ବିଜୟ ରାଜବଂଶ

ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୫୪୩ ମସିହାରେ ଯୁବରାଜ ବିଜୟ (ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୫୪୩-୫୦୫) ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ଭାରତରେ ଥିବା ନିଜର ପ୍ରକୃତ ରାଜ୍ୟରୁ ବିତାଡ଼ିତ କରାଯାଇଥିଲା । ସେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଦ୍ୱୀପଟିକୁ ନିଜ ଅକ୍ତିଆରକୁ ଆଣି ନିଜକୁ ରାଜା ଘୋଷିତ କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ତାଙ୍କର ପରିଚାରକ ବର୍ଗ ଦ୍ୱୀପଟି ସାରା ଗ୍ରାମ ଏବଂ ଜନବସତି ସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ହେଉଛନ୍ତି ମନ୍ତ୍ରୀ ଅନୁରାଧା, ଯିଏକି ଅନୁରାଧାଗମ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।^[୫]

ଯେତେବେଳେ ବିଜୟ ସିଂହଳରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ, ତମ୍ବପାନ୍ନି ରାଜ୍ୟ ବିଜୟ ଏବଂ ତାଙ୍କର ୭୦୦ ଅନୁଗାମୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ହଉଛି ବର୍ତ୍ତମାନର ମାନ୍ନାର ଜିଲ୍ଲାର ଏକ ଅଂଶ, ସେତେବେଳେ ଏହା ଚିଲାୱ ଜିଲ୍ଲାର ଅନ୍ତର୍ଗତ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ।^{[୬][୭][୮]} ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁଦିନ ବିଜୟ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଆସିଥିବା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ।^[୯] ବିଜୟ ତମ୍ବପାନ୍ନିକୁ ନିଜର ରାଜଧାନୀ ଭାବେ ଘୋଷଣା କଲେ ଏବଂ ଖୁବଶୀଘ୍ର ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦ୍ୱୀପର ରାଜଧାନୀ ହୋଇଗଲା । ୟଖମାନେ ପୂର୍ବରୁ ତମ୍ବପାନ୍ନିରେ ବସବାସ କରୁଥିଲେ ଯାହାର ରାଣୀ କୁବେନି ଥିଲେ ।^[୧୦]

କୁବେନି ଯିଏକି ଅତି ସୁନ୍ଦର ଥିଲେ କିନ୍ତୁ ପ୍ରକୃତରେ ଏକ ରାକ୍ଷସୀ ଥିଲେ, ବିଜୟ ତାଙ୍କୁ ଶେଷପତି ନାମରେ ନାମିତ କରିଥିଲେ ।^[୧୧]

ବିଜୟଙ୍କର କୌଣସି ସନ୍ତାନ ନଥିଲେ, ସେ ତାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଶେଷ ବେଳକୁ ତାଙ୍କ ଭାଇ ସୁମିତ୍ତଙ୍କୁ ଏହି ଦ୍ୱୀପରେ ରାଜୁତି କରିବାକୁ ତାଙ୍କର ରାଜ୍ୟ ସିଂହପୁରାକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପଠାଇଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣଟି ତାଙ୍କ ଭାଇ ପାଇବା ଆଗରୁ ସେ ଇହଧାମ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ।^[୧୨] ତେଣୁ ନିର୍ବାଚିତ ମନ୍ତ୍ରୀ ଉପତିସା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ରାଜା ଭାବେ କାମ ତୁଲାଇଲେ ।^[୧୩] ସେ ତମ୍ବପନ୍ନିରୁ ରାଜଧାନୀ ହଟାଇ ନିଜେ ତିଆରି କରିଥିବା ଏକ ନୂତନ ରାଜ୍ୟ ଉପତିସା ନୁବାରାଠାରୁ ରାଜକାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ । ଯେତେବେଳେ ବିଜୟଙ୍କର ନିମନ୍ତ୍ରଣ ଚିଠି ସୁମିତ୍ତଙ୍କଠାରେ ପହଞ୍ଚିଲା ସେ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ପରେ ସିଂହପୁରାର ରାଜା ହୋଇସାରିଥିଲେ, ସେ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧ ହୋଇଯାଇଥିବାରୁ ତାଙ୍କର ପୁତ୍ରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣଙ୍କୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଅଭିମୁଖେ ଯିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ସାନ ପୁଅ ପଣ୍ଡୁବାସଦେବ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଯିବେ ବୋଲି ସ୍ୱଇଚ୍ଛାରେ ରାଜି ହୋଇଥିଲେ । ଏହା ଶୁଣି ରାଜା ସୁମିତ୍ତ ଖୁସି ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଉପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବହାର ସହ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପଠାଇଥିଲେ ।^[୧୨]

ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ପୂର୍ବ ୩୭୭ ମସିହାରେ ରାଜା ପଂଡୁକଭୟ (ଖ୍ରୀପୂ ୪୩୭ - ୩୬୭) ଅନୁରାଧାପୁରକୁ ନିଜର ରାଜଧାନୀ କରି ଏକ ବିକଶିତ ସହର ଭାବେ ଗଢ଼ିତୋଳିଥିଲେ ।^{[୧୪][୧୫]} ଅନୁରାଧାପୁର ସହରଟି, ସହରର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ମନ୍ତ୍ରୀ ଅନୁରାଧାଙ୍କ ଉପରେ ଏବଂ ପଂଡୁକଭୟଙ୍କର ଜେଜେ ବାପାଙ୍କ ନାମ ଯିଏ କି ସେହି ସହରରେ ରହୁଥିଲେ ତାଙ୍କ ନାମ ଅନୁସାରେ ନାମିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହାର ନାମ ଏକ ପବିତ୍ର ନକ୍ଷତ୍ର ଅନୁରା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ନାମିତ ।^[୧୬] ପରେ ଏହି ସହରଟି ଭବିଷ୍ୟତର ସମସ୍ତ ରାଜାଙ୍କର ରାଜଧାନୀ ହୋଇ ରହିଲା ।^[୧୭]

ଅନୁରାଧାପୁରର ରାଜାଙ୍କୁ ପୁରା ଦ୍ୱୀପର ରାଜା ଭାବେ ଦେଖାଯାଇଥାଏ ।^[୧୮]

• Blaze, L. E (1995). The Story of Lanka. Asian Educational Services. ISBN 978-81-206-1074-3.
• Moratuwagama, H. M. (1996). සිංහල ථුපවංසය—Sinhala Thupavansaya [Sinhala Thupavamsa] (in Sinhala). Rathna Publishers. ISBN 978-955-569-068-3.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
• Perera, Lakshman S. (2001). The Institutions of Ancient Ceylon from Inscriptions. Vol. 1. International Centre for Ethnic Studies. ISBN 978-955-580-055-6.
• Senaveratna, John M. (1997). The story of the Sinhalese. New Delhi: Asian Educational Series. ISBN 81-206-1271-X. Retrieved 13 August 2014.
• Siriweera, W. I. (2004). History of Sri Lanka. Dayawansa Jayakodi & Company. ISBN 978-955-551-257-2.
• Wijesooriya, S. (2006). A Concise Sinhala Mahavamsa. Participatory Development Forum. ISBN 978-955-9140-31-3.
• Yogasundaram, Nath (2008). A Comprehensive History of Sri Lanka. Vijitha Yapa Publishers. ISBN 978-955-665-002-0.

• Genealogy of the House of Vijaya