ଡାଇନୋସର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ

ଡାଇନୋସର ବିଭାଗୀକରଣ ୧୮୪୨ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲେ ଯେତେବେଳେ ସାର୍ ରିଚାର୍ଡ୍ ଓୱେନ୍, ଇଗୁଆନୋଡନ୍, ମାଗାଲୋସରସ୍, ଓ ହାଇଲିଓସରସ୍କୁ ସରିଆନ୍ (Saurian) ସରିସୃପମାନଙ୍କର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଟ୍ରାଇବ (tribe) ବା ଉପବର୍ଗ (suborder)ରେ ରଖିଲେ ଓ ଲେଖିଥିଲେ - "for which I would propose the name of Dinosauria."[୧] ୧୮୮୭ ଓ ୧୮୮୮ରେ ହ୍ୟାରୀ ସୀଲୀ ତାଙ୍କର ଅଣ୍ଟା ଗଠନ (hip structure) ଆଧାରରେ ଦୁଇଟି ବର୍ଗ (order)ରେ ଭାଗକଲେ,ଯଥା - ସରିସ୍କିଆ ଏବଂ ଅର୍ନିଥିସ୍କିଆ ।[୨] ତାଙ୍କ ବିଭାଗୀକରଣ ସଠିକ ବୋଲି ଜଣାଗଲା; ଏପରିକି ବାହ୍ୟଗଠନ ସମ୍ପର୍କିତ ବହୁ ଆବିଷ୍କାର ପରେ ବି ଏହା ବ୍ୟବହାର ହେଉଛି ।

ଡାଇନୋସର ଗୁଡ଼ିକର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ

ବେଣ୍ଟୋନ୍ (Benton) ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ

ସରିସ୍କିଆ ବର୍ଗ

  • ଉପବର୍ଗ (Suborder) ଥେରୋପୋଡ଼
    • †Infraorder Herrerasauria
    • †Infraorder Coelophysoidea
    • †Infraorder Ceratosauria
          • †Family Ceratosauridae
        • †Subdivision Abelisauroidea
    • Infraorder Tetanurae
      • †Division Megalosauria
        • †Sudivision Spinosauroidea
          • †Family Megalosauridae
          • †Family Spinosauridae
      • †Division Carnosauria
        • †Subdivision Allosauroidea
          • †Family Allosauridae
          • †Family Carcharodontosauridae
      • Division Coelurosauria
        • †Family Coeluridae
        • Subdivision Maniraptoriformes
          • †Family Tyrannosauridae
          • †Family Ornithomimidae
          • Infradivision Maniraptora
            • †Family Alvarezsauridae
            • †Family Therizinosauridae
            • †Cohort Deinonychosauria
              • †Family Troodontidae
              • †Family Dromaeosauridae
              • Class Aves
  • Suborder Sauropodomorpha
    • Thecodontosaurus
    • †Family Plateosauridae
    • Riojasaurus
    • †Family Massospondylidae
    • †Infraorder Sauropoda
      • †Family Vulcanodontidae
      • †Family Omeisauridae
      • †Division Neosauropoda
        • †Family Cetiosauridae
        • †Family Diplodocidae
        • †Subdivision Macronaria
          • †Family Camarasauridae
          • †Infradivision Titanosauriformes
            • †Family Brachiosauridae
            • †Cohort Somphospondyli
              • †Family Euhelopodidae
              • †Family Titanosauridae

†ଅର୍ନିଥିସ୍କିଆ ବର୍ଗ

  • †Family Pisanosauridae
  • †Family Fabrosauridae
  • †Suborder Thyreophora
    • †Family Scelidosauridae
    • †Infraorder Stegosauria
    • †Infraorder Ankylosauria
      • †Family Nodosauridae
      • †Family Ankylosauridae
  • †Suborder Cerapoda
    • †Infraorder Pachycephalosauria
    • †Infraorder Ceratopsia
      • †Family Psittacosauridae
      • †Family Protoceratopsidae
      • †Family Ceratopsidae
    • †Infraorder Ornithopoda
      • †Family Heterodontosauridae
      • †Family Hypsilophodontidae
      • †Family Iguanodontidae *
      • †Family Hadrosauridae

Weishampel/Dodson/Osmólska ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ

ସରିସ୍କିଆ

(Tyrannosaurus/Allosaurus > Triceratops/Stegosaurus)

  • Herrerasauria (Herrerasaurus > Liliensternus, Plateosaurus)
    • Herrerasauridae (Herrerasaurus + Staurikosaurus)
  • ? Eoraptor lunensis
  • Sauropodomorpha (Saltasaurus > Theropoda)
    • ? Saturnalia tupiniquim
    • ? Thecodontosauridae
    • Prosauropoda (Plateosaurus > Sauropoda)
      • ? Thecodontosauridae
      • ? Anchisauria (Anchisaurus + Melanorosaurus)
        • ? Anchisauridae (Anchisaurus > Melanorosaurus)
        • ? Melanorosauridae (Melanorosaurus > Anchisaurus)
      • Plateosauria (Jingshanosaurus + Plateosaurus)
        • Massospondylidae
        • Yunnanosauridae
        • Plateosauridae (Plateosaurus > Yunnanosaurus, Massospondylus)
    • Sauropoda (Saltasaurus > Plateosaurus)
      • ? Anchisauridae
      • ? Melanorosauridae
      • Blikanasauridae
      • Vulcanodontidae
      • Eusauropoda (Shunosaurus + Saltasaurus)
        • ? Euhelopodidae
        • Mamenchisauridae
        • Cetiosauridae (Cetiosaurus > Saltasaurus)
        • Neosauropoda (Diplodocus + Saltasaurus)
          • Diplodocoidea (Diplodocus > Saltasaurus)
            • Rebbachisauridae (Rebbachisaurus > Diplodocus)
            • Flagellicaudata
              • Dicraeosauridae (Dicraeosaurus > Diplodocus)
              • Diplodocidae (Diplodocus > Dicraeosaurus)
          • Macronaria (Saltasaurus > Diplodocus)
            • ? Jobaria tiguidensis
            • Camarasauromorpha (Camarasaurus + Saltasaurus)
              • Camarasauridae
              • Titanosauriformes (Brachiosaurus + Saltasaurus)
                • Brachiosauridae (Brachiosaurus > Saltasaurus)
                • Titanosauria (Saltasaurus > Brachiosaurus)
                  • Andesauridae
                  • Lithostrotia (Malawisaurus + Saltasaurus)
                    • Isisaurus colberti
                    • Paralititan stromeri
                    • Nemegtosauridae
                    • Saltasauridae (Opisthocoelicaudia + Saltasaurus)
  • Theropoda (Passer domesticus > Cetiosaurus oxoniensis)
    • ? Eoraptor lunensis
    • ? Herrerasauridae
    • Ceratosauria (Ceratosaurus nasicornis > Aves)
      • ? Coelophysoidea (Coelophysis > Ceratosaurus)
        • ? Dilophosaurus wetherilli
        • Coelophysidae (Coelophysis + Megapnosaurus)
      • ? Neoceratosauria (Ceratosaurus > Coelophysis)
        • Ceratosauridae
        • Abelisauroidea (Carnotaurus sastrei > C. nasicornis)
          • Abelisauria (Noasaurus + Carnotaurus)
            • Noasauridae
            • Abelisauridae (Abelisaurus comahuensis + C. sastrei)
              • Carnotaurinae (Carnotaurus > Abelisaurus)
              • Abelisaurinae (Abelisaurus > Carnotaurus)
    • Tetanurae (P. domesticus > C. nasicornis)
      • ? Spinosauroidea (Spinosaurus aegyptiacus > P. domesticus)
        • Megalosauridae (Megalosaurus bucklandii > P. domesticus, S. aegyptiacus, Allosaurus fragilis)
          • Megalosaurinae (M. bucklandii > Eustreptospondylus oxoniensis)
          • Eustreptospondylinae (E. oxoniensis > M. bucklandii)
        • Spinosauridae (S. aegyptiacus > P. domesticus, M. bucklandii, A. fragilis)
          • Baryonychinae (Baryonyx walkeri > S. aegyptiacus)
          • Spinosaurinae (S. aegyptiacus > B. walkeri)
      • Avetheropoda (A. fragilis + P. domesticus)
        • Carnosauria (A. fragilis > Aves)
          • ? Spinosauroidea
          • Monolophosaurus jiangi
          • Allosauroidea (A. fragilis + Sinraptor dongi)
            • Allosauridae (A. fragilis > S. dongi, Carcharodontosaurus saharicus)
            • Sinraptoridae (S. dongi > A. fragilis, C. saharicus)
            • Carcharodontosauridae (C. saharicus > A. fragilis, S. dongi)
        • Coelurosauria (P. domesticus > A. fragilis)
          • Compsognathidae (Compsognathus longipes > P. domesticus)
          • Proceratosaurus bradleyi
          • Ornitholestes hermanni
          • Tyrannoraptora (Tyrannosaurus rex + P. domesticus)
            • Coelurus fragilis
            • Tyrannosauroidea (T. rex > Ornithomimus velox, Deinonychus antirrhopus, A. fragilis)
              • Dryptosauridae
              • Tyrannosauridae (T. rex + Tarbosaurus bataar + Daspletosaurus torosus + Albertosaurus sarcophagus + Gorgosaurus libratus)
                • Tyrannosaurinae (T. rex > A. sarcophagus)
                • Albertosaurinae (A. sarcophagus > T. rex)
            • Maniraptoriformes (O. velox + P. domesticus)
              • Ornithomimosauria (Ornithomimus edmontonicus + Pelecanimimus polyodon)
                • Harpymimidae
                • Garudimimidae
                • Ornithomimidae
              • Maniraptora (P. domesticus > O. velox)
                • Oviraptorosauria (Oviraptor philoceratops > P. domesticus)
                  • Caenagnathoidea (O. philoceratops + Caenagnathus collinsi)
                    • Caenagnathidae (C. collinsi > O. philoceratops)
                    • Oviraptoridae (O. philoceratops > C. collinsi)
                      • Oviraptorinae (O. philoceratops + Citipati osmolskae)
                  • Therizinosauroidea (Therizinosaurus + Beipiaosaurus)
                    • Alxasauridae
                    • Therizinosauridae
                • Paraves (P. domesticus > O. philoceratops)
                  • Eumaniraptora (P. domesticus + D. antirrhopus)
                    • Deinonychosauria (D. antirrhopus > P. domesticus or Dromaeosaurus albertensis + Troodon formosus)
                      • Troodontidae (T. formosus > Velociraptor mongoliensis)
                      • Dromaeosauridae (Microraptor zhaoianus + Sinornithosaurus millenii + V. mongoliensis)
                    • Avialae (Archaeopteryx + Neornithes)

ଅର୍ନିଥିସ୍କିଆ

(Iguanodon/Triceratops > Cetiosaurus/Tyrannosaurus)

  • ? Lesothosaurus diagnosticus
  • ? Heterodontosauridae
  • Genasauria (Ankylosaurus + Triceratops)
    • Thyreophora (Ankylosaurus > Triceratops)
      • Scelidosauridae
      • Eurypoda (Ankylosaurus + Stegosaurus)
        • Stegosauria (Stegosaurus > Ankylosaurus)
          • Huayangosauridae (Huayangosaurus > Stegosaurus)
          • Stegosauridae (Stegosaurus > Huayangosaurus)
            • Dacentrurus armatus
            • Stegosaurinae (Stegosaurus > Dacentrurus)
        • Ankylosauria (Ankylosaurus > Stegosaurus)
          • Ankylosauridae (Ankylosaurus > Panoplosaurus)
            • Gastonia burgei
            • Shamosaurus scutatus
            • Ankylosaurinae (Ankylosaurus > Shamosaurus)
          • Nodosauridae (Panoplosaurus > Ankylosaurus)
    • Cerapoda (Triceratops > Ankylosaurus)
      • Ornithopoda (Edmontosaurus > Triceratops)
        • ? Lesothosaurus diagnosticus
        • ? Heterodontosauridae
        • Euornithopoda
          • Hypsilophodon foxii
          • Thescelosaurus neglectus
          • Iguanodontia (Edmontosaurus > Thescelosaurus)
            • Tenontosaurus tilletti
            • Rhabdodontidae
            • Dryomorpha
              • Dryosauridae
              • Ankylopollexia
                • Camptosauridae
                • Styracosterna
                  • Lurdusaurus arenatus
                  • Iguanodontoidea (=Hadrosauriformes)
                    • Iguanodontidae
                    • Hadrosauridae (Telmatosaurus + Parasaurolophus)
                      • Telmatosaurus transsylvanicus
                      • Euhadrosauria
                        • Lambeosaurinae
                        • Saurolophinae (=Hadrosaurinae)
      • Marginocephalia
        • Pachycephalosauria (Pachycephalosaurus wyomingensis > Triceratops horridus)
          • Goyocephala (Goyocephale + Pachycephalosaurus)
            • Homalocephaloidea (Homalocephale + Pachycephalosaurus)
              • Homalocephalidae
              • Pachycephalosauridae
        • Ceratopsia (Triceratops > Pachycephalosaurus)
          • Psittacosauridae
          • Neoceratopsia
            • Coronosauria
              • Protoceratopsidae
              • Bagaceratopidae
              • Ceratopsoidea
                • Leptoceratopsidae
                • Ceratopsomorpha
                  • Ceratopsidae
                    • Centrosaurinae
                    • Chasmosaurinae

ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ

ଡାଇନୋସର ଜାତିର ତାଲିକା

ଟୀକା

ଆଧାର

  • Benton, Michael J. (2004). Vertebrate Palaeontology, Third Edition. Blackwell Publishing. p. 472 pp. ISBN 9780632056378.
  • Owen, Richard (1842). "Report on British Fossil Reptiles: Part II". Report of the British Association for the Advancement of Science. 11: 60–204.
  • Seeley, Harry Govier (1888). "On the classification of the Fossil Animals commonly named Dinosauria". Proceedings of the Royal Society of London. 43 (258–265): 165–171. Bibcode:1887RSPS...43..165S. doi:10.1098/rspl.1887.0117..
  • Weishampel, David B. (2004). Dodson, Peter; Osmólska, Halszka (eds.). The Dinosauria, Second Edition. University of California Press. p. 861 pp. ISBN 0-520-24209-2.