| affricaat | steml. | t͡s | t͡sː | t͡ʃ | t͡ʃː | t͡ɬː | q͡χː | ||||||||
| ejectief | t͡sʼ | t͡sːʼ | t͡ʃʼ | t͡ʃːʼ | t͡ɬːʼ | q͡χːʼ | |||||||||
| fricatief | steml. | s | sː | ʃ | ʃː | ɬ | ɬː | x | xː | χ | χː | ʜ | |||
| stemh. | z | ʒ | ʁ | ʕ | ɦ | ||||||||||
| vibrant | r | ||||||||||||||
| approximant | w | l | j | ||||||||||||
| voor | centraal | achter | |
|---|---|---|---|
| gesloten | i | u | |
| midden | e | o | |
| open | a |
Schrift
Sinds 1938 wordt het Avaars geschreven in het cyrillisch, ter vervanging van het Latijnse alfabet dat sinds 1928 in gebruik was. Daarvoor werd het Arabisch schrift gebruikt.
| А а /a/ | Б б /b/ | В в /w/ | Г г /ɡ/ | Гъ гъ /ʁ/ | Гь гь /h/ | ГӀ гӏ /ʕ/ | Д д /d/ |
| Е е /e/, /je/ | Ё ё /jo/ | Ж ж /ʒ/ | З з /z/ | И и /i/ | Й й /j/ | К к /k/ | Къ къ /q͡χːʼ/ |
| Кь кь /t͡ɬːʼ/ | КӀ кӏ /kʼ/ | КӀкӏ кӏкӏ /kːʼ/ | Кк кк /kː/ | Л л /l/ | ЛӀ лӏ /t͡ɬː/ | Лъ лъ /ɬ/ | Лълъ лълъ /ɬː/ |
| М м /m/ | Н н /n/ | О о /o/ | П п /p/ | Р р /r/ | С с /s/ | Сс сс /sː/ | Т т /t/ |
| ТӀ тӏ /tʼ/ | У у /u/ | Ф ф /f/ | Х х /χ/ | Хх хх /χː/ | Хъ хъ /q͡χː/ | Хь хь /x/ | Хьхь хьхь /xː/ |
| ХӀ хӏ /ʜ/ | Ц ц /t͡s/ | Цц цц /t͡sː/ | ЦӀ цӏ /t͡sʼ/ | ЦӀцӏ цӏцӏ /t͡sːʼ/ | Ч ч /t͡ʃ/ | Чч чч /t͡ʃː/ | ЧӀ чӏ /t͡ʃʼ/ |
| ЧӀчӏ чӏчӏ /t͡ʃːʼ/ | Ш ш /ʃ/ | Щ щ /ʃː/ | Ъ ъ /ʔ/ | Ы ы /ɨ/ | Ь ь /ʲ/ | Э э /e/ | Ю ю /ju/ |
| Я я /ja/ |
