Kihnu (wyspa)

Wyspa leży na Morzu Bałtyckim w Zatoce Ryskiej. Z powierzchnią 17,1 km² jest siódmą co do wielkości wyspą Estonii^[2]. Ma 7 km długości i 3,3 km szerokości a jej linia brzegowa liczy 30,19 km^[2]. Wybrzeże Kihnu jest niskie i kamieniste. Powierzchnia płaska z najwyższym wzniesieniem sięgającym 8,5 m n.p.m.^[2]

Na wyspie panuje klimat morski, średnia roczna temperatura wynosi +5,5°C, a średnia temperatura lipca to +17°C^[2]. Średnia roczna prędkość wiatru przewyższa 6 m/s^[2].

Administracyjnie wyspa leży w prowincji Parnawa, a jej cztery osady: Linaküla, Rootsiküla, Sääre i Lemsi tworzą gminę Kihnu^[2].

W leżącej na wschodzie wyspy Lemsi znajduje się port zapewniający główne połączenie z lądem^[2]. W Sääre znajdują się: siedziba władz lokalnych, szpital, szkoła, muzeum regionalne z wystawą poświęconą kapitanowi Kihnu Jõnnowi (1848–1913) i pracami malarza Jaana Oada (1899–1984)^[3], kościół i centrum kultury z biblioteką^[2]. W Linaküli, w północnej części wyspy, zlokalizowane są: poczta i sklepy^[2]. W Rootsiküla, na południu wyspy, znajduje się kamień upamiętniający kapitana Jõnna, stacja meteorologiczna i wybudowana w 1865 roku latarnia morska Kihnu^[2][4].

W 2014 roku na wyspie mieszkało 510 osób^[1].

Ślady pierwszej działalności ludzkiej na wyspie pochodzą z epoki kamienia^[5]. Pierwsi osadnicy pojawili się najprawdopodobniej po pierwszym powstaniu ludowym w 1343 roku – powstaniu w noc św. Jerzego^[5].Pierwsza pisemna wzmianka o wyspie (Kyne) pochodzi z 1386 roku^[5]. Należała wówczas do Biskupstwa Saare-Lääne. W późniejszych czasach wielokrotnie zmieniała właścicieli. Od roku 1562 należała do Danii. W 1565 roku duński król Magnus Inflancki scedował wyspę Unii polsko-litewskiej, w zamian otrzymując część Saremy. Polacy mieli wyspę w posiadaniu do roku 1600 (z przerwą w latach 1575–1582, kiedy to wyspa należała do Rosji). W 1600 wyspa przeszła we władanie Szwecji (w latach 1627–1680 wyspa była własnością prywatną^[4]), a w 1710 roku Imperium Rosyjskiego.

Przez lata izolowanej egzystencji wyspiarze wytworzyli i zachowali unikatową kulturę, której bliżej do krajów skandynawskich, niż kontynentalnej Estonii. Przejawia się ona w miejscowej gwarze, zwyczajach, legendach (przez niektórych określanych jako sagi), ludowych pieśniach oraz charakterystycznych strojach (pasiaste, żabotowe spódnice).

Kultura Kihnu ukształtowała się pod wpływem morza – mężczyźni wychodzili w morze łowić ryby i polować na foki, a kobiety podczas ich długich nieobecności zajmowały się prowadzeniem domu i gospodarstw^[6], co ukształtowało kulturę matriarchalną^[3].

Kobiety pielęgnowały tradycje – pieśni runicznych, ceremonii i obrzędów oraz rękodzielnictwa^[6]. Śpiew stał się integralnym elementem wspólnej pracy i obchodów świąt religijnych, m.in. wigilii św. Jana, św. Katarzyny i Bożego Narodzenia^[6]. Do dnia dzisiejszego kobiety tkają ręcznie na krosnach tradycyjne wełniane dzianiny, z których szyją stroje ludowe; z wełny dziergają rękawiczki, pończochy i bluzki, często w jasnych kolorach i jaskrawe paski, które zdobią dodatkowo haftami^[6]. Wiele ze wzorów nawiązuje do estońskich mitów i legend^[3]. Kobiety w dalszym ciągu noszą tradycyjne pasiaste spódnice z fartuchami na co dzień^[3].

W 2003 roku przestrzeń kulturowa Kihnu została proklamowana Arcydziełem Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości a w 2008 roku wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO^[6].

• UNESCO: The Kihnu Cultural Space. [w:] Youtube [on-line]. [dostęp 2015-04-11]. (ang.).