UNESCO
UNESCO[a] (ang. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) – organizacja wyspecjalizowana ONZ, której podstawowym celem jest wspieranie współpracy międzynarodowej w dziedzinie kultury, sztuki i nauki, a także wzbudzanie szacunku dla praw człowieka, bez względu na kolor skóry, status społeczny i religię.
Siedziba | Paryż |
---|---|
Członkowie | 193 |
dyrektor generalny | |
Utworzenie | 4 listopada 1946 |
Strona internetowa |
Dziełem UNESCO są m.in. Konwencja w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty[2], Konwencja o ochronie dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego[3], Konwencja w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz Konwencja ramsarska o ochronie obszarów wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego.
Siedziba UNESCO mieści się przy place de Fontenoy7. dzielnicy Paryża.
7/9 wProgram działalności UNESCO obejmuje dwa zasadnicze działy:
- działania na rzecz rozwoju nauki i kultury
- udzielanie pomocy materialnej, technicznej i kadrowej w organizowaniu oświaty.
Historia
Konstytucja UNESCO, która powołała do życia organizację, została podpisana 16 listopada 1945 w Londynie. Depozytariuszem jest rząd brytyjski, który posiada autentyczne teksty po angielsku i francusku.
Weszła w życie 4 listopada 1946[4]. Polska została członkiem organizacji 6 listopada 1946 roku z chwilą złożenia w Londynie dokumentu akceptacyjnego[5]. Pierwszym dyrektorem generalnym został Julian Huxley, biolog i pisarz. W wyniku starań Francji, w szczególności Léona Bluma, siedzibę UNESCO umiejscowiono w Paryżu[6]. Organizacja miała wdrażać „solidarność intelektualną i moralną ludzkości”, aby zapobiec trzeciej wojnie światowej. Trudna sytuacja międzynarodowa (zimna wojna, dekolonizacja) oraz bardzo szeroki mandat wpłynęły negatywnie na efektywność organizacji. Niektóre państwa prowadziły też w łonie UNESCO kampanie „antyimperialistyczne”. Z tego względu w grudniu 1984 wycofały się z organizacji Stany Zjednoczone, a w rok później także Wielka Brytania, w wyniku czego utraciła ona trzecią część swego budżetu[7].
W wyniku przeprowadzonych reform, UNESCO powróciła do jednego ze swych podstawowych zadań, tj. promocji wolności słowa na świecie. W 1997 UNESCO przyznała po raz pierwszy światową nagrodę wolności prasy (World Press Freedom Prize); otrzymała ją chińska dziennikarka, Gao Yu. Także w 1997 Wielka Brytania powróciła na łono organizacji. W 2003 Stany Zjednoczone, doceniając przeprowadzone reformy w funkcjonowaniu struktur organizacji, porzuciły status obserwatora i ponownie zostały członkiem UNESCO[8].
W latach 2011–2018 UNESCO zrzeszało 196 państw. Od 1 stycznia 2019, po wystąpieniu Izraela i Stanów Zjednoczonych, zrzesza 193[b]. Funkcję sekretarza generalnego Polskiego Komitetu ds. UNESCO sprawuje dr Alicja Jagielska-Burduk, a przewodniczącym jest prof. Michał Kleiber[10].
Zobacz też
- lista światowego dziedzictwa UNESCO
- Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego
- Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego
- arcydzieła ustnego i niematerialnego dziedzictwa ludzkości
- Pamięć Świata
- rezerwat biosfery
- ambasador dobrej woli UNESCO
- dyrektor generalny UNESCO
Uwagi
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Serwis internetowy UNESCO. [dostęp 2009-11-15].
- Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2009-11-15].
- Centrum Inicjatyw UNESCO. [dostęp 2009-11-15].
- Liga polskich miast i miejsc UNESCO z siedzibą w Toruniu. [dostęp 2009-11-15].
- Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury
- UNESCO – Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury
- ISNI: 0000000404523255
- VIAF: 139500314
- ULAN: 500218573
- LCCN: n79054523
- GND: 2023755-8
- NDL: 00288564
- LIBRIS: 31fjmpsm5bh4ns6
- BnF: 11865674b
- SUDOC: 026402696
- NLA: 35561043
- NKC: kn20010711459
- BNE: XX129211
- BIBSYS: 90052506
- CiNii: DA0040362X
- Open Library: OL81751A
- PLWABN: 9810671191505606
- NUKAT: n96207175
- J9U: 987007269267205171
- PTBNP: 21485
- CANTIC: a10166701
- LNB: 000002045
- NSK: 000000555
- ΕΒΕ: 9454
- BLBNB: 000566538
- KRNLK: KAB201600004
- LIH: LNB:V*5281;=BC
- WorldCat: lccn-n79054523