Венесуэлæ

Венесуэлæ (исп. Venezuela [be̞ne̞ˈswe̞la]) у паддзахад Хуссар Америкæйы цæгаты, Карибы денджызы былгæрон. Испанийы раздæры колони (1522-æм азæй), Венесуэлæ сси хæдбар паддзахад 1821-æм азы, дæргъвæтин сæрибаргæнæн хæсты фæстиуæгæн.

Боливарон Республикæ Венесуэлæ
República Bolivariana de Venezuela
Гимн: «Gloria al bravo pueblo»
Официалон æвзагиспайнаг
Сæйраг сахарКаракас
Стырдæр сахартæКаракас, Маракайбо, Валенси
Хицауиуæджы хуызПрезидентон республикæ
ПрезидентНиколас Мадуро
Территори
 • Æдæппæт916 445 км²
 • Доны уæлцъары %0,3
Цæрджытæ
 • Бахыгъд27 730 469 ад.
 • Æнгомад30,2 ад./км²
ÆМП
 • Æдæппæт (2004)144 346 млн. долл.
ВалютæВенесуэлæйы боливар (VEB)
Интернет-домен.ve
Код ISOVE
ÆОК-ы кодVEN
Телефонон код+58
Сахатон таг-4
ВикиКъæбицы логотип Викикъæбицы медиа

Сурзæххыл Венесуэлæйæн ис арæнтæ Бразили, Гайанæ æмæ Колумбиимæ. Паддзахады фæзуат у 916.445 км², цæрынц дзы 26,4 милуан адæймаджы. Венесуэлæйы сæйраг сахар у Каракас. Паддзахадон тырысайы хуызтæ сты бур, арвхуыз æмæ сырх: бур нысан кæны бæстæйы бæркад, арвхуыз нысан кæны æхсар æмæ ныфс, сырх нысан кæны Испанийæ хæдбардзинад.

Ныры Венесуэлæйы цæрджытæй фылдæр цæрынц сахарты (85%). Цæрджыты 73% цæрынц, Карибы денджызæй 100 км дарддæр чи не сты, ахæм цæрæнрæтты бæстæйы цæгаты. Кæд Венесуэлæйы зæххытæй æрдæг у Оринокойы хуссарырдæм, уым бæстæйы цæрджыты айдагъ 5% цæрынц.

Экономикæйы сæйраг къабаз у нефт къахын (экспорты 80%, хицауады æфтиагæй æрдæг). Венесуэлæ сси зындгонд куыд, дунейы асламдæр бензин кæм уæй кæнынц, ахæм паддзахад.

Истори

1863-æм азы, Хуан Крисостомо Фалькон президент куы уыди, Венесуэлæ сси, мæлæтæй æфхæрд йæ закъæттæй бынтондæр чи аиуварс кодта, дунейы фыццаг ахæм паддзахад[1].

Политикæ

Æддаг политикæ

Абхаз æмæ Хуссар Ирыстон

Венесуэлæ сси, Хуссар Ирыстон æмæ Абхазы хæдбардзинад чи базыдта, ИНО-йы æртыккаг ахæм уæнг (Уæрæсе æмæ Никарагуæйы фæстæ). Хæдбардзинад базоныны тыххæй фехъусын кодта Венесуэлæйы президент Уго Чавес, Мæскуымæ официалон визиты рæстæг 2009-æм азы 10 сентябры[2][3].

Гайанæ Эсекибæ

Венесуэлæ сыхаг паддзахад Гайанæйы фæзуаты фылдæр хай (Гайанæ Эсекибæ) йæхи хоны. Уыцы арæны быцæу баззад XIX æнусæй, Гайанæ ма Стыр Британийы колони куы уыди, уæдæй. Быцæуаг зæххыты фæзуат у 159,5 мин км2. 1970-æм азæй фæстæмæ, Венесуэлæйы цы картæтæ уагъд цæуынц, уыдонæй æппæтыл Гайанæ Эсекибæ æвдыст у куыд Венесуэлæйы штат, иуæй-иу картæтæ хонынц æй Zona en Reclamación (ома, «фæлгъауинаг бæстæ»).

Политикæ

Венесуэлæйы минæварæдтæ

Венесуэлæйы дипломатон минæвæрæдтæ
Европæ

Уымæй фылдæр Венесуэлæ у цалдæр æхсæнадæмон организациты уæнг, æмæ йын ис уыцы организациты мидæг йæхи минæвæрттæ.

Æддаг æрмæг

Фиппаинæгтæ