ਯਾਲਟਾ ਕਾਨਫਰੰਸ
ਯਾਲਟਾ ਕਾਨਫਰੰਸ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕ੍ਰੀਮੀਆ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਡ-ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਅਰਗੋਨਾਟ ਕਾਨਫਰੰਸ, 4-21 ਫਰਵਰੀ, 1945 ਨੂੰ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ, ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਮੁੱਖੀਆਂ ਦੀ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੁਨਰਗਠਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਲਈ ਤਿੰਨਾਂ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਫ੍ਰੈਂਕਲਿਨ ਡੀ. ਰੂਜ਼ਵੈਲਟ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਿੰਸਟਨ ਚਰਚਿਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਜੋਸੇਫ ਸਟਾਲਿਨ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ ਸੀ। ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਲਿਵੇਡੀਆ, ਯੂਸੁਪੋਵ ਅਤੇ ਵੋਰੰਟਸੋਵ ਪੈਲੇਸਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਕਰੀਮੀਆ ਵਿੱਚ ਯੈਲਟਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣਾ ਸੀ ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਮੂਹਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕਰਦਾ ਸੀ ਬਲਕਿ ਨਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਨਿਰਣੇ ਦਾ ਹੱਕ ਦੇਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਸੀ। [1]
ਬੈਠਕ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਯੂਰਪ ਦੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਸਥਾਪਨਾ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਥੋੜ੍ਹੇ ਹੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਨਾਲ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਵੰਡੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਯਾਲਟਾ ਤੀਬਰ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਿਆ।
ਯਾਲਟਾ ਤਿੰਨ ਵੱਡਿਆਂ ਦੀਆਂ ਯੁੱਧ-ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਵੱਡੀਆਂ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੂਜੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਵੰਬਰ 1943 ਵਿਚ ਤਹਿਰਾਨ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਅਤੇ ਜੁਲਾਈ 1945 ਵਿਚ ਪੋਟਸਡਮ ਕਾਨਫਰੰਸ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਕਤੂਬਰ 1944 ਵਿਚ ਮਾਸਕੋ ਵਿਚ ਇਕ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰੂਜ਼ਵੈਲਟ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਚਰਚਿਲ ਅਤੇ ਸਟਾਲਿਨ ਨੇ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। [2] [3] ਪੌਟਸਡਮ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਸਟਾਲਿਨ, ਚਰਚਿਲ (ਜਿਸ ਦੀ ਥਾਂ ਨਵੇਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਕਲੇਮੈਂਟ ਐਟਲੀ ਨੇ ਅੱਧਵਾਟੇ ਹੀ ਲੈ ਲਈ ਸੀ) ਅਤੇ ਰੂਜ਼ਵੈਲਟ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਹੈਰੀ ਐਸ ਟਰੂਮੈਨ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ ਸੀ।
ਜਨਰਲ ਚਾਰਲਸ ਡੀ ਗੌਲ ਯਾਲਟਾ ਜਾਂ ਪੋਟਸਡਮ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਸੀ; ਇਹ ਅਜਿਹਾ ਕੂਟਨੀਤਕ ਅਨਾਦਰ ਸੀ ਜੋ ਡੂੰਘੀ ਅਤੇ ਸਥਾਈ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਦਾ ਅਵਸਰ ਸੀ।[4] ਡੀ ਗੌਲ ਨੇ ਯਾਲਟਾ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇ ਵੱਖ ਰੱਖੇ ਜਾਣ ਲਈ ਰੁਜ਼ਵੈਲਟ ਦੀ ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੀ ਨਿੱਜੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਨੇ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਭਾਗੀਦਾਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਇਆ ਸੀ। ਪਰ ਯਾਲਟਾ ਵਿਖੇ ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਦੀ ਗੈਰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਡੀ ਗੌਲ ਨੂੰ ਪੋਟਸਡਮ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦੇਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਣਾ ਸੀ। ਤਦ ਉਸ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਮਾਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਹੋਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੀ ਗੈਰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਯਾਲਟਾ ਵਿਖੇ ਸਹਿਮਤ ਸਾਰੇ ਮੁੱਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਖੋਲ੍ਹਣੇ ਜਾਣ। [5]